Η «φιλολαϊκή πολιτική», το ΠΑΣΟΚ, και η δεκαετία του ‘80, του Μάνου Ματσαγγάνη



Δημοσιεύτηκε στον διαδικτυακό τόπο ενημέρωσης και ανάλυσης «Protagon» (Σάββατο 7 Απριλίου 2012).
 Μπορεί να είναι χρήσιμη και φιλολαϊκή η πολιτική; Εξαρτάται τι εννοεί ο καθένας. Όπως την εννοώ, χρήσιμη πολιτική είναι εκείνη που εγγυάται βιώσιμη ευημερία. Αυτό προϋποθέτει αποκατάσταση της νομιμότητας παντού (αρχίζοντας από την ασυδοσία των ισχυροτέρων), δίκαιη κατανομή των βαρών και προστασία των αδύνατων, μηδενική ανοχή στη φοροδιαφυγή-φοροκλοπή. Οδηγεί στην ανάπτυξη, με σταθερούς και δίκαιους κανόνες και δημόσιες υπηρεσίες που εργάζονται με επαγγελματισμό, αμεροληψία, ακεραιότητα. Σε μια οικονομία που αμείβει την υγιή επιχειρηματικότητα, επενδύει στους εργαζόμενους, σέβεται το περιβάλλον. Σε μια κοινωνία αλληλεγγύης και ευθύνης, όπου γίνονται σεβαστοί οι κανόνες κοινής συμβίωσης .

 Αντίθετα, η λέξη «φιλολαϊκή» δε μου λέει πολλά (και τα λίγα που μου λέει,μου είναι μάλλον απεχθή). «Φιλολαϊκή» για παράδειγμα ήταν η πολιτική των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου τη δεκαετία του ’80. Τόσο «φιλολαϊκή» μάλιστα, που ακόμη την πληρώνουμε. Στη διάρκειά της, το δημόσιο χρέος τριπλασιάστηκε. Αντίθετα, στην οκταετία Σημίτη τα ελλείμματα παρέμειναν χαμηλά και το χρέος σταθεροποιήθηκε. (Ίσως επειδή οι κυβερνήσεις Σημίτη δεν ήταν επαρκώς «φιλολαϊκές».)

 Η δεκαετία του ’80 ήταν μια καλή δεκαετία για πολλούς. Ιδίως για όσους ήταν κοντά στα «κέντρα λήψης των αποφάσεων». Το τίμημα το πληρώνουν τα παιδιά που έχουν τώρα την ηλικία που είχαμε εμείς τότε. Σύμφωνα με την Eurostat, η ανεργία των νέων έχει φτάσει σήμερα το 50,4%. Εκεί καταλήγει η πολιτική που σκορπά αλόγιστα το δημόσιο χρήμα, στέλνοντας το λογαριασμό στο μέλλον.

Θα ήταν ίσως περιττό να μιλάμε σήμερα για τη δεκαετία του ’80, εάν ο πολιτικός χώρος που κυριάρχησε τότε (το ΠΑΣΟΚ) είχε διδαχθεί από τις σκοτεινές όψεις της εμπειρίας αυτής. Φοβάμαι όμως ότι κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί. Η κυρίαρχη αντίληψη της διακυβέρνησης της εποχής εκείνης εξακολουθεί να καθοδηγεί το χώρο του ΠΑΣΟΚ – και δυστυχώς όχι μόνο αυτόν. Εννοώ την χωρίς αναστολές εξυπηρέτηση του ιδιωτικού συμφέροντος ορισμένων ευνοημένων ομάδων σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος, και του μέλλοντος της χώρας.

 Ας δούμε λ.χ. τι έγινε με το «ασφαλιστικό του Μνημονίου» τον Ιούλιο 2010. Ο τότε υπουργός εργασίας εμφανίστηκε ως ηρωϊκά μαχόμενος υπέρ των εθνικών συμφερόντων. Έπαιξε σκληρή άμυνα κατά της τρόικας, με μοναδικό στόχο την εξαίρεση των γνωστών «ευπαθών ομάδων»: μηχανικοί, δικηγόροι, γιατροί, εργαζόμενοι στις ΔΕΚΟ, υπάλληλοι της ΤτΕ, δημοσιογράφοι, βουλευτές, κληρικοί, ένστολοι κ.ά.

 Σήμερα που η ανάγκη για κοινωνική προστασία είναι μεγάλη, χρήσιμη πολιτική θα ήταν η μέριμνα για τα πιο αδύναμα στρώματα. Αλλά λεφτά δεν υπάρχουν για τους μακροχρόνια άνεργους ή για τις φτωχές οικογένειες με παιδιά. Αντίθετα, βρέθηκαν €605 εκατομμύρια το χρόνο για να μπορούν οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ να συνταξιοδοτούνται σε νεαρή ηλικία με πολύ υψηλότερες συντάξεις από ό,τι αντιστοιχεί στις εισφορές τους. Ας είναι καλά ο σημερινός αρχηγός του ΠΑΣΟΚ που φρόντισε το θέμα τους το 1999 και ο νυν υπουργός υγείας που τους άφησε εκτός ασφαλιστικού της τρόικας το 2010.

 Το ΠΑΣΟΚ δεν θα συνέλθει ποτέ εάν προηγουμένως δεν λογαριαστεί με τη βαριά κληρονομιά της δεκαετίας του ’80. Δεν μπόρεσε να το κάνει στο παρελθόν, και δεν φαίνεται να μπορεί να το κάνει ούτε τώρα. Και το πληρώνει. Δυστυχώς το πληρώνουμε όλοι.

Σχόλια

  1. Βασικό στοιχείο του μεταμοντέρνου ως αντίληψη πολιτισμική είναι η άρνηση. Μία άρνηση που ταυτίζεται με την πλήρη απαξία του αντικειμένου κριτικής. Η μεταμοντέρνα κριτική ήταν ίδιον των νέων που για λόγους βιολογικούς μάλλον απλά στέκουν απέναντι σε κάθε τι παλιό. Τώρα είδαμε και τη γηραιότερη μεταμοντέρνα αντίληψη... Προφανώς ο κ. Ματσαγγάνης τη δεκαετία του '80 θα στήριζε ή αριστερά (που την ξέχασε ως ιδιοσυγκρασία, αφού ένας αριστερός δε δικαιολογείται να αρνείται πλήρως το σύστημα ή το παρελθόν) ή τη δεξιά (οπότε το ερώτημα είναι τι κάνει στη ΔΗΜΑ.ΑΡ.)...

    Αυτές οι δεξιόστροφες λογικές αν έλειπαν από τη ΔΗΜΑΡ, θα ήταν όλα καλύτερα. Το παρελθόν δεν μπορεί να έχει μόνο αρνητικά, πόσο μάλλον να απαξιώνουμε τον όρο "φιλολαϊκός"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δείμο καλησπέρα. Δεν φαντάζομαι να διαφωνείς στην κριτική που κάνει ο Μάνος στο ΠΑΣΟΚ του 80. Η αριστερά όλα τα προηγούμενα χρόνια του τα έχωνε με όλους τους τρόπους. Τώρα το αναπολεί, γιατί τελείωσαν τα δανεικά και δεν μπορεί αυτή να ικανοποιήσει τους πελάτες που αλλάζουν μαγαζί. Δεν φαντάζομαι να διαφωνείς με την άποψή του για την κοινωνική προστασία, για το αναγκαίο ψαλίδι στα προνόμια των καστών που λειτουργούν ως εξαπτέρυγα του πολιτικού συστήματος υπό τον μανδύα των κινηματικών δυνάμεων και λυμαίνονται τον τόπο.
    Το φιλολαϊκός είναι μια λέξη που έπαιξε πολύ τα προηγούμενα χρόνια και ταυτίστηκε με το λαϊκισμό και το Τσοβόλα δώστα όλα. Δεν φαντάζομαι να πιστεύεις ότι μπορούν τέτοια συνθήματα και πολιτικές να υιοθετηθούν από την Αριστερά. Δεν φαντάζομαι, γιατί γνωριζόμαστε στο διαδίκτυο και ξέρω τις απόψεις σου. Απλά κάποιοι στην Αριστερά ενοχλούνται με τις απόψεις του Μάνου γιατί απλά στοχεύουν σε στόχο που τους περιλαμβάνει. Και μου αρέσει πολύ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Βασικά, ως ιδιόρρυθμος αριστερός σοσιαλδημοκράτης, διαφωνώ. Διαφωνώ με την έννοια ότι η πολιτική του ΠΑΣΟΚ ήταν φιλολαϊκή (ακόμα και στη λιτότητα), επειδή προσπαθούσε να συνδέσει τα αιτήματα του κινήματος με τις οικονομικές αντιλήψεις της εποχής. Το να βγαίνουμε σήμερα ως τιμητές και να κατηγορούμε το ΠΑΣΟΚ κόντρα σε κάθε πολιτική αντίληψη της εποχής και κόντρα στα προγράμματα με τα οποία υπερψηφίζονταν, μάλλον προβαίνουμε σε ατοπήματα εσχάτως δεξιάς έμπνευσης (μεταμοντέρνας) και καθαρά ψηφοθηρικά.

    Δε θα εισηγηθώ εγώ τη ρητορεία της Αριστεράς γενικά, δεν είναι ο ρόλος μου τούτος. Απλά θα την κρίνω. Αντίθετα, προτείνω θέσεις (πχ Τοπική Αυτοδιοίκηση όπου δρω). Ωστόσο, δεν αντέχω αυτόν τον ΔΗΜΑΡίτικο και "μεταρρυθμιστικό" μηδενισμό του παρελθόντος, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε το πνεύμα της εποχής, τις ανάγκες των πολιτών κλπ. Και τακτικά τέτοια στάση (μηδενισμού) διακρίνω σε κείμενα που φιλοξενείς (χωρίς να κατηγορώ, αλλά μόνο κρίνω).

    Αντίθετα, η αριστερή προσέγγιση πρέπει να είναι κριτική κι όχι μηδενιστική. Και αυτά -ειδικά για έναν ακαδημαϊκό (άσε εσένα, εσένα σε ξέρω και σε παρακολουθώ χρόνια πια)- πρέπει εκεί που κατακρίνει να αντιπροτείνει κιόλας. Κάθε άλλο θα είναι μηδενισμός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @ο δείμος του πολίτη

    Συμφωνω και εχω κρινει -πολλες φορες- αρνητικα τον χωρις μετρο σχεδον νεοφιλελευθερο "μεταρρυθμιστικο" λογο του μερους αυτου της ανανεωτικης αριστερας.

    Αποτελει μια μεταμοντερνα και αντεστραμενη εκδοχη της "κεντρο-αριστερας" που λογω και της -σε εκνευριστικο βαθμο- εμμονης θα την ονομαζω εφεξης "προτεσταντικη αριστερα του κεντρου " ή καπως ετσι.

    Αφωτιστος Φιλελλλην

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Δείμο, τόσο ο Μάνος όσο και εγώ μόνο προτάσεις και ιδέες ( ο καθένας στην ειδικότητά του) εισηγούμαστε. Νομίζω ότι το Μάνο τον αδικείς. Όσο για τα χρόνια του ΠΑΣΟΚ, νομίζω ότι τελικά ήταν καταστρεπτικά για τη χώρα,επειδή ακριβώς ήταν "φιλολαϊκά". Δηλαδή δανεισμός και καταστροφή των παραγωγικών μονάδων της χώρας, κρατισμός και κομματισμός, ακριβώς για να χορταίνουν οι συντεχνίες και να συναινούν στο πλιάτσικο από το κρατικοδίαιτο καπιταλισμό. Αυτό το μείγμα μας έφερε εδώ, μην το ξεχνάς. Αν κάτι χρειαζόμαστε σήμερα είναι φωνές σαν του Ματσαγγάνη για να ασκήσουν αντίρροπες δυνάμεις στο λαϊκισμό που οδηγεί σήμερα τη χώρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Leo, κι οι δύο κάνετε το λάθος -πολιτικό και επιστημονικό- να κρίνεται εν των υστέρων. Κι όχι απλά, αλλά υπό συγκεκριμένο πρίσμα γεγονότων κι ερμηνεία τους. Δηλαδή, αν στο μέλλον αποδειχθεί ότι είναι σκευωρία του ΓΑΠ η δημοσιονομική κρίση κι όχι αληθινό γεγονός, θα αλλάξει η ιστορία και το παρελθόν, επειδή θα έχεις διαφορετική εκτίμηση του μέλλοντος; Αλίμονο.

    Αλλάζει όχι το παρελθόν, αλλά φωτίζεται υπό το πρίσμα νέων ερωτημάτων. Αλλά το παρελθόν όσα ερωτήματα και να βάλουμε νέα, πρέπει να κρίνεται βάσει των αντιλήψεων της δεδομένης εποχής. Δε θα κρίνω ως κακό το ΠΑΣΟΚ του '80 (αν και δέχομαι λαϊκισμό, φυσικά), επειδή αποδεχόνταν μέρος των λαίκών αιτημάτων κι επειδή βελτίωσε το βιοτικό επίπεδο κι ανέβασε το προσδόκιμο ή επέτρεψε στους Έλληνες να ζήσουν σαν άνθρωποι κι όχι σαν τους Τούρκους που μας είχε η χούντα κι η ΝΔ. Βλέπεις, μπορείς να μιλάς για δανεισμό και λαίκισμό, αλλά η ποιότητα ζωής, η βελτίωση της υγείας και η αύξηση του προσδόκιμου εμφανίζονται μετά το '80 και μαζί τους η ολοένα και πιο απλωμένη στα λαϊκά στρώματα παιδεία.

    Πώς να τα απορρίψω αυτά; Επειδή μας βολεύει εκλογικά; Και υπόψη ότι τούτη η τακτική/άποψη του Ματσαγγάνη τόσο στη γνωστή μας ομάδα στο φατσοβιβλίο όσο και σε πιο "δεξιό" (σ.σ. εισαγωγικά) τμήμα της ΔΗΜΑΡ είναι κυρίαρχο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Leo,
    δεν υπαρχει και η συντεχνια των Πανεπιστημιακων (που οπως καταλαβες την γνωριζω πολυ καλα απο τα μεσα) και μαλιστα αυτων που - κριτικα παντα και επιστημονικα- συνεργαζονται με τις κυβερνησεις;

    Αφωτιστος Φιλελλλην

    ΥΓ Τουλαχιστον εμεις οι μηχανικοι -λογω σπουδων- εχουμε πολυ καλη αισθηση του μετρου και επομενως του "διανυσματος" των απαιτουμενων μεταρρυθμισεων και των συνεπειων τους στους ανθρωπους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Συγνώμη, αλλά δυσκολεύομαι πολύ να καταλάβω τα επιχειρήματα των δύο τακτικών αναγνωστών και σχολιαστών της Μαργαρίτας, του Δείμου και του Αφώτιστου. Στη δεκαετία του '80 το μοντέλο πασοκικής ανάπτυξης που κυριάρχησε πέτυχε πράγματι προσωρινά τη βελτίωση οικονομικών και κοινωνικών δεικτών σε σχέση με την Ελλάδα της χούντας. Αλλά αυτό το μοντέλο υποθήκευσε δραματικά τις δυνατότητες ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού στη χώρα (αφανισμός ενός μεγάλου τμήματος της ελληνικής παραγωγικής βάσης, διόγκωση του δημοσίου με προβληματικές επιχειρήσεις, σκληρός λαίκισμός, αυριανισμός, καθεστωτικός συνδικαλισμός, τριτοκοσμικός εθνοπατριωτισμός, πολιτική πόλωση και αδυναμία συνεννόησης κλπ). Αυτά τα μοτίβα επικράτησαν και διαχύθηκαν στην ελληνική κοινωνία και από τη Ν.Δ. και σε συνδυασμό με μια κακέκτυπη μαρξιστικολενινιστική βουλγκάτα που προωθούσε και συνεχίζει να υπηρετεί ένα μεγάλο τμήμα της έξαλλης ελληνικής αριστεράς. Αυτή η ιδεολογία και αυτή η πολιτική πρακτική είναι οι αυτουργοί της χρεοκοπίας και αν αυτό δεν το κατανοήσουμε ο ψευδεπίγραφος φιλολαϊκισμός θα μας μεταβάλλει απολύτως σε μπανανία.
    Από αυτή την άποψη η κριτική που ασκεί ο Ματσαγγάνης στο νόθο φιλολαϊκισμό είναι όχι μόνο εύστοχη αλλά και εξαιρετικά επίκαιρη

    Δημόπουλος Ευθύμης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Νομίζω ότι η αμφισβήτιση δεν αφορά τα γεγονότα αυτά καθεαυτά.

      Ουσιαστικά διατυπώνεται η εκτίμηση, ότι η ευχάριστη διαδρομή των τελευταίων 30 χρόνων για το σύνολο σχεδόν του ελληνικού λαού,είναι υπέρτερη της ταλαιπωρίας που θα υποστεί η επόμενη γενιά λόγω της χρεοκοπίας.

      Το ερώτημα είναι κατά πόσο η επόμενη γενιά των € 500 θα αναλάβει την υποχρέωση να πληρώνει τις συντάξεις αυτών που επι 30 χρόνια παρίσταναν ότι δεν ήξεραν, δεν έβλεπαν και δεν άκουγαν τίποτα σχετικά με την ταμπακιέρα.

      Μεταξύ μας, δεν μου φαίνεται πολύ πιθανόν.

      Ίσως αυτό αποτελέσει την ελληνική εκδοχή μιας "προτεσταντικής" τιμωρίας, για όσους τουλάχιστον δεν αποθησαύρισαν αρκετά στα "καλά" χρόνια του ΠΑΣΟΚ-ΝΔ.

      Διαγραφή
  9. @Ευθυμη Δημοπουλο
    Προσωπικα ειμαι εχθρος του ΠΑΣΟΚ, απο το 1975. Εδω γινεται επιλεκτικος διαλογος, σχεδον παραλληλος μονολογος. Αν δεν μας συμφερει δεν απανταμε, ουτε βριζουμε γιατι εχουμε ενα επιπεδο.Ειμαστε μια ...ωραια μεταρρυθμιστικη ατμοσφαιρα.
    Διαβαστε προηγουμενες παρεμβασεις μου στην Μαργαριτα και στην Αρ. Στρουθοκαμηλο, για την εξουσιομανια και τον πνευματικο ναρκισσισμο στην αριστερα (οχι οτι δεν υπαρχει στους πολιτκους και συνδικαλιστες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αλλα η αριστερα με ενδιαφερει).Σιωπη (μη δεν κανει) και καμμια αποκριση απο την μεσηλικη καθεστωτικη ανανεωτικη αριστερα. Μερικα ψηγματα ενδιαφεροντος απο νεωτερους.

    Επισης, διαβαστε για την αποψη μου οτι η "κριτικη υποστηριξη" του ποπουλιστικου ΠΑΣΟΚ απο πολλους πανεπιστημιακους και επιστημονες του ΚΚΕεσ. ηδη απο το 1982,γυρω απο τον Βαιτση, ηταν η αρχη για επαγγελματικη και "ιδεολογικη" συνεργασια-συνδεση των "μεταρρυθμιστων" του ΚΚΕεσ. και του ΠΑΣΟΚ., την οποια την βαφτιζουν -εντεχνως- αποκλειστικα επαγγελματικη!
    Το συνθημα συνοψιζοταν στο "κομμουνιστες ειμαστε μαλ...κες δεν ειμαστε".

    Για πολλες εταιρειες συμβουλων συνδικαλιστων του εσ. με πολλα ΕΟΚικα λεφτα (3 απ αυτες χρηματοδοτουσαν επι πολλα ετη βουλευτη του ΠΑΣΟΚ που εκλεγοταν στις πρωτες θεσεις στην Β Αθηνων, απο το 1989). Μετα το 1989 με τρομακτικη ταχυτητα (ειχαν και το πλεονεκτημα του σταχανοβιτισμου) πολλοι πρωην κνιτες εκαναν τα ιδια... Επειτα ο δευτερος κυκλος συνεργασιας μελων του εσ. με τις κυβερνησεις Σημιτη, ιδιως περι τον Γιανιτση,... Τοτε ξεκινα την πορεια του και ο υπερπροβεβλημενος επικουρος καθηγητης Μ.Μ. ως ειδικός Σύμβουλος του Υπουργού Οικονομικών (1997-98) και του Πρωθυπουργού (1998-2001)..
    Κατα την πορεια αρκετοι ενσωματωθηκαν και πολιτικα στο ΠΑΣΟΚ.

    Ειμαι σχεδον βεβαιος οτι αυτος ο θιασος ηγετικων στελεχων του πασοκ (Χρυσοχοιδης, Λοβερδος, Διαμαντοπουλου,Σκανδαλιδης,....) οι εκλεκτοι του ΓΑΠ και αλλοι επαρχιωτες, ειναι ισως το μονον προβλημα που εμποδισε την συμπηξη ενος σοσιαλ"-"μεταρρυθμιστικου" κομματος απο πολλους "μεταρρυθμιστες" της ΔΗΜΑΡ και ενδεχομενως και του ΣΥΡΙΖΑ.
    Οσο για την ποιοτητα της μεταρρυθμισης που προτεινει η ΔΗΜΑΡ, διαβαστε ανα θελετε προηγουμενα σχολια.Παντως η ποιοτητα της θα ειναι αναλογη των 6 διεγραμμενων που συνεργαζονται, των διασημων επαγγελματιων του "οικολογικου χωρου" και αλλων ...δημοκρατικων δυναμεων.
    Αυτο που ολοι οι προοδευτικοι και αριστεροι πολιτες θα ηθελαν απο την αριστερα, και ιδιως απ' αυτην που θελει να αποκαλειται ανανεωτικη, ειναι 1. να αναγνωρισουν οτι ορισμενα μελη τους ειχαν (ως συνδικαλιστες, επαγγελματιες, πανεπιστημιακοι, κ.λ.π.) ασυμβατη συμπεριφορα για αριστερο.
    2.την αναγνωριση των προσωπικων, ιδεολογικων και πολιτικων κινδυνων απο την ασκηση "αφανους εξουσιας" μαζι με το υπερδιεφθαρμενοο ΠΑΣΟΚ και ΝΔ απο οργανωμενα μελη της.

    Επειδη δεν ειμαι ιστορικος της επωφελους αυτης συνεργασιας και δεν εχω την δυνατοτητα και τον χρονο να απασχοληθω περισσοτερο, εκτος απο τον χωρο των μηχανικων, τα αποτελεσματα μπορειτε να τα δειτε ως συσσωρευση περιουσιας λ.χ. σε πρωην μελη του ΚΚΕ εσ.

    Αφωτιστος Φιλλελην

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία