Μεταξύ ιδεολογίας και πραγματικότητας: «Όχι», ανοικτά ερωτήματα και αποσιωπήσεις
του Βασίλη Μπογιατζή* από την Ελευθεροτυπία Η απόρριψη του ιταλικού τελεσίγραφου από τον Ι. Μεταξά, κωδικοποιημένη στο «Όχι», και σήμερα ακόμη προκαλεί αντιπαραθέσεις: είπε (ή γιατί είπε) το «Όχι» ο Μεταξάς; Μια «κεντροδεξιά» ερμηνεία, στηριγμένη στη ρήξη του Μεταξά με τους κατ’ αυτή δήθεν ομοϊδεάτες του, βρήκε στο «Όχι» τον αντιφασισμό του. Μια αντίστοιχη «κεντροαριστερή» διακήρυξε ότι «το Όχι το είπε ο Λαός» εξαναγκάζοντας τον δικτάτορα να εκφράσει παρά τη θέλησή του τον λαϊκό αντιφασισμό. Απαντήσεις καθορισμένες από τη μεταπολεμική απαξίωση του φασισμού μάλλον επιβάλλουν πολυπλοκότερη θέαση της εποχής. Δύο στοιχεία αυτής της πολυπλοκότητας αναφέρονται εδώ. Πρώτον, ότι η σημασία του φιλοβρετανικού προσανατολισμού της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου δεν πρέπει να υπερτονίζεται στην ερμηνεία του «Όχι». είναι γνωστή, τονίζει ο Mark Mazower στη Σκοτεινή Ήπειρο, η άποψη Βρετανών πολιτικών, όπως οι Τσώρτσιλ και Τσάμπερλαιν, για το ασύμβ...