O φτωχός συγγενής, της Βάσως Κιντή




Στην αμέσως προηγούμενη ανάρτηση «Η πολιτιστική κρίση της Ευρώπης» προσπάθησα να ψηλαφίσω τα αίτια της ευρωπαϊκής πολιτικής καχεξίας. Στη συζήτηση παρενέβη ο φίλος Λεωνίδας από το blog ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ. Γράφει, λοιπόν στο σχόλιό του :

Ίσως και να έχουμε φτάσει στο επίπεδο όπου για πρώτη φορά στα χρονικά η Ευρώπη υπολείπεται της Αμερικής ως προς τη ζύμωση ή την προσπάθεια παραγωγής πολιτισμού. Μια από τις βαθύτερες αιτίες κατά την άποψη μου αποτελεί πως ο φιλελευθερισμός ισοπέδωσε τις ανθρωπιστικές επιστήμες συνδέοντας τες έντεχνα αλλά και απόλυτα με την παραγωγική διαδικασία και τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Και αυτό συνέβη σε όλο το δυτικό κόσμο. 

Και πάνω στην ώρα έρχεται το άρθρο της Βάσως Κιντή στο Βήμα με θέμα τις ανθρωπιστικές σπουδές. Ούτε συνεννοημένοι να ήμασταν. Το σημαντικό;  Άνθρωποι από διαφορετικές αφετηρίες, ξαναφέρνουν στο προσκήνιο το θέμα των «ντεμοντέ» ανθρωπιστικών σπουδών, δηλαδή κάνουν επίκαιρο το σπέρμα της πολιτιστικής αναγέννησης των δυτικών  κοινωνιών.



Της Βάσως Κιντή, ΒΗΜΑ 08.10.10

Σε όλον τον κόσμο οι ανθρωπιστικές σπουδές αντιμετωπίζονται όλο και πιο συχνά ως οι φτωχοί συγγενείς της εκπαίδευσης και της έρευνας. Λιγότεροι φοιτητές τις επιλέγουν, λιγότερα χρήματα συγκεντρώνονται για να τις υποστηρίξουν, πανεπιστημιακά τμήματα αναδιατάσσονται ή κλείνουν. Στη νέα σύνθεση του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας που ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας εκλείπουν εντελώς. Οι σπουδές αυτές φαίνονται άχρηστες, περιττές, μια πολυτέλεια για την αργόσχολη τάξη, ένα λείψανο μιας μακρινής εποχής που μοιάζει να μην έχει θέση σήμερα στη ζωή μας. 

Οσοι λίγοι τις υπερασπίζονται ακολουθούν, κατά κανόνα, τους εξής δύο δρόμους: είτε αυτάρεσκα θεωρούν πως η αξία τους είναι αυταπόδεικτη (με τίμημα όσοι δεν την αναγνωρίσουν να χαρακτηριστούν αδαείς, άξεστοι και τεχνοκράτες) είτε προβάλλουν μεγαλορρήμονες λόγους περί των σπουδών αυτών, όπως ότι μελετώντας κλασικά κείμενα θα ανακαλύψουμε τα πανανθρώπινα ιδανικά, θα βρούμε το νόημα της ζωής, θα μάθουμε αιώνιες αλήθειες και ηθικά διδάγματα με αποτέλεσμα να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και πολίτες. Όπως όμως παρατηρεί ο Stanley Fish, οι άνθρωποι των γραμμάτων δεν είναι καθόλου πιο σοφοί ή ηθικοί από τους υπόλοιπους, ενώ επιχειρήματα σαν αυτά ανατροφοδοτούν την παγιωμένη εικόνα ενός αιθεροβάμονος και ελιτίστικου λόγου άσχετου με την πραγματική ζωή. Ούτε μπορούμε να υποστηρίξουμε τις σπουδές αυτές λέγοντας ότι αποτελούσαν ανέκαθεν μέρος της εγκύκλιας παιδείας. Το τι μπορεί να συνέβαινε παλαιά δεν αποτελεί από μόνο του λόγο για να το συνεχίσουμε και στο μέλλον. Η υπεράσπιση των ανθρωπιστικών σπουδών δεν πρέπει ωστόσο να γίνεται με όρους άμεσης και απτής οικονομικής ωφέλειας (πόσα χρήματα θα κερδίσουμε), γιατί έτσι τις μετατρέπουμε σε κάτι άλλο από αυτό που είναι, ούτε όμως με υπεροψία, σαν να μην υπάρχει καν χρεία δικαιολόγησης, σαν κάθε μνεία ωφέλειας να αποτελεί γι΄ αυτές ύβρι. Σε τι ωφελούν, λοιπόν, οι ανθρωπιστικές σπουδές; Μπορούν να προσφέρουν αναλυτικές δεξιότητες, να καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη και τη φαντασία, να ενισχύσουν τη δημιουργικότητα. Αναλύοντας και ερμηνεύοντας κείμενα αποκτούμε την ικανότητα να κατανοούμε άλλους ανθρώπους. Ακούγοντας μουσική και βλέποντας έργα τέχνης οξύνουμε τις αισθήσεις μας, καλλιεργούμε την ευαισθησία μας και την παρατηρητικότητά μας, διευρύνουμε το φάσμα της εμπειρίας μας. Όλα αυτά είναι εφόδια ζωής είτε πρόκειται να κάνουμε ένα απλό επάγγελμα είτε πρόκειται ν΄ ανοίξουμε νέους δρόμους στις επιστήμες, στις τέχνες, στη ζωή. Για όλους αυτούς τους λόγους θεωρώ πως οι ανθρωπιστικές σπουδές πρέπει να αποτελούν υποχρεωτικό μέρος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ακόμη και αν σπουδάζει κανείς μαθηματικά, φυσικές, κοινωνικές ή τεχνολογικές επιστήμες. Η δε έρευνα στους τομείς αυτούς μπορεί να αποδειχθεί πολλαπλά επωφελής ειδικά για την Ελλάδα. Στην αρχαιολογία, στην ιστορία, στην ανθρωπολογία, στη φιλοσοφία, στη φιλολογία η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί, χωρίς καν μεγάλες επενδύσεις, στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Στις επιστήμες και στην τεχνολογία, λόγω μεγέθους, έλλειψης παράδοσης και υποδομών, αναγκαζόμαστε να ακολουθούμε ασθμαίνοντας, μεμονωμένα και αποσπασματικά, όσα συμβαίνουν στον διεθνή χώρο. Στις ανθρωπιστικές σπουδές, όμως, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ισχυρές ακαδημαϊκές και ερευνητικές παραδόσεις και να αποτελέσουμε παγκόσμιο σημείο αναφοράς. 

Η κυρία Βάσω Κιντή είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. 


Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=6&artId=359336&dt=08/10/2010#ixzz11ld6yiZ8




Σχόλια

  1. Leo
    Ως πολυτέλεια ας έχω και μερικές αντιρρήσεις για την περιγραφή της Κιντή που κωδικά είναι οι εξής περίπου
    1.-Οι ανεπτυγμένες οικονομίες παράγουν αντιστοίχως ανάγκες ανθρωπιστικών σπουδών ερευνών κλπ
    2.-Αυτό που οι των ανθρωπιστικών σπουδών προσλαμβάνουν ως απομείωση του ρόλου τους είναι κυρίως η δική τους προσκόλληση σε ένα κλασικισμό .Οι ανθρωπιστικές σπουδές σχεδόν παραμένουν απαράλλακτες από τον 19 αιώνα
    3.-Σήμερα όλες οι μεγάλες εταιρείες κάνουν κρά για να βρούν στελέχη και υπαλλήλους με ισχυρό background στις ανθρωπιστικές σπουδές. Γιατί ο τεχνοκρατικός επιμερισμός παράγει ανίκανους manager και αυτό το ξέρουν πολύ καλά οι αρμόδιοι.
    4.-Ενας απόφοιτος ιστορίας της τέχνης, της φαινομενολογίας με μικρή γνώση πληροφορικής μπορεί να προσληφθεί πιο εύκολα στην Apple από ένα πληροφορικάριο, γιατί ακριβώς έχει πολλαπλές όψεις . Αυτός είναι ο ιδανικός manager , για να «τραβήξει» ένα project , το οποίο ,όπως πάντα , οι καλοί τεχνικοί απλώς θα εκτελέσουν. Η αναπαράσταση των στυγνών τεχνοκρατών που επικρατούν στον κόσμο είναι σχετικά μύθος .Στις ανεπτυγμένες οικονομίες προτιμούνται οι πολλαπλές δεξιότητες, γνώσεις , κλπ κλπ
    5.-Υπάρχουν ολόκληροι τομείς της οικονομίας που δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς ανθρωπιστικό υπόβαθρο. Αναφέρομαι στις σημερινές συνθήκες (ΜΜΕ, Ψυχολογία,Ψυχιατρική,Κοινωνικές Υπηρεσίες κλπ κλπ)
    6.-Το πράγμα περιπλέκεται στην Ελλάδα, γιατί η ρηχή οικονομία δεν αναδεικνύει τέτοιες ανάγκες, και οι των ανθρωπιστικών είναι στην καρα κοσμάρα τους .Οι τύποι ζουν στο 1970.
    7.-Ας δούμε τις ΗΠΑ. Τα πανεπιστήμια τους είναι μακράν τα πιο «αριστερά» και οι διάφοροι Ζιζεκ Μπαντιου Negri που αναμασάμε γίνονται πρώτα εκεί ,και μετά στην Ευρώπη. Η δυναμική οικονομία παράγει την ανθρωπιστική αντίσταση.Άλλωστε ιστορικά πάντα έτσι είναι.Δεν υπάρχει πολιτισμός χωρίς ανθρωπιστικές σπουδές.
    8.- Η φίλτατη ΒΚ εκφράζει την γνωστή δυσανεξία των «ανθρωπιστικών» σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον αντί όμως να μας πει.Τι ακριβώς κάνουν οι ίδιοι για να προσεγγίσουν την εποχή . Δεν αναφέρομαι σε «συμβιβασμούς» αλλά σε καινούργια τοποθέτηση των σπουδών αυτών. Ως ερασιτέχνης που παρακολουθώ τα σχετικά μάλλον τίποτα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Γεια σου Γιάννη. Τέτοιες πολυτέλειες τις χρειαζόμαστε. Η ρηχή οικονομία στην Ελλάδα, συμφωνώ.Η δυναμική οικονομία παράγει την ανθρωπιστική αντίσταση. Το νιώθω, αλλά θέλει δουλειά, γράψε κάτι επ' αυτού, να η ευκαιρία.

    Τι ακριβώς κάνουν οι ίδιοι για να προσεγγίσουν την εποχή; Ναι αυτό είναι το πρόβλημα. Γιατί οι σχολές τους δεν μένουν άδειες, αλλά έχουν μείνει σε ένα κλασσικισμό που συχνά δεν υποφέρεται. Πράγματα που δεν απασχολούν τους νέους. Συμφωνώ ότι πρέπει να το ξαναδούν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία