Συμβούλια Διοίκησης ΑΕΙ: Μια μεγάλη νίκη των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων



παιδιά του κόσμου, αυριανοί φοιτητές, ελπίδες...

...στη Νιόβη, το Χρήστο, την Ευγενία και τη Βάσω με τις ευχές μας

του Λεωνίδα Καστανά

Οι εκλογές των εσωτερικών μελών των Συμβουλίων διοίκησης των ΑΕΙ και ΑΤΕΙ ολοκληρώνονται με μεγάλη συμμετοχή των μελών του ΔΕΠ. Είναι μια μεγάλη νίκη, δίχως άλλο. Μια νίκη  των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων  με πανελλαδικές προεκτάσεις. Ο 4009/2011 είναι ένας νόμος «τομή» για τα εκπαιδευτικά μας πράγματα, έστω και αναθεωρημένος. Αφού ψηφίστηκε από τη μεγάλη πλειοψηφία της προηγούμενης βουλής, έμεινε ανενεργός ως προς τις διατάξεις που αφορούν τα όργανα διοίκησης,  λόγω ποικίλων κομματικών και συντεχνιακών αντιδράσεων. Αναθεωρήθηκε πρόσφατα από τη σημερινή κυβέρνηση ώστε να γίνει πιο «λειτουργικός», δηλαδή πιο φιλικός προς ετερόκλητες εσωτερικές δυνάμεις και να καταστεί δυνατή η πλήρης εφαρμογή του.

Η εκλογή των εσωτερικών μελών των συμβουλίων διοίκησης αποτελεί ένα μεγάλο άλμα προς την πρόοδο. Επόμενο βήμα είναι η εκλογή και των εξωτερικών μελών, γεγονός καινοφανές για τα ελληνικά πανεπιστημιακά πράγματα.

Οι ιδεολογικές και πολιτικές αντιμαχίες γύρω από τον 4009 αποτελούν σκηνές από το έργο που θα παρακολουθήσουμε προσεχώς στην ελληνική πολιτική σκηνή. Από τη μια οι  ευρωπαϊκές επιταγές και οι δειλές κυβερνητικές προσπάθειες εκσυγχρονισμού που είναι απαραίτητες για την ανάταξη της χώρας. Από την άλλη οι συντεχνιακές αντιδράσεις με άφθονη αριστερή, αντικαπιταλιστική μπουρδολογία, που στόχο έχουν να παραμείνουμε για πάντα στο άρρωστο και θνησιγενές παρελθόν. Η πρόσφατη νίκη δίνει αέρα στις δυνάμεις του εκσυγχρονισμού και προοιωνίζει ένα καλύτερο μέλλον.

Τα μεικτά συμβούλια αποτελούν θεσμό στα περισσότερα πανεπιστήμια του κόσμου.  Μόνο στην Ελλάδα προκαλούν τόσες και τέτοιες αντιδράσεις, αποτέλεσμα του αφόρητου επαρχιωτισμού της ελληνική Αριστεράς.  

Ο νόμος θέτει κάποιες  πολύ γενικές κατευθύνσεις για τα εξωτερικά μέλη: «Προσόντα για την εκλογή εξωτερικού μέλους είναι η ευρεία αναγνώριση του υποψηφίου στην επιστήμη, στα γράμματα ή τις τέχνες, η  διάκρισή του στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική ή πολιτιστική ζωή σε εθνικό ή σε διεθνές επίπεδο και η γνώση και εμπειρία από θέση ευθύνης. Κωλύονται να εκλεγούν ως εξωτερικά μέλη πρόσωπα τα οποία είχαν οποιαδήποτε οικονομική συναλλαγή με σκοπό το κέρδος με το ίδρυμα την τελευταία πενταετία, καθώς και οι εν ενεργεία καθηγητές Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή οι συνταξιούχοι καθηγητές του ίδιου Α.Ε.Ι.»

Το ΣΔ επιβλέπει τη στρατηγική ανάπτυξης του πανεπιστημίου  και διασφαλίζει τη χρήση των πόρων  και τη φερεγγυότητα του ιδρύματος. Οι εξωτερικοί των ΣΔ πρέπει είναι διακεκριμένοι πολίτες όχι απλά αναγνωρίσιμοι και φυσικά όχι κομματάνθρωποι.  Πρέπει να σέβονται τις αρχές της ανεξαρτησίας στην εκπαίδευση και την έρευνα, την επιστημονική δεοντολογία, την αξιοκρατία και τη διαφάνεια, που αποτελούν τις θεμελιακές αρχές ενός ΑΕΙ, όπως γράφει και η άξια καθηγήτρια, εκλεγμένο μέλος του ΣΔ του ΑΠΘ και καλή μου φίλη Νιόβη Παυλίδου. Είναι ακριβώς αυτές οι αρχές που καταπατήθηκαν πολλές φορές από τις προηγούμενες διοικήσεις των ΑΕΙ κατά το απώτερο και πρόσφατο παρελθόν.

Φαντάζομαι τους εξωτερικούς ως ανθρώπους που  έχουν εμπειρίες από χρηματοδότηση και διακυβέρνηση, από υλοποίηση στρατηγικών σχεδίων επιχειρήσεων και διαχείριση ανθρώπινων πόρων, από σύγχρονες τεχνολογίες και αγορά ακινήτων. Μπορούν να προέρχονται από τον ακαδημαϊκό χώρο, αλλά και τον κόσμο της αγοράς. Δεν αρκεί η επιστημονική τους εγκυρότητα παρόλο που θα πρέπει να είναι προαπαιτούμενη. Δεν τους θέλουμε στη θέση αυτή, ούτε για να διδάξουν, ούτε για να ερευνήσουν. Αντιθέτως τους θέλουμε για να διαχειριστούν τα αποτελέσματα της εκπαίδευσης και της έρευνας σε διεθνές, ανταγωνιστικό περιβάλλον. Σημαντικό είναι να ομιλούν την ελληνική ή να έχουν ακαδημαϊκή εμπειρία, αλλά δεν τα θεωρώ και απαραίτητα. Αν θέλουμε τα ελληνικά ΑΕΙ να βγουν από το περιθώριο της καθ’ ημάς Ανατολής, χρειαζόμαστε ανθρώπους ανοικτών οριζόντων, με δυνατότητες συνεργασίας και σύνθεσης.
Δυστυχώς στην Ελλάδα οι επιχειρηματίες δεν έχουν την κουλτούρα της έρευνας και της καινοτομίας, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων.  Η συμμετοχή επιχειρήσεων με ίδια κεφάλαια σε ερευνητικά προγράμματα της ΓΓΕΤ είναι αναιμική.  Συνεπώς θα περιοριστούμε σε στελέχη επιχειρήσεων, σε Έλληνες καθηγητές του εξωτερικού και συνταξιούχους καθηγητές. Τα κριτήρια επιλογής θα πρέπει να αντανακλούν και τους ειδικούς στόχους κάθε ιδρύματος. Φαντάζομαι ότι διαφορετικό προφίλ πρέπει να έχουν οι εξωτερικοί σύμβουλοι ενός Πολυτεχνείου και διαφορετικό ενός Πανεπιστήμιου.

Ως άμεσες προτεραιότητες ενός Συμβουλίου Διοίκησης ΑΕΙ υποψιάζομαι τις:

α. Προσέλκυση κεφαλαίων.
Χωρίς χρήμα δεν κινείται τίποτα. Σε εποχές βαθιάς οικονομικής κρίσης με περιορισμό των κρατικών κονδυλίων για την Παιδεία είναι αναγκαίο να βρουν τα ΑΕΙ οικονομικούς πόρους από την αγορά. Είτε προσελκύοντας ιδιωτικά κεφάλαια για την έρευνα, είτε αξιοποιώντας τα κληροδοτήματα και την περιουσία τους. Στα περισσότερα ΑΕΙ του κόσμου υπάρχουν εξωτερικοί σύμβουλοι ειδικευμένοι στην αγορά ακινήτων.

β. Αναθεώρηση του χάρτη των σχολών και των τμημάτων
Είναι γνωστό ότι με το σχέδιο ΑΘΗΝΑ γύρω στα 150 τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ θα κλείσουν ή θα συγχωνευθούν. Δεν ξέρω να υπάρχει άλλη χώρα του κόσμου με ανάλογο πληθυσμό που να έχει 22 Παιδαγωγικά Τμήματα, 32 Σχολές Πληροφορικής, 14 Γεωπονίας, 14 Θεάτρου, 21 Σχολές Αρχιτεκτονικής, 36 Οικονομικά Τμήματα και 50 Τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων.  60 τμήματα ΤΕΙ δεν έχουν απόφοιτους αφού οι σπουδαστές τους τα εγκαταλείπουν στο δρόμο. Στην αναθεώρηση αυτή του χάρτη των σχολών  θα πρέπει να έχουν λόγο και τα πανεπιστήμια, όχι μόνο οι γραφειοκράτες των Υπουργείων. Κάθε συμβούλιο διοίκησης θα πρέπει να έχει μια συνεκτική άποψη για τη μορφή και την έκταση του πανεπιστημίου του την επόμενη μέρα.

γ. Δημιουργία νέου εσωτερικού κανονισμού
Είναι απαραίτητο να επανακαθοριστούν οι σχέσεις διδασκόντων, διοικητικών και διδασκομένων μέσα στα πανεπιστήμια. Ο νέος νόμος δίνει τη δυνατότητα αναβάθμισης των διοικητικών υπηρεσιών και χρηματοδοτεί τη σύνταξη και  θεσμοθέτηση πρότυπων Οργανισμών και πρότυπου Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας των ΑΕΙ. Προφανώς και θα υπάρχει τρόπος να μετατραπούν οι σχολές από χώρους ασυδοσίας και ανομίας σε χώρους έρευνας, μάθησης και κοινωνικού προβληματισμού. Βασικό στοιχείο στη νέα εποχή των ΑΕΙ φαντάζομαι ότι θα είναι η τήρηση της νομιμότητας. Καμία ανοχή στη βία και το φασισμό, καμιά συνδιαλλαγή με τα τάγματα εφόδου παντός είδους και χρώματος.

δ. Σύνδεση με τον κόσμο
Τα σημερινά πανεπιστήμια θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους ότι τον 21 αιώνα οι κοινωνίες παρουσιάζουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχουν άμεσες συνέπειες στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτά είναι, η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και της πληροφορικής, η αλματώδης ανάπτυξη νέων επιστημονικών κλάδων, η ανάδυση νέων επαγγελμάτων που απαιτούν διεπιστημονικότητα αλλά και εξειδίκευση. Το εκπαιδευτικό και διοικητικό δυναμικό τους θα πρέπει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της νέας εποχής και να προσαρμοστεί ανάλογα. Αυτό σημαίνει σύνδεση με τον κόσμο της παραγωγής, άμεση επαφή με το παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα, άνοιγμα σε όλες τις εκπαιδευτικές καινοτομίες.

Τα συμβούλια διοίκησης και ειδικότερα τα εξωτερικά τους μέλη είναι η μεγάλη ελπίδα της ελληνικής κοινωνίας στην προσπάθεια να αποκτήσει σύγχρονα πανεπιστήμια, ατμομηχανές  καινοτομίας και  ανάπτυξης. Διαφορετικά, από τα πανεπιστήμια θα μας απομείνει μόνο η ματωμένη σημαία, να την περιφέρουμε ως φλάμπουρο κάθε 17 Νοέμβρη. Θλιβερό και δεν πρέπει να γίνει. Δεν θα γίνει.

Σχόλια

  1. Leo, me apogoitefses simera, to arthro afto mporouse na perimeni.

    Nomiza oti to neo sou arthro tha itan gia Filipinezes. Tis Filipinezes kapiou "Honorable MP" Panou Kamenou (prosfata sti Vouli: "Mi litourgite san Filipinezes ton Germanon"), tou alou "Honorable MP" Nikita Kaklamani (2005 NET Radio: "Poli fovame oti i Evropi tha eksakolouthisi na ine i Filipineza tis Amerikis"), tou ...., tou kathe aliti, misanthropou, skatokopriti, kataptistou ratsisti, ke, anapofefkta, tou kathe geroksekouti pou ta exi misoxamena (Mikis Theodorakis, 2011: "I kivernisi egine i Filipineza tis Troikas"). Panos THE Greek, Nikitas THE Greek, Elinares me koultoura ke ithiki xavouzas.

    Leo, an den grapsis esi gia tis Filipinezes pios tha grapsi?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μαkis, σιγά σιγά θα γράψω και για Φιλιπινέζες και για Ταϋλανδές. Η ξενοφοβία και ο εθνολαϊκισμός είναι δυστυχώς η ιδεολογία ενός μεγάλου τμήματος της κοινωνίας μας. Και εισέρχεται και στην Αριστερά. Μόνο που αυτή δεν έχει πρόβλημα με εξαθλιωμένους μετανάστες αλλά έχει πρόβλημα με Γερμανούς τεχνοκράτες που φέρνουν χρήματα και δουλειές.Ίσως γιατί ο στόχος της είναι η καθολική εξαθλίωση.

      Διαγραφή


  2. Αγαπητέ Λεωνίδα,
    Ευχαριστώ για την αφιέρωση.
    Σχετικά με τα Συμβούλια και τα εξωτερικά μέλη είναι πράγματι αληθές ότι οι υποψηφιότητες ήταν πολύ υψηλού κύρους στην Κρήτη, στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα. Είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα ακαδημαϊκοί διότι στον νόμο 4076, δηλαδή στη αναθεώρηση του καλοκαιριού, η παράγραφος που παραθέτεις αντικαταστάθηκε με την:
    «Προσόντα για την εκλογή εξωτερικού μέλους είναι η ευρεία αναγνώριση του υποψηφίου στην επιστήμη, στα γράμματα ή στις τέχνες. Ο υποψήφιος θα πρέπει να διαθέτει αυξημένα τυπικά προσόντα και τουλάχιστον πτυχίο ημεδαπού ή αλλοδαπού Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος.»

    Όπως βλέπεις, «με πρωτοβουλία της κυβέρνησης ‘προγραμματικής συμφωνίας’, (και με πρωταγωνιστή τη ΔΗΜΑΡ)» όπως έχει γράψει ο Γ. Παπαθεοδώρου, έχει παραλειφθεί η φράση:
    «η διάκρισή του στην κοινωνική, οικονομική, πολιτική ή πολιτιστική ζωή σε εθνικό ή σε διεθνές επίπεδο και η γνώση και εμπειρία από θέση ευθύνης.»

    που υπήρχε στον νόμο Διαμαντοπούλου για να «αναβαθμι[στεί] το προφίλ της εξωτερικής λογοδοσίας, εφόσον οι υποψήφιοι θα πρέπει να διαθέτουν αυξημένα προσόντα και πάντως τουλάχιστον πτυχίο ημεδαπού ή αναγνωρισμένου αλλοδαπού ΑΕΙ.» (Γ. Παπαθεοδώρου)

    Δηλαδή ο Bill Gates που δεν έχει πτυχίο πανεπιστημίου δεν μπορεί, ακόμη κι αν θέλει, να είναι μέλος του Συμβουλίου ενός Ιδρύματος.
    Αλλά έστω κι έτσι, με τις συγκεκριμένες υποψηφιότητες και επιλογές μπαίνει μια άλλη κουλτούρα πανεπιστημίου στα Ελληνικά Ιδρύματα κι αυτό είναι ένα βήμα μπροστά. Όσοι μιλούσαν εξ ονόματος των πανεπιστημιακών αλλά φοβούνταν επιλογές τύπου Βοσκόπουλου και Ψωμιάδη, έδειχναν πραγματική περιφρόνηση στις ζωντανές δυνάμεις του Πανεπιστημίου και έκριναν εξ ιδίων τα αλλότρια.

    Βάσω Κιντή

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αγαπητή Βάσω
    Εύχομαι επιτυχία στο δύσκολο έργου σου. Θα νιώθεις φαντάζομαι μεγάλη ικανοποίηση αφού ήσουν η βασική υποστηρίκτρια του νόμου.

    Πράγματι έχεις δίκιο, ο νόμος άλλαξε και απέκλεισε ανθρώπους που δεν έχουν πτυχίο ΑΕΙ, προφανώς για να εμποδίσει την είσοδο τίποτα "περίεργων" δηλαδή ανθρώπων από άλλους τελείως διαφορετικούς χώρους. " Αλλά έστω κι έτσι, με τις συγκεκριμένες υποψηφιότητες και επιλογές μπαίνει μια άλλη κουλτούρα πανεπιστημίου στα Ελληνικά Ιδρύματα κι αυτό είναι ένα βήμα μπροστά." Αυτό είναι και το πιο ελπιδοφόρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία