(Ποιος είναι) ο Αριστερός δάσκαλος

Για τις μέρες των γιορτών, ένα κείμενο του φίλου μου, δάσκαλου και αυτού της Φυσικής, από τα Τρίκαλα, Βασίλη Παππά. Ο δάσκαλος που περιγράφει ο Βασίλης είναι ο Αριστερός μιας άλλης εποχής, της ηρωικής. Είναι αυτός που οραματιστήκαμε όταν ξεκινούσαμε την περιπλάνηση γύρω στα 1980. Το είδος υπάρχει ακόμα, η φυσική επιλογή ευτυχώς δεν το εξαφάνισε. Υπάρχει και δείχνει καθημερινά τα δόντια του στο σύστημα της εξαθλίωσης. Θυμίζει ότι υπάρχουν πραγματικοί μαχόμενοι αριστεροί, ακόμα. ( Leo)

ο Αριστερός δάσκαλος

του Βασίλη Παππά

Πολύς λόγος γίνεται σήμερα για την εκπαίδευση. Οι αλλαγές που επιβάλλει το μνημόνιο, η αγορά εργασίας, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι συγχωνεύσεις σχολείων, η αξιολόγηση. Το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (βεβαίως – βεβαίως) ως οδοστρωτήρας φέρει νομοσχέδια με τον ψευδεπίγραφο τίτλο «πρώτα ο μαθητής» ανακαλύπτοντας τα «παιδαγωγικά κριτήρια» ως άλλοθι των πολιτικών του επιλογών. Στην αντίπερα όχθη, οι συνδικαλιστές και οι κατά τόπους ΕΛΜΕ με «ηρωικές» είναι αλήθεια κραυγές προσπαθούν να συνεπάρουν τα πλήθη για την προετοιμασία της επίθεσης κατάληψης των θερινών ανακτόρων. Κάποιος τρίτος, επισκέπτης αυτής της έρημης χώρας, διαβάζοντας τις πολεμικές ανακοινώσεις του συνδικάτου θα έβγαζε το συμπέρασμα ότι τώρα από στιγμή σε στιγμή ξεκινά η μεγάλη αντεπίθεση του επαναστατικού εκπαιδευτικού προτσές με τους  εκπαιδευτικούς «ανθρώπους από μάρμαρο» που θα παρασύρουν στο διάβα τους τις επιλογές του ΔΝΤ. Κάπου ανάμεσα οι εκπαιδευτικοί. ΄Ολοι εμείς.  

Πολλοί απογοητευμένοι, άλλοι πολλοί επίσης διακατεχόμενοι από το σύνδρομο “burnt out” καμένοι, χωρίς κάτι να τους συνεπαίρνει στην αίθουσα διδασκαλίας, προσδοκώντας τη σύνταξη με τις λιγότερες απώλειες. ΄Αλλοι προσπαθούν να μετακυλήσουν τις εισοδηματικές τους απώλειες με εργασία απογευματινή ως γυρολόγοι από σπίτι σε σπίτι διαλαλώντας «εδώ το καλό μάθημα». Λιγότεροι περιμένουν κάθε φορά την προσταγή ή παρότρυνση του συνδικάτου να ξεδιπλώσουν τις σημαίες στις πορείες και στους δρόμους, αλλά χωρίς τους συντρόφους, οικοδόμους, φοιτητές ως συνεπείς αγωνιστές μαζί με τους εφοριακούς των παχυλών αμοιβών, των συνδικαλοδιευθυντών των δέκο με τα επιδόματα κάτω από το τραπέζι, των διαφόρων   απίθανων μελών της ελληνικής μεταπρατικής αστικής τάξης.

Και κάποιοι λιγότεροι είναι αλήθεια προσπαθούν να χαράξουν έναν άλλο δρόμο. Δεν συμμετέχουν σε επιτροπές, δεν βρίσκονται στα όργανα διοίκησης, δεν είναι «συνδικαλιστές» που προσδοκούν μέσα από την παράταξη να γίνουν διευθυντές, στελέχη της εκπαίδευσης σύμβουλοι και μανδαρίνοι του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (βεβαίως βεβαίως). Συναντώνται με κάποιους, ακόμη λιγότερους, αστούς εκπαιδευτικούς που έχουν απόθεμα γνώσεων και υπηρετούν το όραμα μιας αστικής παιδείας ή με ακόμη λιγότερους πραγματικούς χριστιανούς εκπαιδευτικούς που οραματίζονται μια νέα καλύτερη χριστιανική κοινωνία όπως ο παπάς του Καζαντζάκη  στο «Χριστός ξανασταυρώνεται».

Τούτοι οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιώντας τη διαλεκτική ως εργαλείο και όχι ως θέσφατο κοιτάνε την κοινωνία κατάματα και ακολουθούν έναν δύσκολο και επικίνδυνο μοναχικό δρόμο.

 Θα μιλήσουν στους μαθητές τους για τον μύθο του «κρυφού σχολειού» που η μυθοπλασία της απούσας από τους αγώνες μεταπρατικής αστικής τάξης το αναδείκνυε ως κυρίαρχο συστατικό της ελληνικής επανάστασης. 

Θα διδάξουν τους μαθητές τους τον Επιτάφιο του Περικλέους εξηγώντας γιατί την ιστορία την γράφουν πάντοτε οι νικητές και γιατί παρόλο που τα κεφάλαια του ελληνικού εμφυλίου υπάρχουν στο αναλυτικό πρόγραμμα δεν διδάσκονται γιατί είναι «στο τέλος». 

Θα διδάξουν τη φυσική γενικής παιδείας στη τρίτη λυκείου με άλλο πνεύμα (αφού δεν την παρακολουθεί κανείς) και θα προσεγγίσουν τη ραδιενέργεια παρουσιάζοντας τα ατυχήματα στο Τσερνόμπιλ και τη Φουκουσίμα όχι ως ατυχή γεγονότα αλλά ως συνειδητή επιλογή των πολυεθνικών εταιρειών ανά τον κόσμο καταδεικνύοντας τις πολιτικές επιλογές της επιστήμης (την οποία πολλοί την παρουσιάζουν ως ουδέτερη), που ανήθικα και ανέντιμα στο βωμό του κέρδους αφήνει στις επόμενες γενεές τα πυρηνικά της απόβλητα. 

Θα εξηγήσουν στο τελευταίο κεφάλαιο της βιολογίας (πάλι δεν φθάνουμε ως εκεί!) την εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου και ας δυσαρεστήσουν κάποιους γονείς στο όνομα της εξ αποκαλύψεως αλήθειας. 

Θα δώσουν την επιστημονική προσέγγιση για την εξάπλωση του ιού του AIDS ώστε ο αυριανός ενημερωμένος πολίτης να είναι σε θέση να γνωρίζει, ( η Ελλάδα κατέχει πανευρωπαϊκά άλλη μια πρωτιά την εξάπλωση του ιού σε ετερόφυλα άτομα ηλικίας 25 – 40 ετών). 

Χωρίς το άγχος «να βγει η ύλη» στις μικρότερες τάξεις θα εισάγει τους μαθητές στην πειραματική διαδικασία των φυσικών επιστημών μήπως και προσεγγίσουν με άλλο τρόπο τον Γαλιλαίο, τον Φαρανταίυ, τον Λαβουαζιέ κά. 

Θα εισάγει τους μαθητές στις βασικές αρχές της κοινωνιολογίας αποκαλύπτοντας τη σκέψη των Βέμπερ, Χέγκελ, Μάρξ και άλλων κοινωνικών φιλοσόφων ώστε ο αυριανός πολίτης με κριτικό πνεύμα να διερευνά και να επιλέγει. 

Τέλος, θα συμμετέχει σε δραστηριότητες και εκδρομές που διευρύνουν το κριτικό πνεύμα των μαθητών πέραν των διαφόρων «πολιτιστικών» βραδινών χώρων, ψυχαγωγώντας  και όχι διασκεδάζοντας.

Και το σπουδαιότερο. Ανάλογα με το ακροατήριο που θα έχει κάθε ημέρα απέναντί του θα προσπαθεί με τη χρήση κατάλληλων παιδαγωγικών εργαλείων να διδάξει τους μαθητές το γνωστικό αντικείμενο που κατέχει εκπαιδεύοντάς τους με μια ελάχιστη δόση «εξαναγκασμού». Οι περί πολλών τυρβάζοντες θα ξορκίσουν το τελευταίο ως αντιδραστικό  έγκλημα καθοσιώσεως αλλά μια μικρή κατάδυση στο έργο του Αντόνιο Γκράμσι θα εκπλήξει: « …ο σχηματισμός της προσωπικότητας του ατόμου δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνεται με τρόπο καθαρά αυθόρμητο και απόλυτα ελεύθερο, αλλά μόνο μέσα από μια ορισμένη γραμμή που επιβάλλεται, μέσα δηλαδή από μια πειθαρχία και από μια μορφή εξαναγκασμού», (F. Lombardi, Οι παιδαγωγικές αντιλήψεις του Α. Γκράμσι).

Αν τούτοι οι εκπαιδευτικοί ήταν πολλοί, ας είμαστε σίγουροι ότι το εκπαιδευτικό σύστημα ως φορέας και αυτό στο βαθμό που του αναλογεί της κυρίαρχης ιδεολογίας, θα αισθανόταν το έδαφος να σείεται κάτω από τα πόδια του. 

Τώρα είναι ασφαλές με τις απλές αγωνιστικές παρελάσεις των συνδικάτων. 

Τότε η αμφισβήτηση  της κυρίαρχης ταξικής ιδεολογίας θα ήταν προ των πυλών και τότε οι ένορκες διοικητικές εξετάσεις θα διαδέχοταν η μία την άλλη. 

Δεν θέλουμε ήρωες, αλλά απλούς, καθημερινούς, μορφωμένους δασκάλους στο αντικείμενο και με ουμανιστική παιδεία εκπαιδευτικούς οι οποίοι με εργαλείο τη διαλεκτική προσέγγιση στην παιδαγωγική και εκπαιδευτική διαδικασία θα προσπαθούν να αλλάξουν την τάξη, τους μαθητές τους, τον εαυτό τους, την κοινωνία. Τότε το σχολείο, το δημόσιο σχολείο, θα είναι απαραίτητο στην ελληνική κοινωνία, οπότε η πλατεία θα είναι γεμάτη από οικοδόμους, εργάτες, φοιτητές. 

                                                                       

Βασίλης Παππάς

εκπαιδευτικός- Τρίκαλα