Η ΔΗΜ.ΑΡ. και το τέλος των προκλήσεων (;)

του Παναγή Καλαντζή

Αίτια γένεσης της κρίσης.

Ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας αντιλαμβάνεται πως δεν είναι τα μνημόνια που δημιούργησαν την κρίση αλλά, αντίθετα, η κρίση που δημιούργησε τα μνημόνια. Και η κρίση προέρχεται από τις χρόνιες και βαριές, οφειλόμενες στον ανολοκλήρωτο αστικό εκσυγχρονισμό, παθογένειες που κάνουν την ελληνική κοινωνία, την ελληνική οικονομία, την δημόσια διοίκηση, την δικαστική εξουσία, το συνδικαλιστικό κίνημα, το πολιτικό σύστημα και κάθε άλλο επίπεδο της δημόσιας ζωής να νοσούν βαρύτατα.

Για να αντιμετωπιστούν οι παθογένειες αυτές, χρειάζονται βαθιές θεσμικές τομές και τολμηρές μεταρρυθμιστικές αλλαγές, διαρθρωτικού και δομικού χαρακτήρα, που θα καταστήσουν την Ελλάδα ένα σύγχρονο, αξιόπιστο, σοβαρό, λειτουργικό, αποτελεσματικό και ανθρώπινο κράτος. Για να γίνει όμως αυτό, πρωτίστως θα πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπίες και να απαλλαγούμε μία και καλή από τις κατεστημένες & βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις που συνιστούν την θλιβερή ‘ελληνική ιδιαιτερότητα’.

Τι σημαίνει Αριστερά της Ευθύνης; Αφετηρία & Χαρακτηριστικά μας.

Αυτό το σημαντικότατο ποσοτικά και αξιολογότατο ποιοτικά τμήμα της ελληνικής κοινωνίας ήταν που είδε στην ‘Δημοκρατική Αριστερά’ την ελπίδα της ‘Αριστεράς της Ευθύνης’. Μίας Αριστεράς σύγχρονης, θαρραλέας, υπεύθυνης και ριζοσπαστικής. Μίας Αριστεράς απαλλαγμένης από προκαταλήψεις, αγκυλώσεις, ιδεοληψίες και δοξασίες που θα ήταν αρκετά τολμηρή να προτείνει λύσεις πραγματιστικές και αυτονόητες και γι’ αυτό αποτελεσματικές αλλ’ ωστόσο δυσάρεστες καθώς θα έρχονταν σε αντίθεση και σύγκρουση με τις νοοτροπίες που προανέφερα˙ νοοτροπίες συντεχνιακές και κρατικοδίαιτης λογικής για την ύπαρξη και συντήρηση των οποίων δεν είναι άμοιρη ευθυνών ούτε η ευρύτερη παραδοσιακή, ακόμα και στις ανανεωτικές εκδοχές της, Αριστερά. Μιας Αριστεράς που να εκφέρει σύγχρονο, μεταρρυθμιστικό λόγο, μακριά από τον λαϊκίστικο στερεότυπο, τολμώντας να πει πράγματα χωρίς να ‘χαϊδεύει αυτιά’, ικανής να εντοπίζει τα προτάγματα και τα διακυβεύματα των καιρών και με πολιτικό βλέμμα καθαρό να ατενίζει τους ανοιχτούς ορίζοντες του αύριο και να παίρνει θέση ευθύνης αγνοώντας, είτε το πολιτικό κόστος, είτε την κριτική που βεβαίως θα της ασκούνταν αριστερώθεν.

Η συμμετοχή της ΔΗΜ.ΑΡ. στην κυβέρνηση ήταν ένα ιστορικής σημασίας γεγονός και μία απόφαση που προϊδέαζε για μια πορεία στην κατεύθυνση των όσων προανέφερα. Οι βασικοί λόγοι που επέβαλαν την απόφαση αυτή ήταν η σωτηρία απ’ την χρεωκοπία, η παραμονή στην Ευρωζώνη, η παραμονή στην Ε.Ε. και η δρομολόγηση των απαραίτητων, αναγκαίων, επώδυνων αλλά δίκαιων μεταρρυθμιστικών αλλαγών που θα συνιστούσαν την ‘επανάσταση του αυτονόητου και της κοινής λογικής’ και που θα εκσυγχρόνιζαν βαθιά και εκτεταμένα το θεσμικό πλαίσιο στον τόπο μας σαν όρο και απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωσή του.

Τι περιμέναμε απ’ την συμμετοχή μας;

Η συμμετοχή μας στην κυβέρνηση ήταν αναγκαία προκειμένου να αποτελέσουμε τον βασικό μοχλό πίεσης για την επιτάχυνση και την επιτυχή δρομολόγηση των μεταρρυθμίσεων, τον πρωταθλητή και πρωτοπόρο παράγοντα στον σχεδιασμό των μεταρρυθμίσεων και, τέλος, τον θεματοφύλακα χρηστής λειτουργίας καθώς και τον εγγυητή για την αποτροπή & καταγγελία κρουσμάτων φαυλότητας και πελατειακής συνδιαλλαγής.

Αντ’ αυτών./ Απολογισμός.

Η ανταπόκριση της κοινωνίας στα αρχικά χαρακτηριστικά που πρόβαλε το κόμμα, στο σαφές, διακριτό και ιδιαίτερο στίγμα που εξέπεμπε όλο και καθαρότερα και στις βασικές επιλογές του ήταν θετική καθώς έδειξε να εκτιμά την ανάληψη του βάρους ευθύνης για έναν ‘ιστορικό συμβιβασμό’ νέου τύπου. Αυτό καταφάνηκε και στις προ και στις μετά των εκλογών δημοσκοπήσεις και, βεβαίως, στα εκλογικών ποσοστά μας και στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις.

Δυστυχώς, ο απολογισμός της κυβερνητικής μας θητείας δεν είναι θετικός. Και δεν είναι για τους παρακάτω λόγους που αναφέρω επιγραμματικά:

1. H συμμετοχή μας στο κυβερνητικό σχήμα ήταν περιορισμένη.
2. Επελέγησαν στελέχη που δεν διακρίνονταν για τις μεταρρυθμιστικές τους αντιλήψεις.
3. Χαρακτηριστικά της κυβερνητικής παρουσίας μας υπήρξαν η ατολμία, η αναποφασιστικότητα, η διστακτικότητα, η πλαδαρότητα και η ενοχική ή φοβική μας στάση.
4. Δεν ήμασταν δηλαδή ξεκάθαροι γι’ αυτό που κάναμε, στην ουσία δεν το θέλαμε και αυτό είχε αντίκτυπο στην κυβερνητική μας λειτουργία. Δεν αποδώσαμε αποτελεσματικό έργο, ούτε αναλάβαμε μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες υποβάλλοντας κατάλληλα επεξεργασμένα νομοσχέδια που θα άλλαζαν το θεσμικό τοπίο στη χώρα μας. Αντίθετα, παγιδευμένοι στη θέση της συμπολιτευόμενης αντιπολίτευσης, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό, περιοριστήκαμε να περισώζουμε κάποιες από τις λεγόμενες ‘κόκκινες γραμμές’ καθιστώντας ακόμα περισσότερο ασαφή και διφορούμενη την θέση μας.
5. Δεν γνωστοποιούσαμε, ούτε καταγγέλαμε τις παραβιάσεις της προγραμματικής συμφωνίας συγκυβέρνησης.
6. Δεν φροντίσαμε να σφυρηλατήσουμε συμμαχική σχέση με τον άλλο ‘μικρό’ κυβερνητικό εταίρο προκειμένου να δημιουργήσουμε ‘μέτωπο’ απέναντι στον συντηρητισμό της ‘Νέας Δημοκρατίας’.
7. Συμμετείχαμε στην αντίληψη νομής της εξουσίας με την κατανομή θέσεων διορισμού στο δημόσιο δημιουργώντας εντυπώσεις του τύπου ‘μία απ’ τα ίδια’.

Αποχώρησή μας απ’ την Κυβέρνηση.

Η Αποχώρησή μας απ’ την Κυβέρνηση ήταν ένα κολοσσιαίο λάθος. Κυριολεκτικά, αποχωρήσαμε για λάθος λόγο, σε λάθος χρόνο, με λάθος τρόπο όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Γραμματέας του κόμματος. Και ήταν λάθος και για τον τόπο και για την κοινωνία και για το κόμμα. Και βεβαίως το κόστος της αποχώρησής μας είναι τεράστιο καθώς:

• Προκλήθηκε καίριο πλήγμα στην αξιοπιστία μας.
• Περιορίστηκε σημαντικά το κύρος της ηγεσίας.
• Υπονομεύτηκε η συνοχή του κόμματος.
• Κυρίως όμως, εξαφανίστηκε το ιδιαίτερο και διακριτό μας στίγμα. Και βεβαίως, είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς πως στην πολιτική, απαραίτητη προϋπόθεση για να προχωρήσει ένα κόμμα είναι α) η σιγουριά και η σταθερότητα που μπορεί να εμπνεύσει στους πολίτες και β) το ιδιαίτερο και σαφές πολιτικό του μήνυμα. Αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις δημοσκοπήσεις που εμφανίζουν το κόμμα μας μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας και σε διαρκώς φθίνουσα πορεία.

Λυπούμαι να αναφέρω πως απωλέσαμε ιστορικές ευκαιρίες, όχι μόνο να αποτελέσουμε ουσιαστικά κυβερνώσα αριστερά, αλλά και να ηγηθούμε πλειοψηφικού ρεύματος που θα μας καθιστούσε ουσιαστικό παράγοντα της πολιτικής ζωής τόπου. Λυπούμαι δύο φορές να αναφέρω πως η ηγεσία είτε δεν τις αντιλήφθηκε, είτε επέλεξε να μην τις αξιοποιήσει, είτε κιότεψε να το κάνει. Με αυτήν την έννοια, πρόδηλη είναι η αδυναμία μας να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Με λίγα λόγια, αποδειχθήκαμε ‘λίγοι’ και ανεπαρκείς!

Όλα τα παραπάνω, πιστεύω πως συνιστούν διάψευση της έννοιας της Αριστεράς της Ευθύνης καθώς η Ευθύνη είναι έννοια που προσδιορίζεται και επιβεβαιώνεται διαρκώς και όχι στιγμιαία.

Μετά την Αποχώρηση.

Η πολιτική μας μετά την αποχώρησή μας αποτελεί κλασσικό παράδειγμα θολού, ομιχλώδους τοπίου. Με πανικό και αγωνία προσπαθούμε να τηρήσουμε ισορροπίες με αποτέλεσμα ο πολιτικός μας λόγος να είναι γραφικά επαμφοτερίζων και χαρακτηρίζεται από αμφιθυμία, παλινωδίες και αντιφάσεις. Προβάλει λοιπόν ασαφής η πολιτική μας θέση, καθιστώντας ανούσια την φυσιογνωμία του κόμματος και ουσιαστικά περιττή, την παρουσία και ύπαρξή του με αποτέλεσμα την καταβαράθρωση των ποσοστών της εκλογικής μας δύναμης.

Το στοίχημα της Κεντροαριστεράς.

Το διεθνές περιβάλλον αλλά και οι συνθήκες στο εσωτερικό, είναι εξαιρετικά δύσκολες και επικίνδυνες. Η παγκόσμια κατάσταση χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη ρευστότητα με επισφαλή και απρόβλεπτη την κατάσταση στην περιοχή μας ενώ οι συσχετισμοί στο κέντρο της Ε.Ε. (Γερμανία) είναι ιδιαίτερα δυσχερείς. Και εδώ, στην Ελλάδα, τα πράγματα είναι ιδιαίτερα σύνθετα και αποθαρρυντικά.

Για να φθάσουμε στο σημείο που φθάσαμε, χρειάστηκε να παραβιαστούν βάναυσα όλοι οι νόμοι της πολιτικής οικονομίας και όχι μόνο. Και υπεύθυνο γι’ αυτό ήταν το οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο (περιλαμβάνονται σε αυτό και οι κάθε λογής συντεχνίες) αλλά και ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας που εκφυλισμένη και αλλοτριωμένη λειτουργούσε με όρους αναπαραγωγής των συνθηκών που την βόλευαν. Και είναι το ίδιο πολιτικό κατεστημένο που λυσσαλέα και με απίστευτη αδράνεια, δαιμονοποιώντας δανειστές και μνημόνια, αντιδράει σε κάθε μεταρρύθμιση που επιχειρεί να θίξει τα τερατώδη προνόμιά του. Γι’ αυτό και, επί της ουσίας, όλα αυτά τα χρόνια, σε επίπεδο δομικών, θεσμικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει και η προσπάθεια εξαντλείται στα δημοσιονομικά μεγέθη θίγοντας μονίμως τα γνώριμα και ευκόλως εντοπίσιμα θύματα...

Σε πολιτικό επίπεδο, η κατάσταση θεωρώ πως είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και επίφοβη με ποικίλους και σοβαρούς κινδύνους να καιροφυλακτούν προερχόμενοι κυρίως από την άκρα αριστερά και την ναζιστική συμμορία. Και βεβαίως, υπάρχει το καζάνι μίας κοινωνίας εν βρασμώ που μέχρι τώρα αυτοσυγκρατείται, είτε ελλείψει αξιόπιστης ηγεσίας, είτε λόγω ωριμότητας, είτε εξ αιτίας της βαθιάς, χρόνια τώρα, απονεύρωσής της, που ουδείς γνωρίζει πως και πότε θα αντιδράσει. Την ίδια ώρα εντυπωσιακή είναι η αύξηση της δύναμης του κτηνώδους νεοναζιστικού μορφώματος αλλά και η αποδοχή του –πρόσκαιρα ή μη- απ’ την ελληνική κοινωνία πράγμα εξαιρετικά προβληματικό. Την ίδια ώρα, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α., με τον χυδαίο λαϊκισμό και την ανευθυνότητά του εκτός ορίων, θυμίζει, υπό εξαιρετικά δυσμενέστερες συνθήκες, τις χειρότερες επιδόσεις του βαθέως ΠΑ.ΣΟ.Κ. που, κατά την γνώμη μου, αποτελεί τον κύριο υπεύθυνο παράγοντα για τον εκφυλισμό της κοινωνίας μας.

Ευρωεκλογές/ Αυτοδιοικητικές Εκλογές

Πολύ φοβούμαι πως οι ευρωεκλογές θα αναδείξουν, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, πιο ισχυρό από ποτέ, ενδεχομένως και ως πλειοψηφία πλέον, το αντιευρωπαϊκό, λαϊκίστικο και εθνικιστικό μέτωπο. Το αυτό πιθανότατα θα συμβεί και στον τόπο μας.

[Εν όψει όλων αυτών, καίριας σημασίας επιλογή είναι να παρακάμψουμε τους δισταγμούς και να εγκαταλείψουμε τα επιφυλάξεις μας και να ενταχθούμε στο Κόμμα Δημοκρατών & Σοσιαλιστών του Ευρωκοινοβουλίου.]

Ταυτόχρονα, υπό αντίξοες συνθήκες, αλλά και με το σχήμα των 5 δημάρχων ως ελπιδοφόρο και μοναδικό παράδειγμα αποτελεσματικής και χρηστής διοίκησης, θα διεξαχθούν και οι Αυτοδιοικητικές εκλογές.

Ζητούμενα, Προτάγματα και οι νέες Προκλήσεις…

Στους δύσκολους καιρούς που έρχονται καθώς τίποτα ακόμα δεν έχει οριστικά κριθεί και που τα πάντα ακόμα διακυβεύονται (βλέπε άρθρο στους Financial Times της ), η πραγματική διάκριση της κοινωνίας, δεν μπορεί να αφορά στο πλαστό και ψευδεπίγραφο δίλλημα ‘μνημόνιο ή αντιμνημόνιο’ αλλά στο μείζον, ‘πρόοδος ή συντήρηση’ με δεξιό ή αριστερό πρόσημο, όπου πρόοδος ίσον μεταρρύθμιση & όπου συντήρηση ίσον αναστολή των μεταρρυθμίσεων και επιστροφή στις ‘παλιές καλές ημέρες’ της δανεικής και επίπλαστης ευμάρειας που, ειρήσθω εν παρόδω, ήταν αυτές που μας οδήγησαν στο σημερινό χάλι.

Τα κύρια προτάγματα της εποχής μας και ζητούμενα των προσπαθειών μας προκειμένου να έχουμε ένα σοβαρό, παραγωγικό, σύγχρονο, ευνομούμενο και ανθρώπινο κράτος είναι και πρέπει να είναι ο Αστικός Εκσυγχρονισμός της χώρας, η ύπαρξη ενός ανθρωποκεντρικού και λειτουργικού Κράτους Πρόνοιας και η συγκρότηση ενός πραγματικού Κράτους Δικαίου στον τόπο μας. Κατά συνέπεια, τώρα περισσότερο από ποτέ, υπάρχει η ανάγκη για συνθέσεις και όχι αποκλεισμούς. Τώρα περισσότερο από ποτέ, υπάρχει η ανάγκη για ένα ισχυρό, αποφασιστικό, τολμηρό, μεταρρυθμιστικό κόμμα της κεντροαριστεράς που θα διεμβολίσει το πολιτικό σύστημα και θα αναλάβει το κύριο βάρος των τομών που απαιτούνται προσελκύοντας και συσπειρώνοντας τους αρίστους του χώρου αλλά και νέα πρόσωπα.

Δυστυχώς, στην χώρα μας, ενδεικτική της ανωριμότητάς μας ως κοινωνίας, υπάρχει ανυπαρξία σχετικής κουλτούρας. Και η αδυναμία της ΔΗΜ.ΑΡ. να ανταποκριθεί και να πρωτοστατήσει σ’ αυτόν τον ρόλο, είναι ενδεικτική. Και η στάση της μνημειωδώς αντιφατική. Απ’ την μία δεν συνεργάζεται με το ΠΑ.ΣΟ.Κ. του Βενιζέλου, απ’ την άλλη συνεργάζεται με τον πλέον μνημονιακό υπουργό του, τον Α.Λοβέρδο, τον Χ.Καστανίδη, τον Γ.Πεταλωτή, παρ’ ολίγον τον Η.Μόσιαλο, τον Γ.Αμοιρίδη. Απ’ την μία διατεινόμαστε πως επιθυμούμε την ανασυγκρότηση της κ./αριστεράς και, απ’ την άλλη υπονομεύσαμε και ‘παγώσαμε’ την υπόθεση ‘Φόρουμ’ που συνιστούσε, κατά τη γνώμη μου, μία ακόμα ιστορική ευκαιρία ενώ απορρίπτουμε και την μοναδική σήμερα ελπιδοφόρα πρόταση-πρωτοβουλία των ‘58’. Απ’ την μία αποκρούουμε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και σφοδρά αντιδρούμε σε ο,τιδήποτε προέρχεται από εκεί, όταν, απ’ την άλλη, όλες οι διευρύνσεις μας προέρχονταν από εκεί και μάλιστα, κάκιστα, επιβραβεύθηκαν με βουλευτικά αξιώματα (π.χ. Βουδούρης)

Η ΔΗΜ.ΑΡ. & το 2^ο Συνέδριο της.

Το 2^ο Συνέδριό μας είναι και το πιο κρίσιμο. Και αυτό γιατί αποτελεί την τελευταία ελπίδα να ξεφύγουμε απ’ την λογική του ‘μαγαζιού’ & τη στάση που υιοθετήσαμε για να υπάρχει το ‘μαγαζί’ και να υιοθετήσουμε μία άλλη προσέγγιση που θα ‘χτίσει’ τον συγκροτημένο, τολμηρό και καινοτόμο φορέα των μεγάλων οριζόντων. Και με αυτή την έννοια απαραίτητη προϋπόθεση είναι να εγκαταλείψουμε τις ιδεοληψίες που μας κατατρέχουν απ’ το παρελθόν και να αναζητήσουμε επαφή με την σύγχρονη πραγματικότητα επιδιώκοντας, με ανιδιοτέλεια, να διαμορφώσουμε την μεγάλη Αριστερά των μεταρρυθμίσεων και των τομών για να πάει ο τόπος μπροστά.

Εύχομαι, στο συνέδριο να υπάρξουν οι όροι & οι προϋποθέσεις για να απαντήσουμε ουσιαστικά στα κρίσιμα & βασικά ερωτήματα:

• Τι είδους κόμμα θέλουμε;
• Ποια Αριστερά είμαστε; Ποιους στόχους καλούμαστε να υπηρετήσουμε;
• Ποια πορεία & ποιούς στόχους προτείνουμε για την χώρα και την κοινωνία και με ποια, κοστολογημένα, μέτρα, θα τους επιτύχουμε;

Εχθροί, εσωτερικοί και μη… δεν υπάρχουν. Υπάρχουν άνθρωποι που αγωνιούν για το μέλλον αυτού του τόπου. Ούτε θα πρέπει να επιστρατεύεται η έννοια του κομματικού πατριωτισμού προκειμένου να επιβληθεί η νομιμοφροσύνη σε μία πολιτική εκ των πραγμάτων καταδικασμένη σε αποτυχία. Άλλωστε, η έννοια του κομματικού πατριωτισμού μου ήταν ανέκαθεν απεχθής. Εμένα μου αρκεί η έννοια του πατριωτισμού σκέτα...