Εθνομπολσεβίκοι



Θεωρώ πολύ σημαντική  την παρέμβαση αυτή, του φίλου μας Δημήτρη Σκάλκου. Ένα από τα στοιχεία που συνέτειναν στη σημερινή μας κατάρρευση είναι η επίμονη προσπάθεια της μεταπολιτευτικής Δεξιάς και Αριστεράς, να ενοχοποιήσουν κάθε φιλελεύθερη διάσταση της ιδεολογίας τους. Σύριζα και ΝΔ σήμερα δηλώνουν την απέχθεια τους προς τη φιλελεύθερη κοινωνία  με σημαίες τον μπολσεβικισμό και τον εθνικισμό αντίστοιχα. (leo)

του Δημήτρη Σκάλκου από την Κόκκινη Πιπεριά 


Δεν χρειάζεται να έχει εντρυφήσει κάποιος στην ιστορία των πολιτικών ιδεών ώστε να αντιληφθεί τις εκλεκτικές συγγένειες των πολιτικών άκρων, όπως αυτές εκδηλώνονται στην πολιτική ζωή του τόπου μας. Ένας αριστερόστροφος και δεξιόστροφος «εθνο-λαϊκισμός» φαίνεται να κυριαρχεί στο δημόσιο διάλογο. Εθνικισμός, συνωμοσιολογία, επιθετικός αντι-κοινοβουλευτισμός, αντι-καπιταλισμός, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα ανομοιογενών πολιτικών υλικών που εμποδίζει την κριτική σκέψη και το νηφάλιο διάλογο. Μια αντι-φιλελεύθερη αριστερά και μια εξίσου αντιφιλελεύθερη δεξιά διαγκωνίζονται απροκάλυπτα για τη νομή της εξουσίας, ξηλώνοντας πόντο-πόντο το κουβάρι των φιλελεύθερων θεσμών.

Αυτή η σύμπτωση απόψεων δεν είναι διόλου τυχαία. Αντίθετα, εκφράζει βαθύτερες συγκλίσεις σε επίπεδο αρχών, ιδεών και αντιλήψεων. Αν και δεν πρέπει να παραγνωρίζονται οι θεμελιώδεις διαφορές και οι έντονες αντιπαλότητες ανάμεσα στα πολιτικά άκρα, πρόκειται ωστόσο για «αδελφικό μίσος» καθώς, σε πάμπολλες περιπτώσεις, έχουν προέλθει από την ίδια ιδεολογική μήτρα. Γι’ αυτό και οι μετατοπίσεις στην αφοσίωση εκπροσώπων τους υπήρξαν ιστορικά ένα εξαιρετικά σύνηθες φαινόμενο. Ενδεικτικά μπορούμε να σκεφτούμε τον Ζωρζ Μπατάιγ και τον γαλλικό αριστερό φασισμό ή τις πολιτικές διαδρομές πολλών εκπροσώπων της γερμανικής Νέας Δεξιάς. Ακόμη όμως και το ρεύμα του «εθνικού μπολσεβικισμού», με ρίζες στη Γερμανία του α΄ παγκοσμίου πολέμου, το οποίο επιχείρησε να συνδυάσει τον «δεξιό» εθνικισμό με «αριστερές» οικονομικές θέσεις. Τα τελευταία χρόνια, είναι εντυπωσιακό το αναγεννημένο ενδιαφέρον για το έργο του γερμανού αντι-φιλελεύθερου θεωρητικού Καρλ Σμιτ (1888-1985) το οποίο γνωρίζει άνθηση, πέρα από τους παραδοσιακούς συντηρητικούς χώρους, στους ακαδημαϊκούς κύκλους της μετα-κομμουνιστικής Κίνας.

Τα πολιτικά άκρα μοιράζονται πρώτιστα την εχθρότητά τους για τη φιλελεύθερη κοινωνία και τις αρχές που τη συγκροτούν. Απορρίπτουν την αυτονομία του ατόμου, το «κοινωνικό συμβόλαιο», τη διάκριση των σφαιρών της «οικονομίας» και της «πολιτικής» υποστηρίζοντας την άποψη ότι «τα πάντα είναι πολιτική». Καταδικάζουν τη «ψευδή ιδεολογία» του φιλελευθερισμού, η οποία συσκοτίζει τον «συγκρουσιακό» χαρακτήρα της πολιτικής που οργανώνεται με βάση το σμιτιανό δίπολο «εχθρός-φίλος». Εκφράζουν την απέχθεια τους προς τον αστικό κόσμο του «καθωσπρεπισμού» και της επιχειρηματικότητας που διαφθείρουν το πολεμικό και «αγωνιστικό» πνεύμα των ανθρώπων. Ασκούν δριμεία κριτική στον κοινοβουλευτισμό και τις «αργόσυρτες» διαδικασίες του σε αντίθεση με την υποτιθέμενη αποτελεσματικότητα μιας «κατάστασης εξαίρεσης». Ο αντι-αμερικανισμός τους συμβολίζει και συμπυκνώνει, τη συνολική απόρριψη του κοσμοπολιτισμού, του πλουραλισμού και του επιχειρηματικού καπιταλισμού.

Ο σπουδαίος στοχαστής Αλέξις ντε Τοκβίλ έγραψε ότι, «όταν το παρελθόν δεν φωτίζει το μέλλον, το παρόν σκοτεινιάζει». Η διατηρούμενη ιστορική μνήμη και οι διαφορετικές οικονομικο-κοινωνικές συνθήκες της σημερινής εποχής, καθιστούν αδιανόητη την επανάκαμψη του φασισμού, του ναζισμού και του σταλινισμού. Ωστόσο, τα πολιτικά άκρα διαθέτουν ακόμη τη δύναμη να αποσταθεροποιήσουν τις σύγχρονες φιλελεύθερες κοινωνίες.

Σήμερα, η σφοδρή οικονομική κρίση, η αποδιάρθρωση της κοινωνικής συνοχής, η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα για το μέλλον, η αδυναμία κατανόησης της σύνθετης πραγματικότητας, αναμενόμενα δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες ενίσχυσης των πολιτικών άκρων. Οι κρίσεις θρέφουν τις ιδεολογίες, οι οποίες σε ένα άνυδρο ιδεολογικό περιβάλλον όπως το ελληνικό, βρίσκουν γόνιμο έδαφος να καρπίσουν. Οι φιλελεύθερες και σοσιαλδημοκρατικές, προοδευτικές και μετριοπαθείς δυνάμεις, δεν επιτρέπεται να μείνουν απαθείς. Οφείλουν να αντιληφθούν ότι η προάσπιση των θεσμών της ανοιχτής οικονομίας και κοινωνίας αποτελεί την αναγκαία συνθήκη οικονομικής ευημερίας και κοινωνικής ειρήνης της χώρας. Προς τούτο, θα πρέπει να σχηματίσουν άμεσα μια «γραμμή άμυνας» στη μάχη των ιδεών απέναντι στους έλληνες «εθνομπολσεβίκους», οι οποίοι επιχειρούν να γυρίσουν την ελληνική κοινωνία δεκαετίες πίσω με απρόβλεπτες συνέπειες.

Ο σχηματισμός ενός «συνταγματικού τόξου», η οικοδόμηση συναίνεσης και η πολιτική συνεννόηση ανάμεσά τους με σκοπό τη διαφύλαξη των καταστατικών αρχών και την εφαρμογή των κανόνων του κράτους δικαίου, είναι το πρώτο ζητούμενο προκειμένου να υπάρξει μια καλύτερη επόμενη μέρα για όλους μας. Πριν να είναι αργά.

(Μία εκδοχή του κειμένου δημοσιεύεται στο τεύχος Ιουνίου της επιθεώρησης The Books’ Journal.)

Σχόλια

  1. Ως σχόλιο στο εξαιρετικό αυτό άρθρο του κ. Σκάλκου, το οποίο με βρίσκει απολύτως σύμφωνη, θα ανέφερα τη βαθιά επιρροή που άσκησε η αντινεωτερική/αντιφελεύθερη/παραδοσιαρχική/αντι-ορθολογική καιμυθολογική ιδεολογία του γερμανικού ρομαντισμού στη σκέψη του Μπατάιγ και του εν γένει αριστερού φασισμού -όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο αρθρογράφος. Θα έλεγα μάλιστα ότι αυτό οδήγησε, σε κάποιο βαθμό, σε μια επικίνδυνη τάση μετάθεσης της πολιτικής στη σφαίρα "του αισθητικού".

    Σε ό,τι αφορά τη σκέψη του Καρλ Σμιτ, αυτή άσκησε -όχι και τόσο- υπόγεια γοητεία και επιρροή στις τάξεις της γερμανικής καιιταλικής τρομοκρατίας της δεκαετίας του '70.

    Γενικότερα πάντως, οι απόψεις του Σμιτ, με κύριο άξονα το μίσος απέναντι στη φιλελεύθερη αστική δημοκρατία, βρήκαν μεγάλη απήχηση σε τμήματα της εξτρεμιστικής ευρωπαϊκής αριστεράς, ιδίως στην Ιταλία (Tronti, Marxisti Scmittiani).

    Νομίζω ότι στη βάση αυτής της φαινομενικά παράξενης όσμωσης βρίσκεται η κοινή αντίληψη για το "πολιτικό" ως σύγκρουση εχθρού-φίλου, όπως επισημαίνει ο κ. Σκάλκος. Η εμμονή του Σμιτ στην έννοια της πολιτικής ως αναζήτησης του "απόλυτου εχθρού" και σύγκρουσης μαζί του, καθώς και η απόρριψη μιας (αντιπροσωπευτικής)δημοκρατίας βασισμένης στη σύνθεση διαφορετικών επιμέρους συμφερόντων και στον συμβιβασμό, αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα καθορισμού πολλών αριστερών ιδεολογημάτων στη μεταπολεμική Ευρώπη. Μας θυμίζει τίποτε αυτό;

    Αλίκη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αλίκη είναι καιρός να γράψεις κάτι για τη "Μαργαρίτα" και απ' ότι βλέπω το θέμα αυτό το κατέχεις καλά,πολύ καλά. Τι λες;

      Διαγραφή
    2. Λεό, καλημέρα. Ευχαριστώ πολύ για την πρόταση. Μπορεί να επωφεληθώ, αν κάποια στιγμή θεωρήσω ότι έχω κάτι σημαντικό να προσθέσω στις αναρτήσεις του εξαιρετικού μπλογκ σου.

      Αλίκη

      Διαγραφή
    3. Ok όποτε είσαι έτοιμη Αλίκη, Φαντάζομαι να υπάρχει ελεύθερο blogging και μετά τις εκλογές.

      Διαγραφή
    4. Γιατί με τόσους Κουβανόφιλους, Κινεζόφιλους, Σοβιετόφιλους και εραστές των καλυμμένων δικτατοριών της Νότιας Αμερικής που πιθανό να συναθροίζονται αύριο στις κυβερνητικές καρέκλες, η δική μας left-liberal φωνή μάλλον την έχει δύσκολα. Αναπαλαίωση τώρα.

      Διαγραφή
  2. Εξαιρετικό άρθρο. Ωστόσο, αφήνει θολή την εννοιολογία των άκρων. Ποια είναι τα άκρα στην παρούσα συγκυρία;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. στην εποχη των ακρων η μεσοτης ειναι το .... ακρον

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. @Νοσφεράτο: Έχει γεμίσει το Διαδίκτυο από εξυπνακίστικες ατάκες, που δεν σημαίνουν απολύτως τίποτε!

      Διαγραφή
  4. Εκτός από την ασάφεια της πολυχρησίας λέξεων, όπως ¨μέσα¨- ¨άκρα¨, στην πολιτική φρασεολογία
    με τον κίνδυνο εξομοίωσης ή εξισωτισμού και των ¨μέσων¨ και των ¨άκρων¨, προστέθηκε,αβασάνιστα, και το γλωσσικό σχήμα- αριστερός φασισμός- με την επίφαση δόκιμου πολιτικού όρου (;)
    -Η γλώσσα καλύπτει και αποκαλύπτει....

    Εκείνο όμως που μπήγεται σαν το καρφί στο σώμα ενός αδύναμου, κατά τα άλλα ¨ορθού¨ λόγου, είναι η λεπτομέρεια: Μια αναφορά απλώς στο όνομα: Ζ. Μπατάιγ.
    Τι θα καταλάβει ένας ανενημέρωτος ή και ημιενημερωμένος αναγνώστης, αν μάλιστα υποθέσουμε, ότι το Διαδίκτυο, πλέον, καλώς - κακώς, υποκαθιστά ένα μέρος της παιδείας μας, διαβάζοντας για τον Γάλλο συγγραφέα/ στοχαστή; ( πληροφορία που παραλείπεται εντελώς). ´Οτι ήταν ένας αριστερός φασίστας ! Αυτό αποκομίσαμε λοιπόν από την ιστορία της τέχνης και της διανόησης του 20ου αι., αυτό ,από τη συμμετοχή του Μπατάιγ στον υπαρξιακό αγώνα του ανθρώπου εκείνης της εποχής, να κατανοήσει τη νεωτερικότητά του, ΕΝ μέσω αλλαγών, πολιτικών κρίσεων, πολέμων
    ( Α ´, Β´, Ισπανικού), και να τη μορφοποιήσει σε τέχνη, να την αναγάγει σε στοχαστική εμπειρία, όντας γυμνός από την αφαίρεση των θείων υποσχέσεων
    • Το σημαντικό έργο του Μπατάιγ, ασχέτως προτιμήσεων, παραβίασε τα σύνορα της Θεολογίας αναστρέφοντας το είδωλο της ηθικής της. Την έκανε πολιτική θεολογία.
    • Αποκολλώντας το ιερό από τη συμβατική θρησκευτική παράδοση, το παρέδωσε στην επ-ανα-στατική ηδονή και οδύνη του έρωτα.
    • Διείσδυσε στο ρητό και άρρητο της ψυχανάλυσης, όπως και ο ίδιος.
    • Αναζήτησε πολιτική έκφραση με το δικό του αντισυμβατικό τρόπο, στιγμάτισε τον φασισμό και
    βεβαίως την υπεροχή του οικονομικού μοντέλου, της επικέντρωσης στο κέρδος, ως υπνωτικού και εγκλεισμού της ανθρώπινης ενέργειας, αλλά και ως διεγέρτη του φόβου. - Μήπως αυτά ενοχλούν;
    -
    Αντιδραστικό και βδελυρό θα τον αποκαλούσαν οι ¨ αριστεροί και δεξιοί φασίστες¨. Εδώ τον αποκαλούν αριστερό φασίστα. Και με αρνητική επιρροή στον φιλελεύθερο λογο, αγνοώντας ίσως
    ότι το έργο του, παραδόξως, είχε πατήματα και Φιλελευθέρων καταβολών.
    Η νεωτερικότητα δεν υπήρξε μονοσήμαντη· διέθετε ποκιλίες...
    • Τέλος. Η προθεσή μου δεν ήταν να ωραιοποιηθεί η τέχνη του Μπατάιγ. Απλώς το ανακάτεμα άσχετων προσώπων μεταξύ τους, εποχών, πολιτικών ιδεών , προκαλεί σύγχυση , ενισχύει την άγνοια και έναν ιδιότυπο ενίοτε, λαϊκισμό.
    Λεό, Καλημέρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα και σε σένα Ρίνα.
      Πράγματι η αναφορά του ΔΣ στον Μπατάιγ γεννά περισσότερα ερωτήματα από τις όποιες απαντήσεις θέλει να δώσει και συμμερίζομαι τη δυσφορία σου. Ωστόσο το κέντρο βάρους του άρθρου είναι αλλού, στην απέχθεια που δείχνει Αριστερά και δεξιά στην έννοια της ελευθερίας. Σ' αυτό δεν ξέρω αν διαφωνείς.
      Αριστερός φασισμός. Δύσκολο πράγματα να αποδεχθεί κανείς την έννοια ακόμα και αν έχει σκοτώσει κάθε αριστερή ιδεοληψία μέσα του.
      Ο όρος υπονοεί τη βίαιη επιβολή της αριστερής ιδεολογίας στις μάζες. Η επιβολή αυτή καταλήγει σε ανελεύθερες και καταπιεστικές δομές, στο όνομα λαού ή κάποιας τάξης. Ναι είναι φασισμός δεν έχω κανένα πρόβλημα γιαυτό.
      Ισχύει και για σένα η πρόσκληση για άρθρο σχετικό. Βοηθήστε κορίτσια, γιατί η πολιτική βαρβατίλα μας έχει γονατήσει. Καλά μπάνια το ΣΚ με 40 βαθμούς

      Διαγραφή
  5. @ Ρίνα: Τι σχέση έχει η -κατά την έκφρασή σας- πολιτική θεολογία με τη νεωτερικότητα, τη φιλελεύθερη δημοκρατία και τον ορθολογισμό;

    Επιπλέον -με κίνδυνο να επισύρω την οργή σας- δεν μπορώ να μη σημειώσω ότι η μετατόπιση του πολιτικού στη σφαίρα του αισθητικού (κάτι που συνιστά, εν μέρει, το έργο του Μπατάιγ) αποτέλεσε μία από τις καταβολές του ναζιστικού φαινομένου. Ίσως μάλιστα η μετατόπιση αυτή να ύπήρξε προνομιακό πεδίο έλξης "αισθητών" -που λέει κι ο Καβάφης- της εποχής, που εύρισκαν πνιγηρή την πεζότητα της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και ένιωθαν την άνάγκη να αποδράσουν.

    Αλίκη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Leo, επιμένω: Οι γενικόλογες αποφάνσεις απλουστεύουν και στομώνουν τη σκέψη. ¨Η απέχθεια που δείχνει η δεξιά και Αριστερά στην έννοια της ελευθερίας ¨, είναι μια έκφραση, σχεδόν αυτοεκπληρούμενη, τετελεσμένη, τα λέει όλα και ίσως γί αυτό δεν λέει και τίποτα. Και ας αφήσουμε τη δεξιά, για ποια Αριστερά; Και αν απαντήσουμε για ποιά, πάλι δεν καταλήγουμε μ´ένα ναί ή μ'ένα όχι. Η ελευθερία, επίσης ταλαιπωρημένη λέξη, συχνά με ψευδονόημα και στους φιλελεύθερους χώρους! - Πως ορίζουμε την ελευθερία;- Νομίζω ότι αυτά πρέπει να τα ξαναδούμε, ελεύθερα, αλλιώς θα αναγκαστούμε, φοβάμα...
    Παρεμπιπτόντως αυτά τα γράφω ως λάτρις της αξίας της.

    Σ´ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση!
    Καλό ΣΚ, και με 40 και με 50 βαθμούς

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αλίκη, πρώτα απ' όλα, τον όρο¨Πολιτική Θεολογία¨, ασφαλώς τον γνωρίζετε , πάντως όχι ως δική μου έκφραση( !) Είναι ενδιαφέρουσα η ερώτησή σας και ευθέως σας λέω τη γνώμη μου: Καταρχήν ως παιδιά του ορθού λόγου, όσα τουλάχιστον είμαστε, είναι ανάγκη να ατακτούμε πότε- πότε ως προς εκείνο που μας γαλούχησε, να αμφισβητούμε τις αμφιλεγόμενες πλευρές του, όχι για την απόρριψή του, αλλά για να καταλάβουμε τις αθέατες περιοχές του και έτσι πιο ελεύθερα να κινηθούμε προς την πολυμορφική εμπειρία της σχέσης με τον κόσμο. Δεν είμαι σίγουρη ότι η νεωτερικότητα, η φιλελεύθερη δημοκρατία και ο ορθός λόγος είναι έννοιες ταυτόσημες. Η νεωτερικότητα ποικίλλει:από την έκρηξη της επιστήμης, της τέχνης, της λογικής, της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, της έλλογης αριστεράς μαζί με φοβερούς πολέμους, ολοκληρωτισμούς, φασισμούς.... Ο ορθός λόγος, προικώο από τις καλές εποχές της ελλ, αρχαιότητας , ακμάζει αλλά και σπαράζεται, ακόμα και στις αστικές φιλελεύθερες δημοκρατίας.
    Κάτι συμβαίνει φαίνεται, όταν παραχώνεται για να κρυφτεί το ¨πυρηνικό¨ μίγμα στοιχείων μιιας κοινωνίας. Τότε η λογική γίνεται τέλμα, οι θεσμοί δεσμά , η δημοκρατία πρόσχημα κοκ. Το θαύμα στη θεολογία μεταπηδά στην πολιτική για να ιεροποιηθεί εκεί σαν πολιτικά αναστάσιμο συμβάν.
    Η αριστερά, έχει τέτοια παραδείγματα επιρροής της θεολογίας. ´Αθεη θεάται...
    Ξέρετε τι καταλαβαίνω; Ο άνθρωπος πρέπει να επιλέγει, και ορθά, όμως η επιλογή δεν είναι ποτέ συμπαγής, απόλυτα ελεγχόμενη και μονής κατεύθυνσης.

    • Αν κατά ένα μέρος το έργο του Μπατάιγ συνέβαλε στο φασισμό, τότε και του Νίτσε και των λεγόμενων καταραμένων ποιητών και του ίδιου του Πλάτωνα..... ´Ετσι όμως δεν βγαίνει άκρη
    - Να υποθέσω πως η αναφορά σας σε πιθανή οργή μου, οφείλεται στην επιρροή της σημερινής ¨έντονης ¨ ημέρας. Σας χαιρετώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. @ Ρίνα: Ενδιαφέρουσα και πολύπλευρη η απάντησή σας. Ευχαριστώ, πάντα υπάρχουν διαστάσεις που μας διαφεύγουν, όταν διατυπώνουμε κάπως σχηματικά την άποψη μας. Έχετε δίκιο.

      Πάντως, δεν είπα ότι ο Μπατάιγ συνέβαλε στο φασισμό. Μίλησα για επιρροές και μετατοπίσεις.
      Ανεξάρτητα από αυτό, συμφωνώ απόλυτα με τη θέση του άρθρου του κ. Σκάλκου ότι, αντλώντας από τις ίδιες ιδεολογικές δεξαμενες, τμήματα της ευρωπαικής Αριστεράς συναντήθηκαν με την αντιφιλεύθερη Δεξιά στο κοινό πεδίο της εχθρότητας απέναντι στη φιλελεύθερη αστική δημοκρατία και τη νεωτερικότητα.

      Στη μεταπολεμική Ευρώπη, τόσο ένα μέρος της Αριστεράς όσο και η Νέα Δεξιά αναζήτησαν τρόπους αντίστασης απέναντι στην ιδεολογία του Διαφωτισμού που -κατά την άποψή τους- είχε μεταμορφωθεί σε ιδεολογία καταπίεσης.
      Με αυτή την έννοια απέκτησε επιρροή μια σκέψη θεμελιωμένη σε προ-ορθολογική και προ-νεωτερική διάσταση, η οποία είχε αποκλειστεί ή ξεχαστεί.

      Φιλικά
      Αλίκη

      Διαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία