Εκδήλωση μνήμης για τον Ντενί Γκέτζ συγγραφέα του θεωρήματος του παπαγάλου.

Ο Ντενί Γκετζ ήταν ο συγγραφέας του εκπληκτικού και ευπώλητου βιβλίου «το θεώρημα του Παπαγάλου» πέθανε τον περασμένο Απρίλιο σε ηλικία 69 ετών.

Η ομάδα Θαλής + Φίλοι, οργανώνει εκδήλωση μνήμης και αγάπης, την Τρίτη 23 Νοεμβρίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (7 μ.μ.).

Για τη ζωή και το έργο του θα μιλήσουν ο συγγραφέας και μαθηματικός Απόστολος Δοξιάδης, η μαθηματικός Κατερίνα Καλφοπούλου, ο μαθηματικός, συγγραφέας και μεταφραστής του Τεύκρος Μιχαηλίδης και ο δημοσιογράφος Μανόλης Πιμπλής.

Αποσπάσματα από τα βιβλία του θα διαβάσει ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, ενώ θα προβληθούν φωτογραφίες και μικρά βίντεο από τη ζωή και το έργο του.

Γράφει σχετικά η  Ελπίδα Πασαμιχάλη στο book press.

Ο Ντενί Γκετζ δεν μένει πια εδώ. Ο συγγραφέας του φημισμένου μυθιστορήματος «Το θεώρημα του παπαγάλου», ο μαθηματικός που προσπάθησε να διώξει τη μαθητική αλλά και μετα-μαθητική φοβία των ανθρώπων για τα μαθηματικά, ο ερευνητής, ο πολιτικοποιημένος διανοούμενος, έφυγε από τη ζωή το Σάββατο 24 Απριλίου 2010 σε ηλικία 69 ετών.

«Πιστεύω ότι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κατά του λαού. Για ποια Ευρώπη μιλάμε; Η Ευρώπη έχει γίνει σαν ένας κακός αστυφύλακας που μαστιγώνει και δεν αφήνει την κυβέρνηση να κάνει αυτό που θέλει.» αυτή τη δήλωση μου είχε κάνει, μεταξύ άλλων σε συνέντευξη που μου παραχώρησε τον Σεπτέμβριο του 2008, όταν είχε έλθει στην Ελλάδα για την παρουσίαση του βιβλίου του «Η έπαυλη των ανδρών» (Εκδόσεις Ψυχογιός) Ο ίδιος μάλιστα αναρωτιόταν «Γιατί ο λαός δεν επαναστατεί»!....Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι οι προβληματισμοί εκείνοι ακούγονται εξαιρετικά επίκαιροι δύο χρόνια μετά, με την οικονομική κρίση να… παραβιάζει την πόρτα και να μπαίνει στο σπίτι μας!

Ο Ντενί Γκετζ ερχόταν συχνά στην Ελλάδα, εκείνη τη φορά όμως είχε κάνει πραγματική «περιοδεία» σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ηράκλειο για να δώσει σε πολλούς Έλληνες ανανγώστες του την ευκαιρία να τον ακούσουν. Είχε πληροφορηθεί ότι στην Ελλάδα λειτουργούν οι Λέσχες Ανάγνωσης και ότι υπήρχαν μαθητές που είχαν διαβάσει τα βιβλία του. Όχι μόνο το «Θεώρημα του παπαγάλου» για το οποίο έγινε παγκόσμια γνωστός , αλλά και «Τα αστέρια της Βερενίκης» το «Μηδέν» και άλλα. Οι μαθητικές Λέσχες Ανάγνωσης που λειτουργούν με την υποστήριξη της ομάδας Θαλής και Φίλοι και αξιοποιούν τη λογοτεχνική αφήγηση για να ενεργοποιήσουν μία εναλλακτική προσέγγιση στα μαθηματικά, τον είχαν ενθουσιάσει, καθώς δεν λειτουργούν σε άλλη χώρα.

«Οι αναγνώστες που έχουν ανάγκη από οξυγόνο, ανακαλύπτουν ότι το σύμπαν των μαθηματικών βρίθει από ιστορίες, δράματα, πάθη. Συχνά βιώνουν την αποκάλυψη ότι όλα όσα είχαν μάθει μέσα στα χρόνια και τους προκαλούσαν αποστροφή, μπορούν να έχουν φοβερό ενδιαφέρον. Πάθη, δράματα, απογοητεύσεις είναι καμιά φορά ιδιαίτερα γοητευτικά μέσα στη διαδικασία της γνώσης.» Αυτό είχε επισημάνει ο Ντενί Γκετζ σε συνέντευξη που μου είχε παραχωρήσει παλαιότερα, όταν τον ρώτησα πώς εξηγεί τη γοητεία που ασκούν οι «μαθηματικές ιστορίες» σε μαθηματικούς και μη μαθηματικούς.

Ο Ντενί Γκέτζ υπήρξε πολύπλευρη προσωπικότητα, από εκείνες που δύσκολα συναντά κανείς στην εποχή μας και ασχολήθηκε με πολλά πεδία του ανθρώπινου επιστητού. Εκτός από μαθηματικός και συγγραφέας, ήταν καθηγητής της Ιστορίας των Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Paris VIII, υπήρξε τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας Liberation , όπου είχε δημοσιεύσει χρονογραφήματα, όπου συνδύαζε τη μαθηματική σκέψη με την παρουσίαση των απόψεών του για την πολιτική, την παιδεία, τον πολιτισμό. Επίσης υπήρξε σεναριογράφος και είχε τιμηθεί με το Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου 1987 για την ταινία «Η τελευταία Παρασκευή του Σεπτέμβρη».

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το «Θεώρημα του Παπαγάλου» υπήρξε το πιο διάσημο έργο του. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα εμβληματικό σε αυτό που αποκαλούμε σήμερα «Μαθηματική λογοτεχνία» , μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες και πούλησε εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα παγκοσμίως. Στην Ελλάδα είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά το 1999 από τις εκδόσεις Πόλις , σε μετάφραση Τεύκρου Μιχαηλίδη. Πρόσφατα, όπως σας είχαμε ενημερώσει από την ιστοσελίδα του Bookpress επανακυκλοφόρησε , σε νέα αναθεωρημένη μετάφραση του Τεύκρου Μιχαηλίδη, από τις Εκδόσεις Κέδρος.

Άλλα βιβλία του Ντενί Γκετζ που κυκλοφορύν στα ελληνικά είναι: «Το μέτρο του κόσμου» (Τραυλός 2002), «Επιχείρηση Μεσημβρία» (Τραυλός 2002), «La Bela- Η αυτοβιογραφία μιας καραβέλας» (Τραυλός 2003), «Τα αστέρια της Βερενίκης» (Ψυχογιός 2006), «Το δωρεάν δεν αξίζει πλέον τίποτα» (Κέδρος 2007), «Η Έπαυλη των Ανδρών» (Ψυχογιός 2008), «Εξηγώντας τα μαθηματικά στις κόρες μου» (Κέδρος 2008).

Αναδημοσιεύουμε μια παλιά συνέντευξη του Ντενί Γκέτζ, από τη City press.

Ο Ντενί Γκετζ είναι ιδιαίτερα γνωστός στο ελληνικό κοινό. Συγγραφέας του «Θεωρήματος του παπαγάλου», του «Μηδέν», των «Αστεριών της Βερενίκης» και πολλών άλλων εξαιρετικών βιβλίων, καθηγητής μαθηματικών στο Paris VII, διαπρεπής επιστήμονας και ενδιαφέρων συνομιλητής, επισκέφθηκε πριν από λίγες μέρες την Ελλάδα. Αφορμή το νέο του βιβλίο «Η έπαυλη των ανδρών», που κυκλοφόρησε αυτό το φθινόπωρο στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Η «C.P.» τον συνάντησε και συζήτησε εκ βαθέων μαζί του για φλέγοντα υπαρξιακά και κοινωνικά ζητήματα, όπως είναι η επιστήμη των μαθηματικών, η τρέλα, η πολιτική, η αλήθεια αλλά και ο Θεός. Ελπίζουμε να απολαύσετε μια συνέντευξη με έναν ιδιοφυή συνομιλητή.

Γιατί επιλέξατε στο τελευταίο σας βιβλίο να ασχοληθείτε με την ψυχική νόσο;

Δεν το επέλεξα, για να είμαι ειλικρινής. Ο Καντόρ, πάνω στον οποίο στήριξα τον ήρωά μου, ήταν μανιοκαταθλιπτικός. Υπάρχει μια μεγάλη αναλογία μανιοκαταθλιπτικών στον πληθυσμό, αλλά δεν ήθελα να εστιάσω εκεί. Βρήκα ιδιαίτερα συμβολικό το ότι στο τέλος του βιβλίου πεθαίνει ο ήρωας στο ψυχιατρείο, και αυτό συμπίπτει με το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτή η σύμπτωση με συγκίνησε.

Διαβάζοντας το βιβλίο σας, βρήκα ομοιότητες για τον πόλεμο με το βιβλίο του Σελίν «Ταξίδι στην άκρη της νύχτας». Τι γνώμη έχετε για αυτόν;

Αυτό που λέτε θα ευχαριστήσει τη γυναίκα μου. Κοιτάξτε, τον θεωρώ ένα μεγάλο συγγραφέα, αλλά εκφράστηκε ανοιχτά για τους Εβραίους με έναν τρόπο και σε μια εποχή που δεν είχε δικαίωμα να το κάνει. Ο καθένας στο κεφάλι του μπορεί να είναι αντισημίτης, ρατσιστής, εχθρός των μαύρων, οτιδήποτε. Αλλά, όταν βρίσκεσαι σε μια κρίσιμη ιστορικά περίοδο και άνθρωποι πεθαίνουν, τότε δεν συγχωρείται να εκφράζεις τέτοιες απόψεις. Τονίζω όμως ότι είναι ένας σπουδαίος συγγραφέας.

Οι ευφυείς άνθρωποι είναι πιο ευαίσθητοι από τους υπόλοιπους;

Πολύ συχνά, ναι. Τι σημαίνει να είσαι ευφυής; Μια υπερβολική ευαισθησία σε συνδυασμό με ένα περίεργο εγώ, πιο εύθραυστο. Η ευφυΐα δεν διαθέτει το ναρκισσιστικό εγώ ή το εγώ της εξουσίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άλλοι άνθρωποι που δεν είναι ευφυείς δεν είναι εύθραυστοι.

Η βύθιση στην επιστημονική αλήθεια εγκυμονεί τον κίνδυνο της τρέλας;

Το να παθιαστείς με κάτι, είτε με τη συγγραφή είτε με την τέχνη, όχι μόνο με την επιστήμη, μπορεί να κρύβει κάτι τέτοιο. Αφήνω ανοιχτό το ενδεχόμενο να συμβεί, απλώς αυτός που κάθε φορά βιώνει μια κατάσταση την κατανοεί καλύτερα από τον άλλο που δεν τη ζει. Όπως, λοιπόν, εγώ κατοικώ στα βιβλία μου, κάποιοι μπορεί να κατοικούν σ’ ένα άσυλο.

Αναφέρεστε συχνά στη λογική που διέπει τα μαθηματικά. Η καθημερινότητα ενός Δυτικού ανθρώπου έχει λογική;

Πιστεύω ότι σχεδόν όλα λειτουργούν με βάση τη λογική. Για παράδειγμα, κάτω από όλες τις ιδεολογίες υπάρχει λογική, ακόμα και στο φασισμό. Είναι ενδιαφέρον να βρίσκεις σε κάθε περίπτωση πού βρίσκεται η λογική του πράγματος. Ακόμα και στην τρέλα υπάρχει. Άλλωστε η ψυχιατρική προχώρησε όταν κατανόησε τη λογική που κρύβει η τρέλα.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα που πήρατε μελετώντας τα μαθηματικά;

Η λογική και η επιστημολογία. Η δυνατότητα να ενώσεις δύο ανόμοια στοιχεία και να φτιάξεις αναρίθμητα άλλα. Πολλές από τις ιδέες των μαθηματικών προέρχονται από την καθημερινότητα. Όπως και στο βιβλίο βλέπουμε δύο ήρωες, δηλαδή δύο στοιχεία διαφορετικά, τα οποία, όταν ενώνονται, δημιουργούν μια διαφορετική συνθήκη, που δεν υπήρχε πριν. Εκεί στηρίζεται η ζωή μου. Άλλωστε δυο ή τρία χρώματα δεν χρειάζονται για να δημιουργηθούν όλα τα υπόλοιπα;

Γιατί συνήθως τα μαθηματικά δεν τα αγαπούν οι γυναίκες, ιδίως όταν τα διδάσκονται στα σχολεία;

Διότι στα μαθηματικά υπάρχει βία. Αυτή η βία μπορεί να χαρακτηρισθεί καθεστώς της αλήθειας. Όλα τίθενται σε σχέση με το εάν κάτι είναι αληθές ή ψευδές. Όταν ορίζουμε ένα αντικείμενο στα μαθηματικά, το αντικείμενο είναι ο ίδιος ο ορισμός.

Δηλαδή οι γυναίκες αντιμετωπίζουν προβλήματα ορισμού, δεν μπορούν να είναι συγκεκριμένες;

Ακριβώς. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στις γυναίκες. Όσοι δεν αγαπούν τα μαθηματικά δεν αγαπούν τη σκληρότητα και τη βία των μαθηματικών. Ότι πρέπει να είσαι πολύ συγκεκριμένος και έτοιμος να αντιμετωπίσεις την αλήθεια, ακόμα και εάν δεν σου αρέσει. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όσοι δεν τα καταφέρνουν είναι λιγότερο έξυπνοι. Είναι απλώς διαφορετικοί. Έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία. Πρέπει να αντιληφθούμε τις διαφορές της φύσης ώστε να γίνουμε πιο ανεκτικοί σε όλες τις διαφορετικότητες, κοινωνικές, φυλετικές. Δεν υπάρχει θέμα κατώτερου ή ανώτερου.

Η πολιτική ζωή διέπεται από λογική;

Υπάρχει λογική από κάτω, αλλά νομίζω ότι έχει ξεφύγει το πράγμα.

Συμπαθείτε τον Σαρκοζί;

Όχι, δεν τον συμπαθώ. Πιστεύω ότι τα τελευταία 30 χρόνια από τη Θάτσερ, τον Ρίγκαν και την οικογένεια Μπους ζούμε άθλιες στιγμές πολιτικής. Αυτοί άλλαξαν τον κόσμο και δημιούργησαν ένα τέρας ανισοτήτων. Αυτήν τη στιγμή δεν είναι ακυβέρνητη μια χώρα αλλά ολόκληρος ο κόσμος.

Τι πρέπει να κάνουμε για να βγούμε από την κρίση; Πρέπει να πιστέψουμε ότι ένας καλύτερος κόσμος δύναται να δημιουργηθεί. Ή, καλύτερα, είναι απόλυτη ανάγκη να δημιουργηθεί. Εσείς στην Ελλάδα το πιστεύετε αυτό;

Δεν ξέρω εάν το πιστεύουν όλοι. Πώς μπορούμε να τον αλλάξουμε;

Ο καθένας από εμάς πρέπει να αποκτήσει συνείδηση. Οι λαοί έχουν τεράστια δύναμη στα χέρια τους. Ζούμε μια ιστορικά σημαντική στιγμή. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για αλλαγές.

Διδάσκετε σ’ ένα ιστορικό πανεπιστήμιο, που προήλθε από το Μάη του ’68. Οι φοιτητές του είναι πολιτικοποιημένοι;

Κάποιοι είναι, και αυτό οφείλεται στους καθηγητές τους που στοχεύουν να καλλιεργήσουν την κρίση τους και να τους κινητοποιούν. Σε γενικές, όμως, γραμμές τα πράγματα στη Γαλλία είναι όπως παντού, δύσκολα. Ιδίως στο Παρίσι, που είναι και πολύ ακριβό, πολλοί φοιτητές αναγκάζονται να δουλεύουν, οπότε δεν έχουν πολύ χρόνο. Υπάρχουν, όμως, και αυτοί που χάνουν τα χρόνια τους συζητώντας και πίνοντας καφέ.

Το αξίωμα στα μαθηματικά είναι το μόνο που δεν χρειάζεται απόδειξη. Ποιο είναι το αξίωμα για τη ζωή σας;

Πολύ καλή ερώτηση. Το πρώτο είναι πολιτικό. Να βρίσκομαι όσο το δυνατόν περισσότερο κοντά στον καταπιεσμένο. Μιλώ για συγκεκριμένες περιπτώσεις και όχι γενικά και αφηρημένα. Είμαι ενάντια στις αποικιοκρατικές τακτικές. Το δεύτερο είναι ότι έχω τη δύναμη να αλλάζω και να βελτιώνω εγώ τη ζωή μου με τα μέσα που διαθέτω. Δεν γίνομαι υποχείριο κανενός.

Η ζωή στην «Έπαυλη των ανδρών» εκτυλίσσεται σε ένα άσυλο. Πιστεύετε ότι η ζωή προχωρά σε μια φυλακή ή σε ένα ίδρυμα;

Όσοι θέλουν να επιβιώσουν προχωρούν τη ζωή τους οπουδήποτε. Ιδίως όσοι δεν θέλουν να δώσουν τη χαρά στους εχθρούς τους να τους δουν να ηττώνται.

Υπάρχει Θεός, κ. Γκετζ; Εσείς πιστεύετε;

Δεν πιστεύω ότι υπάρχει. Άλλωστε είμαι ενάντια στο μονοθεϊσμό. Ο μονοθεϊστής θεωρεί εχθρούς όσους δεν πιστεύουν στο θεό του.

Ποιο είναι το επόμενο θέμα σας;

Αφηγούμαι μια σύγχρονη ερωτική ιστορία ανάμεσα σ’ έναν άνδρα και μια γυναίκα. Πάνω σ’ αυτή την ιστορία στηρίζεται η φυσική των ατόμων. Επίσης, είναι η συνάντηση του απείρου και της ατμομηχανής.

Για τον Καντόρ χτυπήστε εδώ