Το χρέος της Ευρώπης σε ισραηλινούς και παλαιστίνιους

  

Αντώνης Τριφύλλης, από Τα Νέα, 07/08/2014

«Σήμερα έχουμε μια γενιά αράβων, παλαιστινίων και ισραηλινών ηγετών που είναι ειδικοί στο να κατασκευάζουν τούνελ και τείχη. Κανείς τους δεν έμαθε να χτίζει γέφυρες και πύλες».

Thomas Friedmann, N.Y. Times

Η Ευρώπη έχει ιστορικό χρέος απέναντι στους χειμαζόμενους παλαιστινίους και στους ανασφαλείς ισραηλινούς πολίτες. Και το χρέος αυτό προέρχεται όχι μόνο από το Ολοκαύτωμα των Ναζί, αλλά και από τους διωγμούς και τον αντισημιτισμό σε πολλές χώρες. Από την εποχή προ Κρόμγουελ στην Αγγλία έως τους διωγμούς στη Ρωσία, στην Πολωνία και αλλού διαμέσου των αιώνων. Ολος ο κόσμος πάλι οφείλει στους Παλαιστινίους την εφαρμογή της απόφασης του ΟΗΕ για τη δημιουργία δικού τους Κράτους. Που η αδυναμία εφαρμογής της βύθισε σε δυστυχία έναν λαό υψηλού εκπαιδευτικού επιπέδου σε πόλεμο με το Ισραήλ και στον θρησκευτικό εξτρεμισμό που τον τρέφει.

Δυστυχώς, από τη δολοφονία του Γιτζάκ Ράμπιν και μετά, η όποια λύση δεν είναι ορατή στον ορίζοντα μεσοπρόθεσμα, όπως γράφει και ο Τόμας Φρίντμαν στα «ΝΕΑ», μιας και  οι εξτρεμιστές από κάθε πλευρά «χτίζουν τούνελ και τείχη».

Τα στοιχεία που επιδεινώνουν την κατάσταση δεκάδες χρόνια οφείλονται σε βαθιά διαμορφωμένα αισθήματα. Οι μεν Ισραηλινοί αισθάνονται ανασφάλεια από τον όγκο των Αράβων που τους κυκλώνουν και από τον αυξανόμενο θρησκευτικό εξτρεμισμό που απαιτεί να πετάξουν τους Εβραίους στη θάλασσα. Οι δε Παλαιστίνιοι πιστεύουν ότι στόχος των αντιπάλων είναι να τους εκτοπίσουν από τα εδάφη τους, να τους εξαθλιώσουν ή να τους εξοντώσουν, εφαρμόζοντας ένα είδος ολοκαυτώματος.

Μεσοπρόθεσμα καμία από τις δύο ακραίες στρατηγικές δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Για διάφορους λόγους που όλοι γνωρίζουμε.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Σταϊνμάγερ διατύπωσε την άποψη ότι η εξαθλίωση και ο στραγγαλισμός της Γάζας οδηγεί τους Παλαιστινίους στον εξτρεμισμό και συνεπώς θα πρέπει να γίνει μια συντονισμένη προσπάθεια για την οικονομική ανόρθωσή τους. Που ειδικά στη Γάζα έχει οδηγήσει στην πλήρη σχεδόν καταστροφή των δικτύων της, των υπηρεσιών υγείας, των μεταφορών, οδηγώντας την περιοχή σε κατάσταση «Κράτους παρία» (failed state). Αλλά και ο πρόεδρος της Γαλλίας απευθυνόμενος στους εμπολέμους αναφέρθηκε στον θετικό ρόλο που έπαιξε το ευρωπαϊκό πείραμα στην κατάκτηση της ειρήνης στην Ευρώπη, καλώντας τους στην ουσία να εφαρμόσουν τις αρχές του. Δηλαδή διάλογο, αμοιβαία ανοχή και οικονομική συνεργασία. Γιατί μόνο έτσι θα επιτευχθεί διαρκής ειρήνη.

Πολλές προτάσεις έχουν διατυπωθεί για να σταματήσει η αιματοχυσία. Προσπάθησα να σκεφθώ μια εκδοχή που να σπάει τα πλαίσια που θέτει η λογική, εν είδει πνευματικής άσκησης. Μια λογική που δεν είναι ρεαλιστική, αλλά ανταποκρίνεται στις αρχές του ψυχολογικού τεστ των «εννέα σημείων». Σύμφωνα με το τεστ, καλούμαστε να συνδέσουμε με τέσσερις συνεχείς γραμμές εννέα σημεία που τοποθετούνται σε τρεις παράλληλες σειρές ανά τρία. Λύση δεν υπάρχει, αν δεν βγούμε από το πλαίσιο που καθορίζουν τα εννέα σημεία. Μόνο αν σπάσουμε το πλαίσιο υπάρχει λύση. Στην άσκηση λοιπόν επιδιώκεται να «συμβιβασθούν» οι δύο βασικές πεποιθήσεις των δύο λαών. Η ανασφάλεια και ο φόβος της εκδίωξης.

Φαντασθείτε, λοιπόν, η διεθνής κοινότητα να αποφάσιζε να αναλάβει την αμυντική προστασία του Ισραήλ και την οικονομική ανάπτυξη της Παλαιστίνης. Φαντασθείτε η Ευρωπαϊκή Ενωση να πρότεινε στο Ισραήλ την ένταξή του κατʼ εξαίρεση στην ΕΕ. Με όρο την αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης. Αλλά και την εγγύηση των συνόρων του με πολεμικό βραχίονα το ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα ένα γενναίο σχέδιο Μάρσαλ και μια τελωνειακή ένωση με την Παλαιστίνη, αλλά και την κινητοποίηση πολλών ευρωπαϊκών μηχανισμών προς όφελός της, θα έδινε τη δυνατότητα ανοικοδόμησης της κατεστραμμένης Γάζας και τη γρήγορη άνοδο του βιοτικού επιπέδου των Παλαιστινίων. Φαντασθείτε, τέλος, να εφαρμόζονταν οι τέσσερις αρχές της ΕΕ (ελευθερία διακίνησης προσώπων, κεφαλαίων, αγαθών και εμπορευμάτων) και οι αρχές του Διαφωτισμού στην περιοχή.

Το Ισραήλ θα ήταν ένα σημαντικό μέλος της Ενωσης με θετική συνεισφορά σε θέματα εκπαίδευσης και τεχνολογίας, εμπορίου και ανάπτυξης. Και η Παλαιστίνη ένα κράτος πρότυπο για πολλές αραβικές χώρες.

Μια τέτοια κίνηση θα ήταν και το παράδειγμα για να ακολουθήσει ο αραβικός κόσμος τις αρχές που είπαμε. Ο κόσμος του Ισλάμ, δεν πρέπει να ξεχνάμε, κάποια στιγμή της παγκόσμιας Ιστορίας υπήρξε ένας από τους τρεις πόλους οικονομικής ισχύος της ανθρωπότητας. Μέσα από το εμπόριο, την επιστήμη και την τέχνη. Και περιέπεσε σε μαρασμό με την οθωμανική κατοχή. Θα μπορούσε και σήμερα να ξαναβρεί την αίγλη του ακολουθώντας τα υπόδειγμα της ΕΕ, προσαρμοσμένο στις δικές του ανάγκες. Ολη αυτή η προσπάθεια θα στοίχιζε λιγότερο από ό,τι οι ανθρωπιστικοί και άλλοι πόλεμοι στους οποίους εμπλέκονται κατά καιρούς Δύση και Ανατολή. Κι έτσι να διαψεύσουμε τον μακαρίτη Χάντιγκτον.

Με όλα αυτά, κατανοώ ότι θα σκεφθείτε «πάει αυτός, του έστριψε. Τον χτύπησε ο ήλιος στο νησί». Μα γιʼ αυτό αποφάσισα να δημοσιεύσω το μη ρεαλιστικό κείμενο Αύγουστο μήνα. Που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι σχεδόν κλειστή και οι ξένες πρεσβείες σε διακοπές.

Το χρέος μας πάντως υπάρχει και πρέπει να το εξοφλήσουμε πριν να είναι πολύ αργά.