Ο σοσιαλισμός των ηλιθίων
Δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (14/09/13).
Η πρόσφατη προσπάθεια αποκατάστασης του λαϊκισμού εκ μέρους
μερικών διανοούμενων της αριστεράς έχει ενδιαφέρον, και δεν στερείται κάποιας
αξίας (π.χ. ως πολεμική κατά του ελιτισμού). Το δυστύχημα είναι ότι ως απόπειρα
ιδεολογικής κάλυψης της αντιπολιτευτικής ρητορικής του «αντιμνημονιακού»
στρατοπέδου στην Ελλάδα της κρίσης, και μάλιστα με αριστερή επιχειρηματολογία,
είναι εντελώς εσφαλμένη, αν και απολύτως αναμενόμενη. «Απολύτως αναμενόμενη» επειδή ο λαϊκισμός είναι το μόνο
πράγμα που συνδέει τον (νεφελώδη έστω) αριστερό ριζοσπαστισμό του Τσίπρα με τον
ακροδεξιό εθνικισμό του Καμμένου – με τον οποίο ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται
να αισθάνεται περισσότερη συγγένεια από ό,τι με οποιονδήποτε άλλον πολιτικό.
«Εντελώς εσφαλμένη» επειδή η ιδέα ότι τα σημερινά μας προβλήματα λύνονται
εύκολα, αφού για αυτά δεν φταίνε παρά μια χούφτα πολιτικοί που πρόδωσαν τον λαό
ξεπουλώντας τη χώρα σε ξένα συμφέροντα, είναι καθαρή αυταπάτη – και η
καλλιέργειά της αδιέξοδη και καταστροφική.
Ο πολιτικός υπολογισμός πίσω από όλα αυτά είναι προφανής.
Βραχυπρόθεσμα, ο λαϊκισμός του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να εξυπηρετεί την προσπάθεια του
κόμματος αυτού να διατηρήσει την επαφή του με τους εκατοντάδες χιλιάδες
ψηφοφόρους που το ψήφισαν για πρώτη φορά τον Μάιο και ιδίως τον Ιούνιο του
2012. Πράγματι, οι περισσότεροι από αυτούς δεν μιλάνε καθόλου τη γλώσσα του
(νεφελώδους) αριστερού ριζοσπαστισμού, καταλαβαίνουν όμως μια χαρά εκείνη του
πολυσυλλεκτικού λαϊκισμού της Ελλάδας της ύστερης μεταπολίτευσης. Τη μάθανε
παπαγαλία, ακούγοντας το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα και των επιγόνων του, τον Σαμαρά της
εποχής της ΠΟΛΑΝ (και όχι μόνο), το ΚΚΕ της Παπαρρήγα (και της Κανέλλη, και του
Ζουράρι). Και κυρίως παρακολουθώντας ευλαβικά στις οθόνες τους τα γουρλωμένα
μάτια των διαφόρων καθ’ ημάςanchormen και anchorwomen που για 40
λεπτά κάθε βράδυ (ή κάθε πρωί), συνήθως έναντι εξωφρενικής αμοιβής, παριστάνουν
τους υπερασπιστές του «απλού ανθρώπου» και τους τιμητές όσων πολιτικών
δεν τον συμπονούν όσο οι ίδιοι.
Το πρόβλημα είναι ότι, μακροπρόθεσμα, κάτι τέτοιο δεν είναι
και πολύ αποδοτικό. Ό,τι και να λένε οι κκ. Τσίπρας και Καμμένος, ο λόγος
που φτωχύναμε ξαφνικά τα τελευταία χρόνια δεν είναι ότι μας πρόδωσαν μερικοί
λιγότερο πατριώτες από ό,τι οι δυο τους. Φτωχύναμε επειδή η προηγούμενη
ευημερία μας ήταν ψεύτικη. Επειδή οι κυβερνήσεις μας (αλλά και οι περισσότεροι
συμπολίτες μας) δανείζονταν για να αγοράσουν πράγματα που δεν μπορούσαν να
πληρώσουν, και που συχνά δεν χρειάζονταν καν. Υποβρύχια και άρματα μάχης,
βέβαια – αλλά και εξοχικά στις παραλίες και στα καμένα, εισαγόμενα ΙΧ μεγάλου
κυβισμού, και άλλα σύμβολα καταναλωτικής χλιδής στην Ελλάδα της
αστακομακαρονάδας. Για να μην αναφερθώ σε συντάξεις και εφάπαξ 15-20 χρόνια
νωρίτερα, τομογραφίες 3 φορές συχνότερα, και στεντ 5 φορές ακριβότερα από ό,τι
οι άλλοι Ευρωπαίοι. Φτωχύναμε επειδή νομίσαμε ότι ένα βορειοαμερικανικό
καταναλωτικό πρότυπο μπορεί να συμβαδίσει με ένα νοτιοβαλκανικό παραγωγικό
μοντέλο, για πάντα.
Δεν μπορεί – αλλά για όλα αυτά οι κκ. Τσίπρας και Καμμένος
δεν έχουν να μας πουν τίποτε. Και επειδή δεν έχουν τίποτε να μας πουν για το
πώς βρεθήκαμε στην κρίση, δεν έχουν τίποτε να μας πουν ούτε για το πώς θα
βγούμε από αυτήν. Για αυτό είναι καταστροφική η καλλιέργεια της αυταπάτης των
εύκολων λύσεων – καταστροφική για όλους μας, αλλά και για τους ίδιους τους
«καλλιεργητές» της. Επειδή ο λαός που εθίζεται στον λαϊκισμό μαθαίνει να μην
σκέφτεται κριτικά (και να περιφρονεί όσους το κάνουν), να περιμένει παθητικά
από τους επίδοξους σωτήρες του να κάνουν αυτό που του υποσχέθηκαν: δηλαδή να
τον σώσουν, και μάλιστα γρήγορα. Αλλιώς γίνεται ανυπόμονος, και έτοιμος να
στραφεί εναντίον τους, με την ίδια οργή με την οποία πείστηκε να τους
ακολουθήσει στην αμέσως προηγούμενη φάση.
Για αυτό είναι αδιέξοδη η επιλογή του λαϊκισμού ως επίσημης
ιδεολογίας του ΣΥΡΙΖΑ. Επειδή αργά ή γρήγορα θα φανεί ότι από το Μνημόνιο δεν
πρόκειται να απαλλαγούμε, ούτε την εθνική αξιοπρέπεια να ανακτήσουμε, εάν πρώτα
δεν μάθουμε να ζούμε χωρίς δανεικά. Και ότι εάν δεν μάθουμε να διαφωνούμε για
τον καλύτερο και δικαιότερο τρόπο ζωής χωρίς δανεικά, οι επόμενοι σωτήρες μας
(έτοιμοι να λυντσάρουν τους προηγούμενους που δεν κράτησαν τις υποσχέσεις τους)
δεν θα είναι φαιοκόκκινοι – θα είναι κατάμαυροι.
Γιατί σε ένα πράγμα μοιάζει ο λαϊκισμός του σήμερα με τον
αντισημιτισμό του χθες: με υπόκρουση μια δήθεν ριζοσπαστική ρητορική,
παριστάνει τον «σοσιαλισμό των ηλιθίων». Και φυσικά για μερικούς, λαϊκιστικές
και αντισημίτες ταυτόχρονα, και όχι μόνο στην άκρα δεξιά, δεν πρόκειται παρά
για τον εθνικοσοσιαλισμό των ηλιθίων – και αυτή τη φορά χωρίς καθόλου εισαγωγικά.
Κλασσικο "common sense" αρθρο Ματσαγγανη. Αλλα ο τιτλος ισως να ειναι αδικος: μπορει να καταλαβει ο ηλιθιος οτι ειναι ηλιθιος;
ΑπάντησηΔιαγραφήΚλασσικό που χρειάζεται να επαναλαμβάνεται, γιατί πήξαμε από κεντροαριστερά, όπως γράφεις σε άλλο σχόλιο και από κείμενα υποστήριξης των λογικών του ΣΥΡΙΖΑ. Δυστυχώς αν όλοι οι δημοκρατικοί πολιτικοί σχηματισμοί δεν βάλλουν ένα χεράκι, η Ελλάδα δεν ανακάμπτει. Κανείς δεν έρχεται να επενδύσει σε μια χώρα με πολεμικό κλίμα. Που η αντιπολίτευση απειλεί να κρατικοποιήσει τις τράπεζες και να διώξει τους επενδυτές. Μιλάμε για απόλυτη παράνοια. Ειλικρινά τον τύπο τον φοβάμαι. Γιατί είναι τόσο ανερμάτιστος και αγράμματος που μπορεί να τα τινάξει όλα στον αέρα.
ΔιαγραφήΈχετε απόλυτον δίκαιον.
ΔιαγραφήΠρος τούτο και ορθώς σκεπτόμενη η Βιοχάλκο μεταναστεύει εις το Βέλγιον όπου εκεί θα έχει αφειδώς και με τους όρους οίτινες θα θέτει αυτή χρηματοδότησην.
Δικαίως φοβάται ο κύριος Στασινόπουλος τον κύριον Τσίπρα και τους κομμουνιστάς συνοδοιπόρους του.
Ο Στασινόπουλος δεν φοβάται μόνο τον Τσίπρα, όλους τους φοβάται. Το πολιτικό σύστημα αν ήταν στο χέρι του θα έφτιαχνε και επισήμως την ελληνική σοβιετική δημοκρατία για να νέμεται τον πλούτο μαζί με τους κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες.
ΔιαγραφήΑπόλυτα σωστό άρθρο. Συμφωνώ 100% - ιδιαίτερα με την προτελευταία παράγραφο που όντως προμηνύει ένα εφιαλτικό μέλλον. Όμως πέρασε αυτό το άρθρο στην "εφημερίδα των συντακτών"; Θα κάνω ευχέλαιο!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜπάμπης
Ε χρειάζεται και ένα αντισυριζαίικο άρθρο στα πλαίσια της πολυσυλλεκτικότητας.
ΔιαγραφήΑυτοί οι υποτιθεμενοι διανοούμενοι που βάλλουν δήθεν κατα του ελιτισμου ειναι οι ίδιοι ελιτιστες, με την χειρότερη δυνατή έννοια. Διότι υποστηρίζουν παραλογισμους και βλακείες -που, κατα τη γνώμη μου, ούτε οι ιδιοι πιστεύουν- θεωρώντας οτι απευθύνονται σε ηλίθιους, οι οποίοι μόνον έτσι προσεγγίζονται.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπίσης, πιστεύω οτι υπαρχει και πολύς καιροσκοπισμος. Μερικοί άνθρωποι έχουν το χουι να αδυνατούν να μείνουν έξω απο το ρεύμα, για πολλούς και διάφορους λόγους.
Αλικη
Η λογική της "συλλογικής ευθύνης",είναι πολύ επικίνδυνη για να την αναφέρετε με τόση ευκολία. Καί,φυσικά,κι αυτή,είναι κομμάτι ενός λαϊκισμού. Ε,όχι,δεν τα φάγαμε όλοι μαζί. Καί υπάρχει μια τεράστια διαφορά ανάμεσα σε αυτόν που δανείστηκε επειδή πόθησε να αγοράσει ένα σπίτι,ακόμα κι αν έπρεπε να δίνει το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός του στις δόσεις,κι αυτόν-ούς,πού αγόρασαν υποβρύχια άχρηστα,ή άρματα μάχης,ή ο,τιδήποτε άλλο. Καταρχήν,ο πρώτος,το έπραξε έχοντας στο μυαλό του ότι τα χρήματα ήταν από την εργασία του καί είχε δικαίωμα να τα διαθέσει όπως επιθυμούσε,δεν ελαβε μίζες για να πάρει στεγαστικό ή καταναλωτικό δάνειο. Επίσης,Δεν ήξερε ότι δανειζόμενος από κάποια τράπεζα θα έριχνε "έξω" μια ολόκληρη χώρα! Όμως,όλοι όσοι έπαιξαν με τεράστια ποσά (που δεν τους ανήκαν κιόλας),το ήξεραν.Ήξεραν πολύ καλά τί έπρατταν καί τις επιπτώσεις των πράξεών τους.Απλά,ΔΕΝ τους ένοιαξε. Καρφάκι δεν τους κάηκε,αν ένας ολόκληρος λαός θα πλήρωνε για τις δικές τους "αστακομακαρονάδες",τα δικά τους "σύμβολα καταναλωτικής χλιδής",τα οποία μάλιστα πήγαιναν πιο μακριά από την αγορά ενός πολυτελούς αυτοκινήτου. Επίσης,όταν όλες οι κυβερνήσεις,επειδή υπηρετούσαν το ίδιο σύστημα,τόσα χρόνια που η νεολαία-καί όχι μόνο,βομβαρδιζόταν κυριολεκτικά με καθημερινές διαφημίσεις συγκεκριμένου τρόπου ζωής,όταν συνδυαζόταν η ευτυχία με την απόκτηση αγαθών (καί μόνο),όχι απλά ΔΕΝ αντέδρασαν,αλλά ενίσχυσαν όλη αυτή τη μεγάλη "τσιχλόφουσκα",υποβαθμίζοντας συνεχώς την παιδεία,λαμβάνοντας αποφάσεις για όφελος των ιδίων καί των ομοίων τους,μποϋκοτάροντας οποιονδήποτε άλλο τρόπο σκέψης,επαινώντας καί ανταμείβοντας όλους όσους αναδεικνύονταν μέσα από αυτό το σύστημα,όταν ο μισθός ουδέποτε έφθανε για να υπάρξεις ως άνθρωπος καί όχι απλά για να επιβιώνεις "με αξιοπρέπεια",τότε λοιπόν,γιατί να μη θελήσει κάποιος καί καλύτερο αμάξι,καί σπίτι δικό του,καί διακοπές χλιδάτες?Δηλαδή,μέσα σε αυτή τη καλοπέραση που έβλεπε συνεχώς γύρω του, ειδικά από τα ΜΜΕ,πού είναι το μεμπτό να θέλει να μην σκίζεται για ένα μεροκάματο του ΤΙΠΟΤΑ? Ε,λοιπόν,εγώ,δεν "ψήνομαι",ούτε ότι ολοι μαζί τα φάγαμε,ούτε ότι φταίει αυτός που πόθησε να περάσει λίγο καλύτερα,έστω καί με δανεικά, στη μίζερη(όπως τον έκαναν να τη βλέπει ακόμα παραπάνω),ζωή του. Δεν είναι ηλιθιος,άνθρωπος είναι.Καί το να τον φοτώνουμε ενοχές,καί το ίδιο μερίδιο για το τώρα,άτιμο...
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ καθένας μας είτε με την ψήφο του, είτε με τη συμπεριφορά του συνέβαλε στο σημερινό χάλι. Η ευθύνη είναι ατομική, ατομικότατη. ΌΛοι μαζί τα φάγαμε, απλά δεν έφαγαν όλοι ίσα ποσά. Γιαυτό είναι ατομική. Γιαυτό και για να βγούμε από την κρίση πρέπει όλοι μαζί να δουλέψουμε, διαφορετικά με αίσθημα συλλογικότητας και συνεργασίας. Αλλά βλέπετε ότι κυριαρχούν μόνο οι διχαστικές λογικές. 13% ΧΑ σας λέει κάτι. Προκειμένου κάποιοι να αποσείσουν την ευθύνη από πάνω τους μέχρι ναζί γίνονται. Στη χώρα αυτή με κύρια ευθύνη όλου του πολιτικού συστήματος δομήθηκε μια κοινωνική αντίληψη ότι μπορούμε με δανεικά και κατανάλωση να επιβιώσουμε. Τώρα που μας βάζουν όρους δεν μας αρέσει. Δυστυχώς αυτό δεν είναι δική μου ή του Μάνου άποψη αλλά η πραγματικότητα που ζείτε. Ακόμα και αν όλοι οι κακοί εξαφανιστούν, το χάλι μας δεν αλλάζει.
Διαγραφή