Δημητρης Σωτηρόπουλος: Προβληματισμός για το μέλλον

από το fb

Μια συντομη πρώτη ανάλυση μια πρώτη βάση για κουβεντα

Οι πρώτες σκέψεις, πάντως, από την πρόχειρη ανάλυση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της χθεσινής ψήφου στη Γαλλία, ωθούν σε έντονο προβληματισμό για το μέλλον, καθώς και για την προσεχή θητεία Μακρόν, εφόσον όλα πάνε κατ' ευχήν.
Ο Μακρόν κέρδισε μόνο στις ηλικίες άνω των 60 (και οριακά στους 30άρηδες) καθώς και στα εισοδήματα (μηνιαία) άνω των 2000 και κυρίως άνω των 3000 ευρώ. Σε οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ή εισοδηματική κατηγορία κέρδισε η Λεπέν ή το δίδυμο Λεπέν-Μελανσόν.
Η νομιμοποιητική βάση του Μακρόν συνεπώς είναι εκ των πραγμάτων πολύ περιορισμένη, και πάντως εστιασμένη στους πιο προνομιούχους και πιο φοβισμένους (ηλικιωμένους) και με μικρότερο ορίζοντα μέλλοντος.
Πώς θα μπορέσει η θητεία του να ενσωματώσει τα χαμηλότερα μεσαία στρώματα, τις δυναμικές ηλικιακές κατηγορίες που ψηφίζουν αντισυστημικά, που νιώθουν παρίες και απροστάτευτοι, και όλα αυτά με τους δημοσιονομικούς περιορισμούς που είναι δεδομένοι, ως προς το κοινωνικό κράτος (που διατηρεί πάντως ακόμη δυνατότητες μεταρρύθμισης και εξορθολογισμού στα επιδόματα);
Στο πρόγραμμά του επιχείρησε να συνθέσει αυτές τις αντιφάσεις αλλά έχω το φόβο ότι δεν περιορίζονται όλα αυτά στην α ή τη β επιδοματική πολιτική ή σε επιμέρους δημόσιες πολιτικές που βελτιώνουν εκείνο ή το άλλο.

Το πρόβλημα είναι αυτοί (οι μισοι περίπου, όπως φάνηκε) που όπως λέει η ντ' Αλλόν, έπαψαν να αγαπούν τη δημοκρατία, έπαψαν να εμπιστεύονται τις λειτουργίες ενσωμάτωσης, και κυρίως έπαψαν να επενδύουν στον ανοικτό της χαρακτήρα, σε έναν κόσμο όμως που είναι αδύνατον να λειτουργήσει πλέον κλειστά και τοπικά. Πέρα από τα επιμέρους γαλλικά διακυβεύματα, την ανανέωση του πνεύματος του ρεπουμπλικανισμού της Πέμπτης Δημοκρατίας ή την ευρυχωρία της λαϊσιτέ σε έναν κόσμο διαρκών μεταναστευτικών ροών αλλά και ρευστών ταυτοτήτων, το ερώτημα είναι πως η θητεία Μακρόν θα επαναφέρει αυτή την χαμένη εμπιστοσύνη στη Δημοκρατία ως έναν κόσμο που παρά τις απογοητεύσεις που γεννά, είναι αξιοβίωτος.

Υποτιμούμε αυτό το άρρητο "λαϊκό αίτημα", γι' αυτό και την πατάμε διαρκώς εμείς οι φιλελεύθεροι (και θα την πατάμε όλο και πιο συχνά...): η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι εγγενώς τόπος της απογοήτευσης. Από τη φύση της, όχι τώρα μόνο. Δηλαδή πως μπορούμε να περιμένουμε ότι η γνωστή επωδός του Τσώρτσιλ (ότι η δημοκρατία είναι απλώς το καλύτερο από τα χειρότερα πολιτεύματα) θα αρκούσε ποτέ για να κινητοποιήσει θετικά και με παθιασμένες ταυτίσεις τους πολίτες, και μάλιστα σε εποχή συρρικνωμένης πίττας προς αναδιανομή; Κάτι ούφο διανοουμένους που ζουν με τις ιδέες τους μπορεί μόνο να κινητοποιήσει.

Άρα το ερώτημα δεν θα απαντηθεί εύκολα ούτε από τον Μακρόν, πόσω μάλλον που εγώ καταλαβαίνω (χωρίς να τη συμμερίζομαι) την κριτική που του γίνεται από το αντισύστημα: "είσαι ελίτ, μπέιμπι, και μόνο η ελίτ μπορεί να έχει μια μιλφάρα με ερμές τσάντα, και να πηγαίνει το βράδι της εκλογής του να δειπνήσει οικογενειακά σε χαίστικο μπαρ-ρέστοραντ με τζαμαρίες για να μας γράφουν και οι κάμερες". Θέλω να πω, το στυλ Ομπάμα και Τριντώ δούλεψε καλά στον κόσμο του αμερικανικού ονείρου (και πάλι μόνο όταν έρρεε το χρήμα), αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι δουλεύει σε κοινωνίες του Παλαιού Καθεστώτος όπως οι ευρωπαϊκές. Ταυτίζεται ίσως ο 30άρης από καλή οικογένεια που μένει βία μέχρι το 20ο διαμέρισμα των Παρισίων, και που κάνει τις δικές του προβολές για το πως θέλει να είναι, αλλά για τους υπόλοιπους τι σηματοδοτεί;

Το ζήτημα είναι ότι δυστυχώς ή ευτυχώς τα ζητήματα αυτά δεν θα λυθούν σήμερα σε εθνικό επίπεδο, έστω και αν για την ώρα γλυτώσαμε μάλλον τα χειρότερα. Αλλά πρέπει να παραδεχτούμε για να μην τρέφουμε αυταπάτες ότι δεν είμαστε στην ιστορική στιγμή της ανασυγκρότησης της Δημοκρατίας, αλλά σε μια στιγμή σκληρής άμυνας, με σοβαρές πιθανότητες αποτυχίας. Είμαστε στο καλοκαίρι του 1941, όπου μόλις έχει ξεκινήσει η γερμανική επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, και τα πάντσερς κατευθύνονται χωρίς αντίσταση σχεδόν ολοταχώς για τη Μόσχα. Και όλη η κατεχόμενη Ευρώπη ακούει παράνομα BBC και σταυρώνει κάθιδρη τα δάκτυλά της με αγωνία.