Η θηλυκή πλευρά της κρίσης



του Στάμου Κυρζόπουλου από το Σχολιαστή
Γυναίκα
Κατά που θ' απλώσουμε τα χέρια μας,
τώρα που δεν μας λογαριάζει πια ο καιρός
                            Οδυσσέας Ελύτης


Έβρισκα πάντοτε ανόητες (άνευ νοήματος δηλαδή) έως και υποκριτικές τις διάφορες "παγκόσμιες ημέρες": της γυναίκας, της μητέρας, του πατέρα, του περιβάλλοντος κ.ο.κ. Εμπορικά-διαφημιστικά πανηγυράκια με αδύναμους συμβολισμούς και χωρίς πραγματική ουσία, περνάνε, όπως έρχονται, χωρίς να αφήσουν τις περισσότερες φορές διακριτά ίχνη στις ψυχές και τις διάνοιες και κυρίως χωρίς να τροποποιήσουν επί τα βελτίω αντιλήψεις, συνήθειες και συμπεριφορές και χωρίς να αβλύνουν ή να εξαλείψουν προκαταλήψεις. Πρέπει όμως να ομολογήσω, ότι αυτή τη φορά ο πρόσφατος εορτασμός της "παγκόσμιας ημέρας της γυναίκας" είχε λιγότερη ραδιοτηλεοπτική σαχλαμάρα και λαϊφστυλίστικη ψευτογκλαμουριά από οποιαδήποτε άλλη χρονιά. Ίσως η κρίση προκαλεί μια επανεξέταση της χαζοχαρούμενα καταναλωτικής προσέγγισης όλων των θεμάτων, που είχε επικρατήσει τα τελευταία 10-15 χρόνια ή απλώς δεν υπάρχουν πλέον κέφια για τέτοιου είδους εορτασμούς. Ο φετινός όμως, πιο λιτός εορτασμός της ημέρας της γυναίκας, έφερε ξανά στο μυαλό μου, μια πτυχή της κρίσης που με απασχολεί συχνά: την ασύμμετρη επίπτωση της στις γυναίκες.



 Σε χώρες λιγότερο προοδευμένες ως προς τις κοινωνικές τους δομές, την οικονομική τους ισχύ και την εξάλειψη προνεωτερικών προκαταλήψεων, όπως η Ελλάδα, η θέση των γυναικών ιδιαίτερα στον χώρο της εργασίας είναι συχνά δυσχερής. Ήταν και πριν από την κρίση, επιδεινώνεται πλέον δραματικά σε ένα περιβάλλον εργασιακής ζούγκλας, που διαμορφώνεται πλέον στην πατρίδα μας. Η ανεργία και η υποαπασχόληση πλήττουν πιο βάναυσα τον γυναικείο πληθυσμό. Οι γυναίκες εισέρχονται δυσκολότερα στην αγορά εργασίας, αμείβονται κατά μέσο όρο 15-20% λιγότερο από τους άνδρες συναδέλφους τους (συχνά για την ίδια ακριβώς εργασία), εξελίσσονται δυσκολότερα σε διευθυντικές θέσεις ή θέσεις αυξημένης ευθύνης και πλέον με την κρίση απολύονται κατά τεκμήριο ευκολότερα. Η μητρότητα στη χώρα μας προστατεύεται πολύ λιγότερο σε σύγκριση με χώρες της Βόρειας Ευρώπης, αν εξαιρέσει κανείς τη γελοιότητα της πρόωρης συνταξιοδότησης σε μητέρες με ανήλικα τέκνα. Αλήθεια, αυτό ποτέ δεν το κατάλαβα: πότε χρειάζεται ένα παιδί περισσότερο τη συνεχή φυσική παρουσία της μητέρας του, ως βρέφος και νήπιο ή στα 15-16 του; Οι Ελληνίδες, ακόμη, έχουν να αντιμετωπίσουν την ουσιαστική ανυπαρξία ή εν πάση περιπτώσει υπολειτουργία των δημοσίων μαιευτηρίων και επαρκούς γυναικολογικής-μαιευτικής προγεννητικής παρακολούθησης από το δημόσιο σύστημα υγείας. Ουσιαστικά η κύηση-τοκετός είναι, από πλευράς ιατρικής, μια σχεδόν αμειγώς ιδιωτική (και ιδιαίτερα ακριβή θα προσέθετα) υπόθεση. Η δυσπραγία των δημόσιων οικονομικών και η ουσιαστική χρεοκοπία και των περισσοτέρων δήμων συρρικνώνουν και υποβαθμίζουν τη λειτουργία των δημοτικών βρεφονηπιακών σταθμών, επιβαρύνοντας έτι περισσότερο  τις επαγγελματικές προσπάθειες των νέων μητέρων. Η "σφιχτή" λειτουργία αλληλοβοήθειας της ελληνικής οικογένειας, με την "επιστράτευση" γιαγιάδων και παππούδων για τη φροντίδα των μικρών παιδιών καλύπτει εν μέρει κάποιες ανάγκες, αλλά δεν μπορεί να αντιμετωπίσει πλήρως τέτοιου είδους προβλήματα. Θα πρέπει δε, να προσθέσει κανείς και τη συνεχιζόμενη και επιτεινόμενη από την κρίση υποβάθμιση των δημόσιων σχολείων, που προσθέτει στους ώμους της Ελληνίδας μητέρας (περισσότερο απ'ότι στου Έλληνα πατέρα) επιπλέον άγχος και άχθος. Ακόμη, η οικονομική δυσχέρεια στην πλειοψηφία των νοικοκυριών έχει μετατρέψει σε άπιαστη πλέον πολυτέλεια την ανάθεση της φροντίδας τυχόν ανήμπορων ηλικιωμένων σε οικιακές βοηθούς (όπως συχνά συνέβαινε τα τελευταία χρόνια), φροντίδα που περνάει πλέον στα χέρια της κόρης-"νύφης" των γερόντων.


Αυτά όλα είναι εν πολλοίς γνωστά. Υπάρχουν όμως και λιγότερο φωτισμένες πτυχές των επιπτώσεων της κρίσης στη ζωή και την ψυχολογία των Ελληνίδων. Η σημειούμενη αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας είναι μια τραγική πραγματικότητα που λίγο συζητείται και εξαιρετικά δύσκολα αντιμετωπίζεται. Η αύξηση του αλκοολισμού (κυρίως του ανδρικού) διαμορφώνει σε πολλά σπιτικά εφιαλτικές συνθήκες για τις γυναίκες. Όταν δε, η ανεργία πλήξει τον άνδρα, αυτός έχει συχνά την τάση να εκλαμβάνει την κατάσταση αυτή ως απόλυτη ήττα, ως πραγματική ισοπέδωση της προσωπικότητας του και οι αντιδράσεις του μπορεί να ποικίλουν από την απάθεια, την απραξία, την απόσυρση και την κατάθλιψη έως και εκρήξεις βίας. Η θέση και η στάση της συντρόφου του άνεργου, ματαιωμένου, ηττημένου ανδρός είναι εξ αντικειμένου πολύ δύσκολη και οι χειρισμοί που απαιτούνται για να διατηρηθεί η σχέση του ζευγαριού ζωντανή και να αναταθεί ο πληγωμένος ανδρικός εγωϊσμός, λεπτοί και συχνά πολύπλοκοι.


Προσωπικά, πιστεύω πολύ στην ψυχική δύναμη, τη δημιουργικότητα, τη συναισθηματική ευελιξία, το κουράγιο, το τσαγανό, την απαντοχή της Ελληνίδας. Μπορεί, στις παρούσες συνθήκες, να χρειασθεί να επιστρατεύσει ξεχασμένες ίσως (για τη γενιά μας τουλάχιστον) δεξιότητες και ψυχοπνευματικές εφεδρείες (από τη διαχείριση της οικιακής οικονομίας με γλίσχρες προσόδους μέχρι τη διαμόρφωση των όρων της αναγκαστικής συχνά συγκατοίκησης με στριφνούς ή ανήμπορους ηλικιωμένους), αλλά αν χρειασθεί θα το κάνει. Από την επαγγελματική μου εμπειρία έχω καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι η Ελληνίδα και ως ασθενής και ως συνοδός ασθενούς είναι πιο ψύχραιμη, πιο πειθαρχημένη, πιο προσηλωμένη στο εκάστοτε δια ταύτα της θεραπείας από τον Έλληνα. Νομίζω λοιπόν, ότι και στην κρίση, οι γυναίκες στην πατρίδα μας θα φανούν προσαρμοστικές, μαχητικές και αποτελεσματικές, ως εργαζόμενες, ως μητέρες, ως σύντροφοι.


Και όπως λέει και ο Πορτοκάλογλου: Να με προσέχεις (...Να μας προσέχετε)

Σχόλια

  1. Νεοφιλελεύθερος16 Μαρτίου 2012 στις 7:45 π.μ.

    Για άλλη μια φορά, μπράβο σας!
    Η γυναίκα πρέπει να επιστρέψει στο φυσικό της ρόλο, δούλα και κυρά του σπιτιού.
    Οι άγαμες γυναίκες, οι περισσότερες των οποίων δεν παντρεύονται για να μην χάσουν την σύνταξη αγάμου θυγατρός θα πρέπει να παντρευτούν όλες. Ειδικά αυτό ισχύει για τις άγαμες μητέρες και τις γυναίκες επικεφαλής μονογονεϊκών οικογενειών.
    Όσο για τις λεσβίες, αυτές θα πρέπει να εγκαταλείψουν τον έκλυτο βίο της κενής λόγου και αιτίας -και ιδίως αντιπαραγωγικής!- ηδονής και είτε να δεσμευθούν στα ιερά δεσμά του γάμου με άνδρα που είναι ο φυσικός τους προορισμός, είτε να επιστρέψουν στα σπίτια τους για να μετατραπούν σε άμισθες υπηρέτριες των ανδρών συγγενών τους.
    Καθήκον και φύση του ανδρός είναι να επιβάλλεται και της γυναικός να υποτάσσεται, όπως έλεγε η μεγάλη φιλόσοφος Ayn Rand.
    Δεδομένου πάντως του έμφυτου συντηρητισμού και αντιφιλελευθερισμού των γυναικών, θα πρέπει να ξανασκεφθούμε το θέμα της ψήφου και των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών.
    Έξοχος, για άλλη μια φορά!
    Εξοχος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Nεοφιλελεύθερε
    Διάβασες το κείμενο; Κατάλαβες τι λέει; Ή αυτά που μας αραδιάζεις βγαίνουν από το κείμενο; Εντάξει κάνουμε και ψυχοθεραπείες αλλά ο Στάμος είναι καρδιολόγος και μάλλον δεν μπορεί να σε βοηθήσει.
    Αυτό με τις λεσβίες μου "άρεσε". Ρε παλαβομάρα που κυκλοφοράει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Leo,
    Έχει δίκιο ο νεοφιλελευθερος για το κείμενο.Τα ίδια πάνω -κάτω κατάλαβα κι εγώ.Όταν το διάβασα χτες το βράδυ έμεινα άναυδη.Μάλιστα έγραψα ένα "δηλητηριώδες"σχόλιο,το οποίο, μετά από ψυχραιμότερη σκέψη, το αναίρεσα.Είναι ένα κέιμενο που κάλλιστα θα κοσμούσε το περιοδικό "Σωτήρα".
    Πριν βιαστείς να με παραπέμψεις και εμένα στον ψυχίατρο,διάβασε προσεκτικά την τελευταία περίοδο,συνοδεία της έκκλησης Πορτοκάλογλου! Είναι όλα τα λεφτά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Οχι ρε Σαββίνα από πουθενά δεν προκύπτει τίποτα "μεμπτό". Ισα ίσα που μιλάει για το σθένος των γυναικών, τη δύναμη και την πίστη ότι θα βοηθήσουν περισσότερο από τους άντρες την ελληνική οικογένεια, τη δική τους οικογένεια τώρα στα δύσκολα. Που είναι γαμώτο το πρόβλημα. Ειλικρινά εγώ δεν το βλέπω. Μπορεί να είμαι χαζός, αλλά αν μπορείς και έχεις χρόνο δείξτο μου. Υμνος προς τη γυναίκα είναι. Εκτός και ανα νομίζεις ( αλλά δε νομίζω) ότι έπρεπε να λέει πως η γυναίκα θα σταθεί με το καλάσνικοφ στο χέρι στο πλευρό των ανταρτών στη μάχη για την κατάληψη της εξουσίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Λεό,
    ´´Προσαρμοστικές´´, λοιπόν, ως εργαζόμενες, κατά τον κειμενογράφο ( αλήθεια μήπως μας δίνει και πολιτική γραμμή ο συντάκτης; ) , ´´μαχητικές ´´ ως μητέρες και βεβαίως. ´´αποτελεσματικές ´´ως σύντρο
    φοι !!! Έτσι μας παροτρύνει να πράξουμε εν μέσω ,λέει ,κρίσης. - Δηλ. όπως συνήθως, λέω τώρα εγώ...
    Έτσι για να συντηρηθεί όλο το στερεότυπο. Και να μη βρούμε ποτέ έξοδο από την κρίση, και εννοώ του πολιτισμού, του εαυτού μαs. Να´´καταψύξουμέ´´ ακέραια τη μούχλα τους .

    - Κοινοτοπία, κενολογία , σκοτάδι βαθύ, σαν τα λόγια του αέρος διάφορων τηλεψυχολόγων-
    τηλεπαπάδων - τηλεγιατρών αλλά με διαχειριστική γλώσσα.
    Να ναι καλά τα λεβεντόπαιδα για τα συμπονετικά τους αισθήματα στον αγώνα Προσαρμογής -
    Μαχητικότητας- Αποτελεσματικότητας των γυναικών !
    Και για να τα προσέχουμε, όπως ζήτησε ένα εξ' αυτών, διά στίχων Πορτοκάλογλου, να ξαναπάνε γρήγορα για ύπνο και
    ´Ονειρα υλικά !
    Ρίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. ´Ονειρα γλυκά, εννοούσα.
    Ρίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. To ανωτέρω κείμενο αναρτώμενο στο προσωπικό μου ιστολόγιο προκάλεσε επίθεση από άνδρα σχολιογράφο ως (μεγαλο)αστικά politically correct (μετα)φεμινιστικό. Εδώ κατηγορούμαι ότι υποτιμώ τις γυναίκες. Δεν έχω καμία πρόθεση να υπερασπισθώ τον εαυτό μου, είναι νομίζω σαφή ,όσα έγραψα και το νόημα τους το απέδωσε πολύ καλά π Λεωνίδας.
    Στην πρόταση πάντως που φαίνεται ότι ενόχλησε πολύ "Νομίζω λοιπόν, ότι και στην κρίση, οι γυναίκες στην πατρίδα μας θα φανούν προσαρμοστικές, μαχητικές και αποτελεσματικές, ως εργαζόμενες, ως μητέρες, ως σύντροφοι", τα τρία επίθετα δεν αντιστοιχούν με τη σειρά εμφάνισης τους στα τρία ουσιαστικά αλλά ως σύνολο στο σύνολο. Πολιτικές γραμμές δε δίνω, όταν έχω άποψη την καταθέτω ΕΠΩΝΥΜΩΣ.
    Πάρα ταύτα, αν κάποιες κυρίες (ή και κύριοι) προσεβλήθησαν από τα γραφόμενα μου, ειλικρινώς δεν ήταν στις προθέσεις μου κάτι τέτοιο.
    Πάντως τα περί "λεσβιών", "Σωτήρος" και "αναπαραγωγής στερεοτύπων" δεν αντέχουν, νομίζω, σε σοβαρή κουβέντα.
    Γεια χαρά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ρίνα μου
    Γιατί είναι κακό να προσαρμόζεται κανείς στην κρίση για να επιβιώσει, γιατί είναι κακό να είναι μαχητικός απέναντι στη αδικία και στη φτώχεια και αποτελεσματικός στον αγώνα της οικογένειας; Γιατί είναι στερεότυπο να είναι μια γυναίκα μητέρα και σύζυγος και ένας άντρας πατέρας και σύζυγος αν βέβαια το επιθυμεί; Δηλαδή η αλληλεγγύη προς τους δικούς είναι κακό; Τι να κάνει δηλαδή να τους εγκαταλείψει όλους;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. 1. Επωνύμως καταθέσατε την αποψή σας, - και καθόλου δεν αμφισβητώ ότι αυτή είναι η αποψή σας.-
    ´ Όταν όμως οι απόψεις εκτίθενται, αναζητούν διακαώς τη συναντησή τους και με άλλες φωνές, συχνά και ευτυχώς, άλλης χροιάς, προέλευσης, ποιότητας. Επομένως η έκθεσή τους προυποθέτει και το άνοιγμα στην επικοινωνία και την κριτική. Την τελευταία όμως δύσκολα την αντέχει ο άνθρωπος!
    -Κλείνει ο διάλογος εδώ.

    2. Λεό, απάντησα στις, κατά τη γνώμη μου, βαθιά συντηρητικές θέσεις του κειμένου που διάβασα.
    Πέραν από πολιτικές - κομματικές ιδεοληψίες, που δεν μου ταιριάζουν, οι λέξεις ,όπως αποτελεσματικότητα, προσαρμοστικότητα, έχουν πλέον παραδώσει τη σκέψη στο τέλμα ενός δήθεν
    σύγχρονου, αλλά απόλυτα τεχνητού και εξουσιαστικού λόγου. Και στην παρούσα περίπτωση για τους
    περίφημους ρόλους της γυναίκας !
    Τα περί αλληλεγγύης, γενικώς, γιατί τα αναφέρεις; Ούτε καν τα έθιξα.
    Ρίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ρίνα συνεχίζω να πιστεύω ότι ο πέρα από τις αντιθέσεις των δύο φύλων και την συνεχιζόμενη ανδροκρατία, υπάρχει και μια πραγματικότητα που μας συνθλίβει. Στα δύσκολα και πέρα από τις κοινές αντιδράσεις απέναντι στην εξουσία υπάρχει ο αγώνας της επιβίωσης. ΚΑι εκεί προφανώς υπάρχει και προσαρμογή και βοήθεια και αποτελεσματικότητα. Για να ζήσουμε και όχι για να εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες αναπαραγωγής του συστήματος.

      Διαγραφή
  10. Leo
    Παραβλέπω τελείως την τελευταία αποστροφή του σχολίου σου γιατί θεωρώ ότι δεν την εννοείς.Πάμε τώρα στο επίδικο κέιμενο.Όταν η προκείμενη του συλλογισμου, που κατατίθεται στο κέιμενο,στηρίζεται στην επιδεινούμενη θέση των γυναικών στη συγκυρία της κρίσης, περιμένει κανείς ότι το συμπέρασμα θα έιναι η ανάγκη ελάφρυνσης των γυναικών απο τα βάρη των πολλαπλών ρόλων που επωμίζονται.Αντ αυτού όμως το συμπέρασμα είναι ότι οι γυναίκες πρέπει να σφίξουν τα δόντια,να υπομείνουν αγόγγυστα τις διακρίσεις ,γιατί οφείλουν να συμπαρασταθούν στους άντρες.Προφανώς,με βάση αυτό το συμπέρασμα,προκύπτει ότι οι άντρες βιώνουν εντονότερα την κρίση, κάτι που αντιφάσκει με την προκείμενη του συλλογισμού,η οποία υποστηρίζει ότι την κρίση τη βίωνουν πιο οδυνηρά οι γυναίκες.Με λίγα λόγια ,προσπαθώ να σου εξηγήσω γιατί το κέιμενο αυτό δεν αντέχει σε στοιχειώδη λογική αξιολόγηση.Δεν θέλω να μπώ καθόλου στην ουσία αυτού του παράλογου συλλογισμού, που διαπερνά την ιστορία των έμφυλων σχέσεων από καταβολής πατριαρχίας.Είναι χαμένος κόπος!

    Καλό βράδυ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Σαβίνα ήδη το έγραψα ότι "δε νομίζω", γιατί με παρακολουθείς και μιλάμε 2 χρόνια τώρα και φυσικά δεν είχα κατά νου εσένα όταν το έγραφα. Μάλλον άλλες δικές μου φίλες. Δε διεκδικώ ότι κατέχω το γυναικείο ζήτημα, δεν ξέρω αν ακόμα υπάρχει τέτοιο. Γυναίκες και άντρες βιώνουν την κρίση και οι γυναίκες ακόμα χειρότερα αν υποθέσουμε ότι όσες δουλεύουν αμείβονται χειρότερα και οι περισσότερες έχουν και την ανατροφή των παιδιών, τη λάτρα του σπιτιού κλπ.. Αν κατάλαβες από το κείμενο ότι υπήρξε απόπειρα να εμφανιστούν οι γυναίκες ως ευνοημένες, εγώ δεν κατάλαβα κάτι τέτοιο. Αντίθετα είδα το κείμενο αντίθετα. Δεν είναι κακό αυτό, κάνει το διάλογο πιο γόνιμο/

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία