8 καρφιά στο σώμα της μέσης εκπαίδευσης (1)

Παρουσιάζω, στην ανάρτηση αυτή, τα 4 από τα 8 καρφιά της μέσης εκπαίδευσης που θα με απασχολήσουν αυτές τις μέρες. Έπεται και η συνέχεια.

Καθώς πλησιάζουμε προς την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς αρχίζει από τη συνδικαλιστική νομενκλατούρα και η γνωστή ιερεμιάδα της εποχής. Τυπικός εκπρόσωπος αυτής της σχολής ο κ. Καλομοίρης. Τους θρήνους του για την κατάντια της εκπαίδευσης στην εποχή των μνημονίων μπορείτε να βρείτε στην Αυγή(7/08/11)1. Το πρόβλημα δεν είναι οι μισές αλήθειες και τα ολόκληρα ψέματα που γράφονται. Είναι που η μέση εκπαίδευση έχει τεράστια προβλήματα τα οποία και αποσιωπούνται, ενώ αναδεικνύονται ως μείζονα τα εργασιακά προβλήματα των εκπαιδευτικών. Η συνδικαλιστική νομενκλατούρα από την δεξιά έως την άκρα αριστερά, προσπάθησε την Άνοιξη του 2011 να στήσει ένα κίνημα με βάση τις συνενώσεις των σχολικών μονάδων, αλλά δεν τα κατάφερε. Δεν ακολούθησαν ούτε οι τοπικές κοινωνίες, ούτε οι δημοτικές αρχές, ούτε καν οι εκπαιδευτικοί που «θίγονται». Οι περισσότερες συγχωνεύσεις ήταν λογικές και αναμενόμενες και η κοινωνία τις αποδέχτηκε. Τώρα επανέρχονται με την πιθανή αύξηση του ωραρίου, τον αριθμό των μαθητών και τη μείωση των διορισμών, τα οποία θα περιφέρουν από το Σεπτέμβρη ως φόβητρο στους συλλόγους των διδασκόντων. Δεν τους ενδιαφέρει η βαθιά κρίση την οποία διέρχεται το δημόσιο σχολείο, ούτε η βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου. Δεν ασχολούνται με τη διαδικασία μετάδοσης της γνώσης,  αλλά με τον αριθμό των μαθητών ανά τάξη και το πλήθος των διορισμών, διανθισμένα με την απαράδεκτη γκάφα του υπουργείου στο θέμα των σχολικών βιβλίων. Αν οι μαθητές είναι λίγοι και οι δάσκαλοι πολλοί, όλα είναι καλώς καμωμένα. Γιατί όταν, όλο και περισσότεροι δάσκαλοι δουλεύουν όλο και λιγότερο χρόνο και χωρίς κανέναν έλεγχο και προγραμματισμό, τότε αυτό είναι νίκη του συνδικαλιστικού κινήματος, έστω και αν είναι καταστροφή για την οικονομία και τη δημόσια παιδεία της χώρας. Ωστόσο, το πρόβλημα της μέσης εκπαίδευσης δεν είναι μόνο ο καταγγελτικός και άστοχος συνδικαλισμός. Η πολιτεία είναι αυτή που έχει την κύρια πολιτική ευθύνη για ένα σύγχρονο δημόσιο σχολείο που θα δουλεύει νόμιμα και αποδοτικά προς όφελος των μαθητών και των μαθητριών. Είναι αυτή που πρέπει να άρει τις στρεβλώσεις, να ανακατανείμει τις πιστώσεις και να διοικήσει στιβαρά όλο το σύστημα, τηρώντας τους νόμους που αυτή θεσπίζει. Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά.

1. Διορισμοί

Η αλήθεια είναι ότι η κ. Διαμαντοπούλου χάλασε το party των διορισμών στη ΜΕ.

Πρώτο, γιατί άρχισε να φέρνει πίσω στα σχολεία, τους αποσπασμένους σε διάφορες πιθανές και απίθανες υπηρεσίες. Και αυτό ενόχλησε, όλους τους διαπλεκόμενους και πρώτα τους έχοντες κομματική αβάντα, ως πρωταθλητές του σπορ της απόσπασης. Δυστυχώς, δεν θα τους φέρει όλους.  

Δεύτερο, γιατί συγχώνευσε ή κατάργησε μικρά σχολεία που υπολειτουργούσαν «προς όφελος» των εργαζομένων και εις βάρος των μαθητών,  μειώνοντας έτσι οργανικές θέσεις. Ένα ζήτημα είναι αν οι δήμοι μπορούν να εγγυηθούν την ασφαλή μεταφορά των μαθητών κυρίως στην επαρχία. Ένα άλλο είναι αν τα συγχωνευμένα σχολεία είναι έτοιμα να δουλέψουν απρόσκοπτα.

Τρίτο, γιατί από φέτος  το υπουργείο είναι περισσότερο αυστηρό στον έλεγχο του αριθμού των τμημάτων ανά τάξη και σχολείο. Για όσους δε γνωρίζουν, τα τμήματα δημιουργούνται με βάση τον αριθμό των εγγεγραμμένων και όχι αυτών που τελικά παρακολουθούν μαθήματα. Σε κάτι νυχτερινά, σε κάτι ΕΠΑΛ που έχουν ειδικότητες, σε κάτι μικρά σχολεία της επαρχίας, εμφανίζονται μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των δύο αυτών αριθμών, της τάξης του 20% ή και παραπάνω, εν γνώσει όλων των υπευθύνων. Ακόμα, ενώ ο νόμος ορίζει ρητά ότι δεν μπορούν να λειτουργούν τμήματα ειδικότητας με λιγότερα από 12 παιδιά στη Β’ λυκείου και λιγότερα από 8 παιδιά στη Γ’, πολλά λειτουργούσαν κατά παρέκκλιση εξυπηρετώντας είτε πραγματικές ανάγκες, είτε τις ανάγκες απορρόφησης του πλεονάζοντος προσωπικού.  Αυτά συνεπάγονται περισσότερα τμήματα, κυρίως εργαστηριακά, άρα και περισσότερες πληρωμένες, αλλά μη δουλεμένες εργατοώρες. Υπό την απειλή του ελεγκτή δημόσιας διοίκησης, οι διευθυντές, οι προϊστάμενοι και οι περιφερειάρχες θα είναι εφέτος περισσότερο προσεκτικοί στις εφαρμογές των νόμων. Ίσως……..

Τέταρτο, γιατί με πίεση που ασκείται στις κατά τόπους Διευθύνσεις ανακαλύπτονται συνάδελφοι με μειωμένο ωράριο (για το οποίο προφανώς και δεν ευθύνονται οι ίδιοι) και τοποθετούνται στα λειτουργικά κενά που δημιουργούνται. Ήδη σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου, για τα οποία δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε σίγουροι, ανακαλύφθηκαν 1000 καθηγητές τεχνικής εκπαίδευσης με εβδομαδιαίο ωράριο από 0 έως 3 ώρες. Μπορεί να είναι και περισσότεροι. Ας ελπίσουμε ότι η επιχείρηση διευθέτησης του προβλήματος θα γίνει έγκαιρα και με επιτυχία. Ωστόσο υπάρχει ένα πραγματικό πρόβλημα. Τόσοι συνάδελφοι κυρίως τεχνικών ειδικοτήτων που διορίστηκαν ανεξέλεγκτα την εποχή των παχιών αγελάδων, τώρα βγαίνουν υπεράριρθμοι. Τι θα γίνει με αυτούς; Υπάρχει ορθολογικό σχέδιο απορρόφησης σε θέσεις με πραγματικές ανάγκες ή μετάταξης; Μάλλον όχι, οπότε……….

Τέλος, μπορεί να είναι λιγότεροι (546) οι μόνιμοι διορισμοί, αλλά θα υπάρξουν και διορισμοί ωρομίσθιων και αναπληρωτών (24000) για να καλυφτούν πιθανά κενά. Η γραφειοκρατία και η παρεοκρατία και οι αδυναμίες της διοίκησης είναι σίγουρο ότι θα αφήσουν τάξεις χωρίς καθηγητές και η σχολική κοινότητα πρέπει να είναι σε εγρήγορση, όχι απλά για να διαμαρτυρηθεί, αλλά για να καλύψει τα κενά με κάθε τρόπο. Αυτό όμως είναι διαφορετικό από την εκ των προτέρων κλάψα για την κακή κυβέρνηση που θέλει να κάνει μόνο οικονομία, με ταυτόχρονη απόκρυψη ουσιαστικών «λεπτομερειών». Εδώ φαίνεται και η αντιλαϊκή στάση αυτού του τύπου συνδικαλισμού. Προκειμένου να γίνονται  διορισμοί ώστε να βολεύονται έμμεσα  οι διαπλεκόμενοι και οι λουφαδόροι, ας τιναχτεί το δημόσιο στον αέρα, ας μειωθούν κι’ άλλο οι μισθοί όλων, ας υποβαθμίζεται η εκπαίδευση. Για να έχει αποτέλεσμα ο απαραίτητος συνδικαλιστικός έλεγχος της εξουσίας θα πρέπει να αναγνωρίζει την κατάσταση που βρίσκεται η χώρα, αλλά και τις χρόνιες στρεβλώσεις που υπάρχουν στο δημόσιο τομέα και για τις οποίες και αυτός έχει βάλει το χεράκι του. Να μιλήσει κάποτε για τα μειωμένα ωράρια, τις αποσπάσεις στο σπίτι, τη λούφα και την παραλλαγή.

2. Αριθμός μαθητών ανά τάξη

Ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη είναι το νέο φετίχ του συνδικαλισμού τα δύο τελευταία χρόνια. Πέρυσι παρ’ όλες τις προβλέψεις, στο τέλος δεν διαμαρτυρήθηκε κανείς για συνωστισμό στις τάξεις, τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια. Φέτος θα δούμε. Ωστόσο ένας λογικός αριθμός  μαθητών ποτέ δεν επηρέασε την απόδοση της τάξης, όταν όλα τα άλλα γίνονται σωστά. Η απόδειξη μας έρχεται όχι μόνο από την Ευρώπη, αλλά και από τα ιδιωτικά σχολεία με τις τάξεις των 30-35 μαθητών  στα γραφεία των οποίων συνωστίζονται πολλοί από τους συνδικαλιστές για να γράψουν τα παιδιά τους. Απλά, η διαχείριση μιας  γεμάτης τάξης απαιτεί επαγγελματική γνώση του αντικειμένου, σοβαρή προετοιμασία, και εντατική δουλειά  και αυτό συγκρούεται με την δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία και συνεπώς ενοχλεί. Στο δασκαλοκεντρικό - εξουσιαστικό μοντέλο διδασκαλίας ο καθηγητής θέλει λίγους και πειθήνιους μαθητές που θα κάθονται ακίνητοι και αμίλητοι και θα τον προσέχουν. Σε άλλα μοντέλα, δημιουργικής συμμετοχής των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία και ομαδοσυνεργατικής, ο αριθμός των 25-28 μαθητών δεν είναι πρόβλημα, αλλά μέρος της λύσης του. Τα μοντέλα όμως αυτά έχουν και απαιτήσεις για τις οποίες το δικό μας σύστημα είναι τελείως απροετοίμαστο.

Η ΜΕ στη χώρα μας  πάσχει τόσο από έλλειψη και σωστό καταμερισμό των κονδυλίων, όσο και από προγράμματα σπουδών και αξιολόγηση. Το πελατειακό κράτος πιεζόμενο από τα συνδικάτα διέθετε τα κονδύλια στους διορισμούς εκπαιδευτικών και όχι στην πραγματική εκπαίδευση.   Ας μας πουν οι συνδικαλιστές πόσοι από τους πανάκριβους διαδραστικούς πίνακες, με τους οποίους εξοπλίστηκαν τα σχολεία πέρυσι, δούλεψαν έστω και μια φορά. Ας μας πουν πόσα από τα πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια φυσικών επιστημών των Λυκείων, εργάζονται τουλάχιστον για τις υποχρεωτικές ασκήσεις. Όμως, κάθε εργαστήριο έχει και από ένα υπεύθυνο καθηγητή ο οποίος έχει μείωση ωραρίου 3 ώρες εβδομαδιαίως. Οπότε ένα παλιός που έχει πρόγραμμα 16 ωρών και γίνεται συνήθως υπεύθυνος εργαστηρίου, δουλεύει 13 ώρες την εβδομάδα. Καλό ακούγεται ε; Ελλάς το μεγαλείο σου………

3. Το ωράριο των καθηγητών

Δεν χρειαζόταν να μας το πει ο ΟΟΣΑ και ο Α. Γκουρία. Το ξέραμε ότι οι Έλληνες καθηγητές εργάζονται λιγότερο από τους άλλους Ευρωπαίους συναδέλφους τους και αμείβονται χειρότερα. Είναι και αυτό μια ελληνική κατάκτηση. Ο στόχος εξάλλου του κινήματος ήταν πάντοτε αυτός. Λιγότερη δουλειά στο σχολείο, γρήγορη επιστροφή στο σπίτι και το απόγευμα έχει ο θεός. Και με τόση δουλειά δεν μπορούσε στα σοβαρά να ζητά κανείς περισσότερα χρήματα. Δυστυχώς και αυτό το παρτάκι φαίνεται ότι τελειώνει. Κάποια στιγμή τα κόλπα με τους αποσπασμένους και τις συγχωνεύσεις θα τελειώσουν και επειδή λεφτά δεν υπάρχουν για διορισμούς, θα αυξηθεί το ωράριο, ενώ ο μισθός ήδη έχει μειωθεί. Με 2 ώρες αύξηση εβδομαδιαίως, το υπουργείο κερδίζει μια θέση νέου ανά 8 παλιούς. Δηλαδή 23 ώρες την εβδομάδα  για τον κάθε νεοδιόριστο. Σε μια εποχή που η ανεργία καλπάζει, κλείνουν υπηρεσίες και συζητιούνται απολύσεις ΔΥ, το να αναγκαστείς να δουλέψεις 23 ώρες δεν είναι και το τέλος του κόσμου. Όμως οι άγγελοι της καταστροφής έχουν διαφορετική γνώμη2.    

4. Θεσμοί αντισταθμιστικής εκπαίδευσης

Η κατάργηση της πρόσθετης διδακτικής στήριξης (ΠΔΣ) είναι ένα σκληρό φάουλ της παρούσας κυβέρνησης εις βάρος των κοινωνικά και οικονομικά αδυνάμων και δεν πρέπει να περάσει έτσι. Ο συνδικαλισμός δεν την είδε ποτέ με καλό μάτι και ποτέ δεν την υποστήριξε, απλά την ανέχτηκε, όσο το επιμίσθιο ήταν καλό.  Τώρα κόπτεται για την κατάργησή της. Στο παρελθόν η ΠΔΣ λειτούργησε συχνά ως τρόπος συλλογής μορίων των ημετέρων και παράκαμψης του ΑΣΕΠ, πράγμα που συνέβαλε στον μαρασμό της.  Προτείναμε να λειτουργήσει εκεί όπου τα παιδιά την έχουν πραγματικά ανάγκη με αυστηρό έλεγχο της ποιότητας διδασκαλίας, της τήρησης του ωραρίου και του αριθμού των μαθητών. Ακόμα, αν αυτό δεν γίνει δυνατό, προτείναμε να οργανωθεί η ΠΔΣ από τους Δήμους και οι καθηγητές ( διορισμένοι και αδιόριστοι) να εργάζονται εθελοντικά και χωρίς αμοιβή. Ήδη κάποιοι Δήμοι το κάνουν. Εφόσον το σχολείο δεν εκπληρώνει τους στόχους του και οι μαθητές του χρειάζονται πρόσθετη βοήθεια, το κράτος είναι υποχρεωμένο να την παρέχει. Λύσεις υπάρχουν, αρκεί να υπάρχει διάθεση και συνεργασία για να βρεθούν και να εφαρμοστούν.

1. Καλομοίρης: http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=632556

2. Κάτσικας: http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=632510