Ανάπτυξη ή λιτότητα;



Μια θαυμάσια παρέμβαση του φίλου Τάσου Ανθουλιά στα ζητήματα της Ανάπτυξης και της λιτότητας τα οποία αποφεύγουμε να συζητήσουμε στην Αριστερά. Ίσως γιατί δεν θέλουμε κανένα από τα δύο. Προτιμάμε μάλλον το δανεισμό και την ημεραργία. (leo)

του Τάσου Ανθουλιά 

Οι δύο λέξεις που θα ακούμε να συγκρούονται από δω και πέρα στις πολιτικές αντιπαραθέσεις είναι ανάπτυξη και λιτότητα. Ξέρουμε, όμως, τι σημαίνουν πραγματικά αυτές οι λέξεις; Φοβάμαι πως ο καθένας δίνει και άλλο νόημα σ' αυτές. Για τους περισσότερους η ανάπτυξη ταυτίζεται αποκλειστικά με τις επιδοτήσεις και τα δάνεια. Και η λιτότητα αποκλειστικά με τη μείωση των μισθών. Είναι, όμως, έτσι απλοϊκά τα πράγματα;
Βέβαια, για να μπορούμε να φτάσουμε σε σωστά συμπεράσματα θα πρέπει να μάθουμε κρίσιμους αριθμούς. Για παράδειγμα, πόσους τόνους αγροτικά προϊόντα εξάγουμε και πόσους εισάγουμε - πόσους τόνους ψαριών εξάγουμε και πόσους εισάγουμε - πόσους τόνους κρέας εξάγουμε και πόσους εισάγουμε - πόσους τόνους γάλα εξάγουμε και πόσους εισάγουμε - πόσους τόνους λιπασμάτων εισάγουμε, χωρίς να εξάγουμε κλπ., κλπ.
Επίσης, θα πρέπει να μάθουμε αριθμούς για τις καταναλωτικές συνήθειές μας (και να τους συγκρίνουμε με τις καταναλωτικές συνήθειες άλλων χωρών και με το κατά κεφαλήν εισόδημά τους). Για παράδειγμα, πόσα τζιπ ανά χίλιους κατοίκους έχουμε - πόσα εισαγόμενα ρούχα και παπούτσια - πόσα εισαγόμενα κινητά τηλέφωνα - πόσες φορές τρώμε έτοιμο φαγητό ή τρώμε έξω κλπ., κλπ.
Όταν μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια μειώθηκαν σχεδόν στο μισό τα καλλιεργούμενα στρέμματα με κρόκο (ένα προϊόν ανάρπαστο στις διεθνείς αγορές, με εξαιρετικές τιμές) φταίει η έλλειψη επιδοτήσεων ή δανειοδότησης; Όταν φτάσαμε να έχουμε τεράστιο πρόβλημα με το λάδι, τι φταίει;
Τι είναι, τελικά, ανάπτυξη και πώς γίνεται;
Για την παραγωγή προϊόντων, ανάπτυξη σημαίνει μείωση του κόστους παραγωγής και αύξηση των παραγόμενων προϊόντων, με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν αγορές που τα ζητούν. Πρώτο θέμα, λοιπόν, είναι να σχεδιάσει κανείς ένα στρατηγικό σχέδιο για τους τομείς στους οποίους μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν οι κστάλληλες αγορές και συγκριτικά πλεονεκτήματα παραγωγής (κλίμα, έδαφος, τεχνολογία, γνώσεις κλπ.). Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατό να παράγουμε βαμβάκι (που, όσο χρειάζεται πια διεθνώς, βρίσκεται σε πολύ χαμηλές τιμές στον τρίτο κόσμο). Και, από το άλλο μέρος, η Ολλανδία (με το φριχτό κλίμα της) να παράγει δύο φορές τον χρόνο σόγια (κλειδί για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας) και εμείς (με το εξαιρετικό κλίμα μας) να παράγουμε μόνο μία.
Το δεύτερο θέμα είναι η οργάνωση της παραγωγής, που σημαίνει γνώσεις και τεχνολογία (που εξελίσσονται ταχύτατα). Στο θέμα αυτό κρίσιμος παράγοντας είναι η εκπαίδευση και η σύνδεσή της με την παραγωγή. Για παράδειγμα, πού είναι και τι κάνουν οι γεωπόνοι στην επαρχία - πού είναι τα αγροτικά λύκεια που θα προετοιμάζουν σωστά τους νέους αγρότες; Τι ρόλο παίζει η ανώτατη εκπαίδευση και πώς συνδέεται με την παραγωγή στους τομείς εκείνους που μπορεί να υπάρξει σοβαρή ανάπτυξη; Πώς προετοιμάζονται οι νέοι μας για την ένταξή τους στην παραγωγή;
Το τρίτο θέμα είναι η συνεργασία - ένα θέμα, στο οποίο οι Έλληνες έχουν τραγικά χαμηλή επίδοση. Είναι αυτό που λέγεται "οικονομία κλίμακας". Αλλά οι Έλληνες, όταν συνεργάζονται, απλώς τσακώνονται (άλλο ένα πρόβλημα που ενισχύεται από την εκπαίδευση που έχουμε - και από τους αριβίστες πολιτικούς μας). Έχει καθοριστική σημασία η ένωση επιχειρηματιών. Το ίδιο και οι αγροτικοί συνεταιρισμοί (που οι περισσότεροι εξελίχθηκαν επί ΠΑΣΟΚ σε χώρους διαφθοράς και ατομικού πλουτισμού των κομματόσκυλων - και τώρα είναι καταχρεωμένοι και πρέπει να πληρώσουμε και αυτά τα χρέη).
Για τις υπηρεσίες, ανάπτυξη σημαίνει "ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών" - και η ποιότητα (όπως έλεγε και ο Αριστοτέλης πριν από τόσα χρόνια) είναι μια συνήθεια, όχι μια συγκεκριμένη πράξη. Δηλαδή, υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για τη συνεχή ανάπτυξη της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Και εδώ η γνώση και η τεχνολογία παίζουν τεράστιο ρόλο - μας λείπουν, όμως, και τα δύο, αφού για μας υπηρεσία σημαίνει να καθόμαστε σ' ένα γραφείο και να ταλαιπωρούμε τους "πελάτες" μας.
Σίγουρα, για όλα τα παραπάνω χρειάζονται και χρήματα - αλλά αυτά δεν είναι προϋπόθεση. Πρώτα χρειάζονται όλα τα άλλα και τότε τα χρήματα βρίσκονται. Σκεφτείτε πως ήμασταν επί πολλά χρόνια ανίκανοι να απορροφήσουμε τα (δωρεάν) χρήματα που μας έδινε η Ευρωπαϊκή Ένωση γιατί δεν μπορούσαμε να κάνουμε τον οποιοδήποτε σοβαρό σχεδιασμό. Και πληρώναμε (και συνεχίζουμε να πληρώνουμε) πρόστιμα, αφού το μόνο που μας ενδιέφερε ήταν να τους κοροϊδεύουμε και να τα τρώμε.
Ας έρθουμε, όμως, στη λιτότητα. Φυσικά, εκείνο που βλέπουμε σήμερα ως λιτότητα είναι η γελοιότητα, η ανικανότητα και η αδιαφορία για την κοινωνία των ντόπιων θλιβερών "Σοσιαλιστών", που ενδιαφέρθηκαν απλώς για την εξουσία και τον πλουτισμό τους, σε βάρος της χώρας μας. Η λιτότητα μπορεί να είναι το νοικοκύρεμα. Καταρχάς, ένα κράτος που να προσφέρει τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες με το λιγότερο κόστος. Αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχουν πελατειακές σχέσεις, δεν υπάρχει το δεδομένο της μη απόλυσης εκείνων που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους, αντίθετα υπάρχει η σωστή οργάνωση (και με τη σοβαρή βοήθεια της τεχνολογίας) και η παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Σε ό,τι αφορά τα άτομα και τις οικογένειες, πραγματική λιτότητα σημαίνει να οργανώνουν τη ζωή τους με βάση το ενδιαφέρον τους για τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους. Αυτό σημαίνει πως όχι μόνο δεν δημιουργούν χρέη που θα τα πληρώσουν οι απόγονοί τους, αλλά αποταμιεύουν για το μέλλον (το δικό τους και των απογόνων τους). Δηλαδή ζουν με το πραγματικό τους εισόδημα, ένα μικρό μέρος του οποίου το αποταμιεύουν (όπως το έκαναν μερικές δεκαετίες πριν, που είχαν πολύ μικρότερο εισόδημα).
Η σημερινή απαράδεκτη κατάσταση οφείλεται στο γεγονός πως ως κοινωνική πολιτική θεωρήθηκε (για πολλά χρόνια) η προσφορά επιδομάτων σε όσους είχαν τη δυνατότητα να πιέζουν τις κυβερνήσεις και όχι το ενδιαφέρον και η ουσιαστική βοήθεια σε αυτούς που έχουν την πραγματική ανάγκη της κοινωνίας και της πολιτείας - με αυτούς ασχολήθηκε η διεφθαρμένη "Αλληλεγγύη" της εκκλησίας, που την κατάργησε (προς τιμή του) ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος. Ένα κρίσιμο θέμα, λοιπόν, είναι ο σχεδιασμός μιας ουσιαστικής κοινωνικής πρόνοιας.
Επομένως, στο γενικό ερώτημα ανάπτυξη ή λιτότητα, η απάντηση πρέπει να είναι: και μια σοβαρή (και σχεδιασμένη) ανάπτυξη και μια κοινωνική λιτότητα με ανθρώπινο πρόσωπο. Με βάση τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα και τις δυνατότητες της χώρας μας (που είναι μεγάλες - αν θέλουμε να τις δούμε).

Σχόλια

  1. Νοιώθω χαρά που βλέπω πια συχνά κείμενα με τέτοιους προβληματισμούς και τέτοιες προτάσεις. Σημειώνω ιδιαίτερα ότι το συγκεκριμένο δεν περιέχει ουδεμία επιθετική έκφραση για τους υπάρχοντες κομματικούς σχηματισμούς. Όχι ότι δεν τους αξίζει, απλά δεν χρειάζεται να ασχολούμαστε με το χτες.
    Είμαστε πραγματικά πολλοί τελικά. Το βλέπω και γύρω μου.
    Δεν πρέπει να σκορπίσουμε πάλι τις ψήφους μας σε διάφορα κόμματα, στο λευκό, στο άκυρο, στην αποχή.
    Υπάρχει όμως πολιτικός χώρος που να μας εκφράζει;
    Μήπως να δημιουργήσουμε έναν και, επειδή είμαστε παγκοσμίως άγνωστοι, να προβάλλουμε ότι θα προτείνουμε ως πρωθυπουργό κάποιον επώνυμο, με ικανότητες, γνώσεις και κοινή λογική (π.χ. Παπαδήμο;).
    Γρηγόρης Ροπάτος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πολύ καλό άρθρο. Βέβαια, δε θα φτάσω στο σημείο να πω ότι φταίει η τεμπελιά. Θα συμφωνήσω ότι επιχειρήσεις ποτέ δεν έλαβαν υπόψη επιστημονικά δεδομένα για την ανάπτυξή τους και πώς για δεκαετίες όλοι (με μπροστάρη το κράτος) επιδίωκαν άμεσα/βραχυπρόθεσμα κέρδη και επένδυαν επιδεικτικά μόνο σε καταναλωτικά αγαθά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. "βράβευση τσι μέρας" για το Σάββατο σύμφωνα με την ομώνυμη ενότητα του yannidakis, η παρούσα καταχώρηση του ιστολογίου.

    Το ιστολόγιο είναι πλέον υποψήφιο για την μηνιαία βράβευση "ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΜΗΝΑ". Καληνωρίσματα :[

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Γρηγόρη Ροπάτο
    Καλώς ήρθες φίλε και ήρθες καλά πολύ καλά και με λόγια πολύ καίρια. Είμαστε πολλοί και δεν μας εκφράζει κανένα κόμμα προφανώς. ΤΑ κόμματα και δη της αριστεράς έρχονται από τα παλιά και νοσταλγούν πάλι τα παλιά. Τα δανεικά, τη συνδικαλιστική κυριαρχία, τα επιδόματα, το διωγμό της σωστής επιχειρηματικότητας, τον άκρατο κρατικισμό της διαφθοράς. Δεν πειράζει ας είμαστε άγνωστοι.Κάτι θα γίνει. Μόνο που αυτό το σενάριο είναι της μεθεπόμενης μέρας και όχι της επόμενης. Αλλά αυτή δεν είναι μακρυά, Ας έχουμε επαφή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Δείμο έτσι είναι.Το ελληνικό κράτος διέφθειρε και διεφθάρει από την κομπραδόρικη επιχειρηματικότητα και καταδίωξε την υγιή. Σε αντάλλαγμα έδωσε στο 1 μύριο ΔΥ επιδόματα και λιγότερες ώρες δουλειάς. Τώρα που η ανάπτυξη και η λιτότητα είναι αναγκαίες, δεν ξέρει τι θα πει ανάπτυξη και βέβαια δεν θέλει να ακούσει για λιτότητα. Γιαυτό είναι fan της επιτήρησης. Χρειαζόμαστε αναμόρφωση για να καταλάβουμε τι είχαμε στη χώρα αυτή και τι χάσαμε. Το άρθρο του Ανθουλιά λέει αυτά ακριβώς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Γιάννη Σπυριδάκη ευχαριστώ για τη διάκριση. Χαιρετισμούς στην Κρήτη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δυο πραγματάκια:
    1) Η σοσιαλδημοκρατια λειτουργει μονο οταν στον κοινωνικο σχηματισμό ηγεμονευει εθνικη αστικη τάξη και οχι μεταπρατικη. Το καταπτυστο ΠΑΣΟΚ, με τις απαράδεκτες πρακτικες, αυξησε την αγοραστικη δυναμη των πολιτών αλλα η ελληνικη αστικη ταξη, ως μεταπρατικη δεν παρήγαγε για να ικανοποιήσει τη ζητηση, εισήγαγε.
    2) Η εκτιναξη του ιδιωτικου δανεισμου δεν ειναι ελληνικο φαινομενο, το υψος του ιδιωτικου χρεους της Ελλάδας ειναι σχετικα χαμηλο και αν συγκριθει με κάποιες περιπτωσεις όπως το 1000% επι του ΑΕΠ στην Ιρλανδια απειροελάστο. Ο ιδιωτικός δανεισμός πυροδοτείται απο τις αντιφασεις του καπιταλισμου, απο το outsourcing και την εκμηχανιση της παραγωγης που σημαινουν χαμενες θεσεις εργασιας και αρα φθινουσα ζητηση που πρεπει να καλυφθει μεσω πιστωσης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ιορδάνογλου:
    Για το 1 είμαστε σύμφωνοι.
    Για το 2 demi. Αν η εκμηχάνιση οδηγεί σε μείωση των θέσεων εργασίας, δεν φαντάζομαι να πρέπει να σταματήσει και να γυρίσουμε στο άροτρο. Εξάλλου η φορντική κοινωνία έχει τελειώσει προ πολλού και ο καπιταλισμός τα καταφέρνει. Το ζήτημα είναι να τα καταφέρουν και οι εργαζόμενοι. Δεν είναι κακός ο δανεισμός νομίζω. Αρκεί να έχει ένα μέτρο. Αυτό χάθηκε.
    Ευχαριστώ για την παρέμβαση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Η παγκόσμια οικονομική φούσκα, η οποία έχει τις ρίζες της στην δεκαετία του ΄70 με την κατάργηση του κανόνα του χρυσού, η φούσκα των αγορών που οδήγησε σε εικονική-πλασματική ανάπτυξη με τα πολύπλοκα χρηματοοικονομικά εργαλεία του καπιταλισμού καζίνο, αυτή λοιπόν η φούσκα άρχισε να σκάει το ΄89, μπαλώθηκε συγκυριακά και ξανάσκασε με αρκετό θόρυβο το 2008 και τώρα πλέον καταρρέει.
    Είναι ίσως η μεγάλη ευκαιρία για ολικό επαναπροσδιορισμό των αξιών και του μοντέλου ζωής και συνέχειας της ανθρώπινης ύπαρξης στον πλανήτη γη.
    Η προσκόλληση σε παρωχημένα και απαξιωμένα ιδεολογικοπολιτικά μοντέλα και η επιδίωξη εφαρμογής τους μόνο επιδείνωση της δυσχερούς κατάστασης μπορεί να επιφέρουν.
    Ζητούμενο η επιστροφή στα βασικά και θεμελιώδη της ευρωπαϊκής σκέψης και κουλτούρας με τα γνωστά συνθήματα: ελευθερία-ισότητα-δικαιοσύνη-αλληλεγγύη.
    Σε αυτόν τον άξονα καλείται να δημιουργήσει ένα σύγχρονο αφήγημα και να πορευτεί η πραγματικά σύγχρονη αριστερά.
    Το μεγάλο δύσκολο ζητούμενο…πέρα από τις βυζαντινολογίες περί χρέους, ποσοστών ελλείμματος, κουρέματος, Παπαδήμου, Μέρκελ κλπ. και τις αψιμαχίες περί αριστεράς και μεταρρυθμιστικής ορθοφροσύνης…

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία