Πολιτική χωρίς παλιοκομματικό παρελθόν


του Πλάμεν Τόντσεφ

 Ενα καίριο ερώτημα θέτει ο Στ. Κασιμάτης στην "Καθημερινή" (16/3/2014): "Γιατί, μέχρις ότου ενσκήψει η κρίση, η συνεργασία εθεωρείτο επονείδιστη συνθηκολόγηση; Γιατί ήταν αδύνατο δύο κόμματα να βάλουν κάτω τις προτεραιότητές τους και να συνδιαλλαγούν στη βάση ενός ειλικρινούς quid pro quo;" 

Η δική μου εξήγηση είναι ότι, ενώ η κοινοβουλευτική δημοκρατία προφανώς προϋποθέτει την ύπαρξη κομμάτων και πολιτική χωρίς αντιπαράθεση απόψεων δεν γίνεται, στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης τα κόμματα είδαν τον εαυτό τους ως αυτοσκοπό. Αντιλαμβάνονταν δηλαδή τον εαυτό τους ως υποκείμενα που δεν υπάρχουν για να υπηρετούν την κοινοβουλευτική δημοκρατία, αλλά για να υπηρετούνται απ'αυτήν. Επί 35 χρόνια πρωτοστάτησαν το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ (με την αρωγή και του ΚΚΕ), αλλά στη συνέχεια βρήκαν και άλλους άξιους μιμητές που εμπέδωσαν το μάθημα ότι στην Ελλάδα σκοπός της πολιτικής είναι η ανάδειξη διαφορών (σημαντικών ή μη) μεταξύ απόψεων κι όχι η αναζήτηση κοινών παρονομαστών στο όνομα του ευρύτερου δημοσίου συμφέροντος και της εθνικής ενότητας. Φυσικό επακόλουθο αυτής της νοοτροπίας είναι η αυτοαναφορικότητα των κομμάτων και το πανίσχυρο ένστικτο αυτοσυντήρησης, ακόμα κι όταν έχει εκλείψει ο λόγος ύπαρξής τους. Το επόμενο βήμα σ'αυτήν τη λογική/ψυχολογική αλληλουχία είναι η εκ προοιμίου εχθρική στάση έναντι κάθε νέου σχήματος (new kid on the block) που έχει το θράσος να σκάσει μύτη με τον κίνδυνο να χαλάσει την πιάτσα.

Προφανώς αναφέρομαι στο Ποτάμι που είναι το θέμα των ημερών, αλλά έχουμε δει κι άλλα νεοπαγή κόμματα και νεοεμφανιζόμενες κινήσεις στο παρελθόν που αντιμετωπίστηκαν με αρνητισμό και κακεντρέχεια απλά και μόνο γιατί δημιουργήθηκαν, όχι επειδή κατόπιν σοβαρής συζήτησης αξιολογήθηκε ότι κομίζουν ανεδαφικές ή λάθος πολιτικές προτάσεις. Σε ό,τι αφορά το Ποτάμι, βλέπουμε ότι περισσότερη κουβέντα γίνεται για το ποιά συμφέροντα κρύβονται πίσω από τον Στ. Θεοδωράκη και ποιά σατανικά σχέδια υπηρετεί παρά για την (προς το παρόν, τουλάχιστον) ελλιπή και νεφελώδη πρότασή του. Οι αντιδράσεις όλων των υπαρχόντων κομμάτων υπήρξαν ενστικτωδώς εχθρικές από την πρώτη στιγμή που δημοσιεύθηκε το άρθρο με τον τίτλο "Ξεκινάμε". Όντας αιχμάλωτοι της πολωτικής μεταπολιτευτικής κληρονομιάς, τα κόμματα και ιδίως τα φανατισμένα στελέχη τους (γνωστά ως "κομματόσκυλα") δυσκολεύονται να αντιληφθούν δύο σημαντικές εξελίξεις στην κοινωνία: 
- Εάν οι Αγανακτισμένοι του 2011 μούντζωναν κυρίως άτομα ως "προδότες" και "δωσίλογους", τώρα παρατηρούμε την πλήρη απαξίωση πολιτικών κομμάτων στο σύνολό τους.
- Οι πολίτες ξέρουν πλέον ότι κανένας δεν μπορεί μόνος του να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της χώρας, εξ ου και τα χαμηλά ποσοστά που παίρνουν όλα τα κόμματα και η αντικειμενική ανάγκη για κυβερνήσεις συνασπισμού.

Προσωπικά, δεν ξέρω κατά πόσο είναι εφικτή μια "πολιτική χωρίς κομματικό παρελθόν" (παρθενογένεση δηλαδή;) που ευαγγελίζεται το Ποτάμι, αλλά καταλαβαίνω γιατί το σύνθημα αυτό έχει απήχηση στην κοινωνία. Ισως γιατί οι πολίτες το ερμηνεύουν ως πολιτική χωρίς παλιοκομματικό παρελθόν και χωρίς παλιοκομματικές παρωπίδες. Γιατί η περιχαράκωση εντός παλιοκομματικών τειχών δεν οδηγεί στην εξεύρεση λύσεων που να ωφελούν μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, αν όχι όλη την κοινωνία. Λίγοι πολίτες θα καταλάβουν τη λατινική φράση quid pro quo, αλλά έχουν την απαίτηση για κάποια στοιχειώδη συνεννόηση και συναίνεση μεταξύ των κομμάτων σε βασικά ζητήματα. Όσα κομματόσκυλα δεν το κατανοούν αυτό, κινδυνεύουν κάποια στιγμή να βρεθούν αδέσποτα. 


Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία