Ευθύμης Δημόπουλος: Ραδιενεργά κατάλοιπα

του Ευθύμη Δημόπουλου

Ο πρωθυπουργός δεν «στούκαρε» τη χώρα. Ίσως συναισθάνθηκε τις ευθύνες του, ίσως τρόμαξε, ίσως κατάλαβε τι συμβαίνει. Όποια και αν είναι η αιτία πήρε μια σωτήρια απόφαση. Ωστόσο, θα διακινδυνεύσει ξανά την ασφάλεια και την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, αν δεν αλλάξει σταδιακά (αλλά γρήγορα) το σκελετό του πολιτικού του αφηγήματος. 

Αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς μια στοιχειώδη πολιτική ειλικρίνεια και αυτοκριτική. Δεν μπορεί να γίνει, αν ο πρωθυπουργός επιδιώξει να διαχειριστεί τη συμφωνία επικαλούμενος κυρίως την απειλή του «πολιτικού Grexit» και τη θεωρία του «πραξικοπήματος». Δεν μπορεί να γίνει, αν αναπαράγει και συντηρεί την ερμηνεία της «εθνικής ταπείνωσης» που ερεθίζει τα εθνικά αντανακλαστικά και στερεότυπα της κοινής γνώμης. Δεν μπορεί να γίνει, αν συνεχίσει ο πρωθυπουργός να φαντασιώνεται ότι είναι ο σπορέας της νέας Ευρώπης και ότι πολύ σύντομα αυτές «οι γκρίζες προτεσταντικές κοινωνίες» θα εξεγερθούν. Δεν μπορεί να γίνει με την τακτική «του αίλουρου που κρύβεται υπομονετικά μες τις φυλλωσιές», για να χυμήξει και πάλι όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, όπως υποστηρίζουν οι διανοούμενοι του ΣΥΡΙΖΑ (Α. Λιάκος). 

Δε φτάνει λοιπόν ο πρωθυπουργός να υποστηριχθεί από τις φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις μόνο με τη σιωπή και την εν λευκώ αποδοχή του, γιατί μόνο αυτός (όπως υποστηρίζεται) είναι ικανός να διαχειριστεί την κρισιμότητα των στιγμών και να φέρει σε πέρας τη «βρώμικη δουλειά». Σίγουρα αυτή η τακτική έχει βάση, αλλά ταυτόχρονα η αντιπολίτευση πρέπει καθημερινά να τον ελέγχει (όχι με οξύτητα αλλά με σταθερότητα και με επιμονή) αν αποδομεί το εθνολαϊκιστικό αφήγημα παλιό (προ συμφωνίας) ή νέο (μετά τη συμφωνία) που υφαίνεται.

Με κύριο υπεύθυνο (αν και όχι μοναδικό) τον Τσίπρα εξερράγη στη διάρκεια των χρόνων της κρίσης ένα δεύτερο εθνικιστικό Τσερνόμπιλ, μετά το σκοπιανό και το μακεδονικό των Σαμαρά – Χριστόδουλου. Τώρα η ελληνική κοινή γνώμη είναι γεμάτη από τα ραδιενεργά κατάλοιπα αυτής της εθνικολαϊκιστικής αφήγησης. Οι ιδέες, τα συνθήματα, οι αναλύσεις, η προπαγάνδα, οι πολιτικές δράσεις, τελικά όλη η πολιτική κουλτούρα των κομμάτων δεν είναι μόνο πολιτικάντικες «παρόλες» όπως ισχυρίζονται κάποιοι. Αποκτούν χώρο, σώμα και δύναμη μέσα σε μια κοινωνία. Εγκαθίστανται στη δημόσια ζωή και προσφέρουν στέγη σε συμφέροντα και φανατισμούς. 

Επομένως ο Τσίπρας αν θέλει να ανταποκριθεί στην κρισιμότητα της κατάστασης οφείλει όχι μόνο να σεβαστεί τη συμφωνία και το μέλλον της χώρας, όχι μόνο να κόψει τη σύμφυση ανάμεσα σε αυτόν και τους «δραχμόβιους» στο ΣΥΡΙΖΑ αλλά επιπλέον να λειτουργήσει σαν τους ήρωες - πυροσβέστες που έριχναν τσιμέντο στα ρήγματα του Τσερνόμπιλ. Να πάψει να εκλύει με το δημόσιο λόγο του τη ραδιενέργεια του εθνικισμού. Ακόμη και αν κάποιοι από αυτούς τους πυροσβέστες δεν έζησαν για πολύ, όλοι τους θυμούνται με ευγνωμοσύνη.