Μήπως έχει δίκιο η κ. Δούρου;

του Κίμωνα Χατζημπίρου

Πολλοί θεωρούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ με την πολιτική του βάζει τον τόπο σε επικίνδυνες ατραπούς. Όταν όμως μια θέση τεκμηριώνεται αντικειμενικά, είναι λάθος να μην αναγνωρίζεται. Οι εκδηλωθείσες προθέσεις της Περιφερειάρχου Αττικής να μπλοκάρει τις αναθέσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία.

Ο τρόπος διαχείρισης των απορριμμάτων τα τελευταία 35 χρόνια αποτελεί ακραίο δείγμα πολιτικής που υποβαθμίζει απαράδεκτα το περιβάλλον, ξοδεύει απερίσκεπτα τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους, συνδέεται με διαφθορά εκατομμυρίων Ευρώ και θα κοστίζει όλο και ακριβότερα στους κατοίκους. Τον ολισθηρό δρόμο που χάραξε πρώτη η Αττική, ακολούθησαν ή σχεδιάζουν να ακολουθήσουν οι περισσότεροι Δήμοι της Ελλάδας.

Ένα πελώριο εργοστάσιο επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων, το ΕΜΑΚ στα Άνω Λιόσια, κατασκευάστηκε πριν χρόνια, χωρίς κανονική έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Επίσημα στοίχισε 75 εκατομμύρια Ευρώ, στην πραγματικότητα πολύ περισσότερο. Υποτίθεται ότι θα παρήγαγε χρήσιμα προϊόντα, αλλά στην πράξη ό,τι παράγεται είναι κακής ποιότητας και καταλήγει στη χωματερή, δηλαδή «σκουπίδι μπαίνει-σκουπίδι βγαίνει». Επιπλέον, τεχνικά προβλήματα και συχνές βλάβες προκάλεσαν μακρόχρονες διακοπές της λειτουργίας του. Παράλληλα, με ένα σχεδιασμό της δεκαετίας του ’80, επιχειρήθηκε να κατασκευαστούν αρχικά 4-5 και αργότερα 2-3 χώροι ταφής στην Αττική, συνδυασμένοι με μικρότερα εργοστάσια παρόμοιου τύπου. Σημειώνεται ότι η ταφή απορριμμάτων αποδοκιμάζεται από τη σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική. Οι αντιδράσεις λόγω έλλειψης κοινωνικής αποδοχής σταμάτησαν τον ξεπερασμένο αυτό σχεδιασμό. Τα τελευταία χρόνια, προκηρύχθηκαν 4 νέα εργοστάσια υψηλού λειτουργικού κόστους, που επίσης θα επεξεργάζονται σύμμεικτα απορρίμματα, αλλά χωρίς τελικά να αποτρέπουν την ταφή. Επιπλέον, οι συμβάσεις δεσμεύουν μεγάλες εγγυημένες ποσότητες απορριμμάτων και αντίστοιχες δαπάνες που αναμένεται ότι θα επιβαρύνουν σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες τους κατοίκους της Αττικής. Αυτές οι διαγωνιστικές διαδικασίες ανατρέπονται τώρα από την Περιφέρεια. 

Είναι γνωστό ότι όλα τα παραπάνω συνοδεύτηκαν από προμήθειες και αδιάκοπες προσδοκίες άνομων κερδών, συνιστώντας ένα μεγάλο διαχρονικό σκάνδαλο διαφθοράς, με τρικομματικό μάλιστα χαρακτήρα, στο οποίο κατά καιρούς έχουν εμπλακεί ενώσεις Δήμων, αυτοδιοικητικά στελέχη, συνδικαλιστές, τεχνικοί και εργολάβοι. Σήμερα, οι ενδιαφερόμενοι για τις αναθέσεις ανησυχούν μήπως δεν απορροφηθούν  δρομολογημένοι ευρωπαϊκοί πόροι. Ακόμα και αν αυτό ισχύει, ίσως η ζημιά είναι προτιμότερη από την επιβάρυνση των δημοτών επί δεκαετίες.

Το μέχρι σήμερα μοντέλο είναι αμαρτωλό και η ανατροπή του αναγκαία. Πρέπει να εγκαταλειφθεί η συλλογή και διαχείριση σύμμεικτων απορριμμάτων και να υιοθετηθεί η διαλογή στην πηγή, ακολουθούμενη από ανακύκλωση ή ανάκτηση. Είναι σίγουρα η φθηνότερη λύση και παράλληλα ελαχιστοποιεί το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος. Ήδη, η διαχείριση με τους μπλέ κάδους έχει αποδειχθεί ένα μικρό ενθαρρυντικό βήμα, πρέπει δε άμεσα να διευρυνθεί με κάδους κομποστοποίησης. Η συλλογή και η ανακύκλωση των απορριμμάτων είναι διαδικασίες κατάλληλες για εμπλοκή ιδιωτών, οι οποίοι μπορούν να τις οργανώσουν και να τις διεκπεραιώνουν με χαμηλό κόστος και με προφανή περιβαλλοντικά οφέλη. Μόνον όσοι έχουν συνηθίσει να συλλέγουν προμήθειες και φακελάκια θα βγούν χαμένοι.

Μια αλλαγή πορείας στην Αττική θα επηρέαζε θετικά όλη την Ελλάδα. Οι τοπικές κοινωνίες αρνούνται χωροθετήσεις ΧΥΤΑ, αλλά θα δεχθούν λύσεις με εκτεταμένη διαλογή στην πηγή και ανακύκλωση. Θα υποστηρίξει όμως αταλάντευτα τέτοιες λύσεις η Περιφερειάρχης; Θα κατανοήσει επίσης ότι η σύμπραξη με ιδιώτες είναι χρήσιμη, ενώ οι συνδικαλιστές και αυτοδιοικητικοί δεν είναι πάντα αθώοι;

Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ σε μικρότερη μορφή