Το κλάμα των υποψηφίων μαθητών θα σας συντροφεύει στον ύπνο σας, του Λεωνίδα Καστανά




του Λεωνίδα Καστανά

Κάποτε δούλευα σε ένα καλό γυμνάσιο της Δυτικής Αθήνας. Μια μέρα ήρθαν κάποιοι συνάδελφοι μαθηματικοί από το υπουργείο και ζήτησαν να εξετάσουν τα παιδιά της Γ γυμνασίου σε πιλοτικά, υποτίθεται, θέματα. Ζήτησα να τα δω, από περιέργεια. Μόλις τα διάβασα έβαλα τα γέλια. 40 χρόνια Φυσικός με καλές γνώσεις μαθηματικών και επιτυχών στις εξετάσεις του ΑΣΕΠ το 2002, κατάλαβα ότι θα ήθελα πολύ προσπάθεια για να τα επιλύσω. Τους ρώτησα αν ελπίζουν να απαντήσει έστω και ένα παιδί, σε ένα από τα προτεινόμενα θέματα. Με κοίταξαν σαν UFO. Μετά μπήκαν στη συζήτηση και οι μαθηματικοί του σχολείου και οι λοιδορίες έπαιρναν και έδιναν. Έκαναν την εξέταση, πήραν τα προφανή αποτελέσματα και έφυγαν σαν βρεμένες γάτες.  Κάτι ανάλογο έζησε ένας άλλος συνάδελφος που ενεπλάκη πρόσφατα στην οργάνωση των νέων πειραματικών σχολείων. Ζήτησε από επιλεγμένους φυσικούς και μαθηματικούς πιλοτικά θέματα για τις σχεδιαζόμενες εισαγωγικές εξετάσεις στα πειραματικά λύκεια. Ξεκαθάρισε στους συναδέλφους ότι τα θα έπρεπε, να μπορεί να τα λύνει και αυτός που είναι Φιλόλογος. Όταν παρέλαβε τον φάκελο και έδειξε τα θέματα σε φυσικούς και μαθηματικούς, τότε αυτοί έφριξαν. Ο βαθμός δυσκολίας ήταν υπερβολικά υψηλός, ασύμβατος, όχι απλά με το επίπεδο των μαθητών, αλλά  και με τη βαθμίδα της εκπαίδευσης στην οποία απευθύνονταν.

Τα φετινά θέματα Φυσικής στις Πανελλαδικές εξετάσεις δεν ήταν θέματα ούτε για ταλέντα. Ήταν για φοιτητές ή για καθηγητές που δίνουν στον ΑΣΕΠ. Κακά θέματα που δεν εξέταζαν ούτε τις βασικές γνώσεις που πρέπει να έχουν οι απόφοιτες και οι απόφοιτοι λυκείου, ούτε την κριτική τους ικανότητα. Απευθύνονταν σε μαθητές που είχαν κατανοήσει πολύ γρήγορα τα βασικά και κάτι παραπάνω και είχαν το χρόνο και τη εξωσχολική βοήθεια να ασχοληθούν με εξεζητημένα γι’ αυτούς πράγματα. Ήταν θέματα που μπήκαν για να απογοητεύσουν, να πανικοβάλουν και κυρίως να τρομοκρατήσουν τους επόμενους. Όσοι τα πρότειναν είχαν την πρόθεση να ξαναγράψουν τη θεματική της Φυσικής των πανελλαδικών εξετάσεων. Να γεμίσουν τα ράφια με νέα πιο εξεζητημένα φροντιστηριακά βιβλία. Να σκορπίσουν την ανησυχία στις ήδη πελαγωμένες ελληνικές οικογένειες. Και φυσικά να καταδείξουν ότι χρειάζεται ακόμα περισσότερο, ακόμα καλύτερο και κυρίως ακόμα ακριβότερο φροντιστήριο.

Υπάρχει όμως και ιδεολογική διάσταση στις προθέσεις τους. Ήθελαν να δείξουν στους νέους ανθρώπους ότι το κράτος και το πολιτικό σύστημα, μπορούν, νόμιμα, να τους χτυπούν κάτω από τη μέση, να τους εξουθενώνουν, να τους λοιδορούν.

Τα θέματα πυροβολούν και το δημόσιο σχολείο, που με πενιχρά μέσα, πασχίζει να διδάξει την ύλη του σχολικού βιβλίου, ισχυριζόμενο  ότι μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές του στον αγώνα εισαγωγής στα ΑΕΙ.
Δεν θα ισχυριστώ ότι στην επιτροπή των θεμάτων συναντήθηκαν επιφανή μέλη του Συλλόγου Ελλήνων Σαδιστών. Απλά έτυχαν να βρεθούν υπερφίαλοι και ανερμάτιστοι «δάσκαλοι» από αυτούς και αυτές που κυκλοφορούν στην ελληνική εκπαίδευση. Και κυκλοφορούν πολλοί. Και κατέχουν πόστα και δυναστεύουν χρόνια τώρα τη μέση εκπαίδευση. Αρνούνται να αναλογιστούν πότε έμαθαν (αν έμαθαν), να επιλύουν, αυτά που συχνά ρωτούν τους μαθητές τους. Και μιλάμε γι αυτούς  που είναι επαγγελματίες και όχι μαθητές που κολυμπούν και πνίγονται σε σωρεία μαθημάτων, που όλα, μα όλα, απαιτούν κρίση, ικανότητες και πληροφόρηση ειδικού.   

Δυστυχώς μόνο ειδικοί μπορούν να αντιληφθούν τι περιέχουν τα βιβλία Φυσικής της Β και Γ γυμνασίου. Μπορούν να διακρίνουν την έκταση της ύλης, το αναίτιο και ανοίκειο βάθος. Τη συσσώρευση άχρηστων πληροφοριών. Την αισθητική. Την αδυναμία να παρουσιάσουν με απλό και κατανοητό τρόπο τα ποιο συναρπαστικά φυσικά φαινόμενα και τις πιο κομψές και ακριβείς έννοιες που παρήγαγε ποτέ η ανθρώπινη σκέψη.
Οι συγγραφείς και οι κριτές ενός σχολικού βιβλίου ασχολούνται μόνο με την επιστημονική τους πληρότητα  και όχι με την παιδαγωγική τους διάσταση. Δεν μπαίνουν ποτέ στη θέση του παιδιού των 14 ή 15 χρόνων. Δεν ενδιαφέρονται για τις προγενέστερες γνώσεις του, για την αντιληπτική  του ικανότητα. Γι’ αυτό τα περισσότερα σχολικά βιβλία είναι αποτυχημένα και καίγονται στο τέλος της χρονιάς. Όχι γιατί είναι δωρεάν, αλλά γιατί είναι άχρηστα σε αυτούς στους οποίους απευθύνονται.

Απ’ ότι φαίνεται όμως υπάρχει και «Θεία δίκη». Οι εξεταστές, μέσα στη «μανία» τους να δείξουν πόσο ξύπνιοι και πονηροί είναι, μπήκαν και σε χωράφια που προφανώς δεν γνώριζαν καλά και απλά την πάτησαν. Το Γ4 θέμα είχε και μια άλλη διάσταση, μια δεύτερη λύση, που δεν είδαν. Η Φυσική εκδικήθηκε. Ούτε εγώ την είδα στην πρώτη λύση που επιχείρησα. Απλά οι συνάδελφοι γελοιοποιήθηκαν. Και αυτό ήταν καλό. Το σχέδιο που είχαν στο μυαλό τους κατέρρευσε. Φαντάζομαι πως η επόμενη εξεταστική επιτροπή δεν θα τολμήσει να αλλάξει τον οδικό χάρτη των πανελλαδικών εξετάσεων, απροειδοποίητα.
Αλλά στο ελληνικό δημόσιο δεν υπάρχουν, όπως φαίνεται κανόνες ούτε στα θέματα της Φυσικής. Καιρός να βάλουμε, δε νομίζετε;   
    

Σχόλια

  1. πολύ καλά τα γράφεις!
    Επιτέλους ας συνδέσουμε τη φυσική επιστήμη με το βίωμα και
    όχι άλλες αυθεντίες μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας…
    Θα πω και κάτι βιωματικό...θυμάμαι που προσπαθούσα να βοηθήσω την κόρη μου στο τέλος της γ' γυμνασίου με τα διαγωνίσματα, τραγικό το βιβλίο φυσικής!!!
    π.χ μέσα σε τρεις σελίδες στην ενότητα του ηλεκτρισμού, υπήρχαν δέκα διαφορετικά φαινόμενα με αντίστοιχους τύπους, έννοιες, ασκήσεις...σε κάνει να αισθάνεσαι χαζός, βλάκας...πού είναι οι «μεγάλοι παιδαγωγοί» του πρόσφατου παρελθόντος (Αλέκα, Καρατζαφέρης και τόσοι άλλοι) που φώναζαν στα παράθυρα για το βιβλίο Ιστορίας της Ρεπούση (ένα εξαιρετικό εγχειρίδιο από άποψη διδακτικής μεθοδολογίας), πού είναι τώρα να φωνάξουν για τη Φυσική, τα Μαθηματικά και τόσα άλλα βιβλία ακατάλληλα και να σώσουν τα ελληνόπουλα... αυτά, βλέπεις, δεν προσφέρονται για πολιτική εκμετάλλευση...
    δυστυχώς και η εκπαίδευση, τα παιδιά μας δηλαδή, είναι θύματα αισχρής (πολιτικής-κομματικής-συνδικαλιστικής) εκμετάλλευσης!!! από την ώρα που θα πάνε νηπιαγωγείο μέχρι την ώρα που θα τελειώσουν το πανεπιστήμιο…
    έξω τα τραπεζάκια από το χώρο της εκπαίδευσης!!!
    Έξω ΟΛΑ τα κόμματα από το ελληνικό σχολείο!!!τώρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπητέ δάσκαλε Λεω συμφωνώ απολύτως με τα σχόλια σου για τις εξετάσεις και τα βιβλία. Διαφωνώ πλήρως με τον σχολιαστή σου... Ας τα πιάσουμε τα θέματα ενα ενα.... Πρώτο και κύριο είναι το τι ρόλο παίζει το σχολείο..αντικειμενικά σε όλες τις κοινωνίες.. Η γαλούχηση των επόμενων γενεών πολιτών και υπηρετών του εκάστοτε πολιτεύματος....Δίνει τις αρχές πάνω στις οποίες πρέπει να βαδίζει ο μαθητής-πολίτης.. Σε αυτό το πλαίσιο δίνονται ολες οι εξηγήσεις γιατί τέτοια βιβλία γιατί τόσες λίγες ώρες στα μαθηματικά φυσική και χημεία.. Γιατί η βασική έρευνα εχει όλο και μικρότερο ρόλο στην εκπαίδευση.

      Ας πάμε σε αυτά που γράφεις Οι 3 σελίδες είναι αυτές που σε προβληματίζουν ή το πώς αυτές οι 3 σελίδες θα γίνουν κτήμα των μαθητων?.. Υπάρχει αυτή η υλικοτεσνική υποδομή που θα επιτρέψει στον μαθητή όχι 3 αλλά και 13 σελίδες να τις κάνει άμεσα κτήμα του?
      Είμαι μιας άλλης αντίληψης για την εκπαίδευση. Ποτέ δεν άκουσα την Παπαρήγα να κάνει παρέμβαση για την Ρεπούση ως Ρεπούση οι τοποθετήσεις της εκείνης της περιόδου για το νόμο διαμαντοπούλου που μείωνε όλο και πιο πολύ τις ώρες των θετικών μαθημάτων προς όφελος καποιων ανούσιων για μένα.... Η επιστημόνικότητα κρίνετε απο όλους μας... Προφανώς όμως εσύ έπρεπε να βάλεις και κάποιες βολές εναντίον του ΚΚΕ... Σου θυμιζω ότι τα παιδιά της 3ης Λυκείου είναι πολίτες που έχουν το δικαίωμα της ψήφου..Τους το αρνήσε? Τα χάλια της εκπαίδευσης δεν έχουν χρώμα?
      Θα σου δώσω κάποιους συνδέσμους για να διαβάσεις πριν γράφεις για πράγματα που δεν γνωρίζεις...(περί μεγάλων παιδαγωγών)
      Αρθρο "Η διαθεματικότητα, τα νέα αναλυτικά προγράμματα, η ευέλικτη ζώνη και το οπορτουνιστικό τους στήριγμα (Θέματα Παιδείας τεύχος 35-36)" http://www.edupame.gr/node/117,
      Αρθρο "Οικονομία και πολιτική στο «νέο σχολείο» της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ" http://www.edupame.gr/node/282,
      Αρθρο "Οι αντιδραστικές τομές στην εκπαίδευση βλάπτουν σοβαρά την παιδική ηλικία." http://www.edupame.gr/node/455,
      Αρθρο "Στροφή στις δεξιότητες - υποβάθμιση της μόρφωσης" http://www.edupame.gr/node/457....

      Γεια σου Λεώ... Μαθητής σου απο την πρωτοπορεία Φυσικός....

      Διαγραφή
    2. Αγαπητέ φίλε,
      Σχετικά με τη διδασκαλία:
      πρωτεύοντα ρόλο παίζουν τα αναλυτικά προγράμματα Α.Π, η διδακτική μεθοδολογία και η υλικοτεχνική υποδομή, κυρίως όμως τα 2 πρώτα(έχω δει σχολεία με άριστο εξοπλισμό που είναι εντελώς άχρηστος όταν ο δάσκαλος χρησιμοποιεί απαρχαιωμένες μεθόδους διδασκαλίας όντας πιεσμένος κι από ένα απαράδεκτο Α.Π)…το μάθημα «Ερευνώ και Ανακαλύπτω» τον κόσμο που με περιβάλλει, μπορείς να το κάνεις - πολύ καλά - είτε έξω στην αυλή του σχολείου είτε στο σχολικό εργαστήριο, αρκεί να έχεις σαφείς και ευδιάκριτους ΣΤΟΧΟΥΣ και κατάλληλη ΔΙΔΑΚΤΙΚΗμεθοδολογία (βιωματική, ανακαλυπτική προσέγγιση, ενεργός συμμετοχή του μαθητή…)

      Σχετικά με την Ιστορία: δεν έχει να κάνει με τα κόμματα…απλώς θεωρώ ότι ένα βιβλίο το αποσύρει (εάν δεν αξίζει), η εκπαιδευτική κοινότητα, αφού πρώτα όμως το «τρέξει» μέσα στις σχολικές αίθουσες…είτε το διορθώνει είτε το αποσύρει… ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ θα το αποσύρει ή θα το κρατήσει στην τάξη …ΚΑΙ ΟΧΙ οι πολιτικοί…
      Με το συγκεκριμένο βιβλίο (εξαιρετικό κατά τη γνώμη μου), έγινε χοντρό πολιτικό προεκλογικό παιχνίδι (αναίσχυντο παιχνίδι και η εκπαιδευτική κοινότητα σιώπησε επικίνδυνα)… θα ήθελα, η συνδικαλιστική μας ηγεσία (ΔΟΕ) να πει: κάτω τα χέρια από το βιβλίο, θα το κρίνουμε εμείς οι δάσκαλοι μέσα στην αίθουσα και όχι ο κάθε ντενεκές πολιτικάντης στα τηλεπαράθυρα… απλά και ξεκάθαρα πράγματα!!!γιατί δεν ήρθαν οι πολιτικοί μας (που τόσο ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση) να μιλήσουν για π.χ τα ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ της Ε’ Δημοτικού, που είναι επιεικώς ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΑ;;;και για τόσα άλλα βιβλία που είναι ακατάλληλα για τα παιδιά μας;;;

      Σχετικά με τα άρθρα που μου προτείνεις: τα γνωρίζω πολύ καλά!!!
      η κουβέντα αυτή είναι μεγάλη και θα πρέπει να γίνεται με κριτήρια «παιδαγωγικά – διδακτικά» μόνο…όχι πολιτικά…
      είμαι διατεθειμένος να την κάνω αυτή την κουβέντα με τον οποιονδήποτε, οπουδήποτε…
      με επιχειρήματα παιδαγωγικά και ΜΟΝΟ!!!

      ΚΑΙ η εκπαίδευση, είναι μια αμαρτωλή ιστορία στη χώρα μας, δυστυχώς!
      Ακόμη κι εδώ, ο καθένας φορά τα γυαλιά του, πράσινα, κόκκινα, κίτρινα, μπλέ, καφέ, μαύρα, πορτοκαλί…και από τη θέση που βρίσκεται, ταμπουρώνεται πίσω από απαρχαιωμένες πολιτικές απόψεις και παίζει κλεφτοπόλεμο με το καινούριο, με οτιδήποτε καινοτόμο, υποθηκεύοντας το μέλλον των παιδιών μας…
      στη χώρα μας ακόμη και στο αυτονόητο (ότι 1+1 =2, ας πούμε) δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε!!!γιατί …αν δεν εξυπηρετεί το κόμμα… είναι πρόβλημα…
      Θα το Φωνάζω δυνατά!!! έξω τα κόμματα από το χώρο της εκπαίδευσης!!!
      Μπορούμε να το κάνουμε;

      Διαγραφή
    3. Πετάλι
      Ο κομματισμός είναι συνολικό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας αλλά δεν είναι το κυρίαρχο στην εκπαίδευση. Εδώ κυριαρχεί και νέμεται την εξουσία ένας διακομματικός συνδικαλιστικός συρφετός. Ο κολλητός του κολλητού ω κολλητέ. Ψώνια, λαμόγια, άσχετοι, αγράμματοι με βασικό χαρακτηριστικό ότι σιχαίνονται την τάξη και τα παιδιά, αποφασίζουν για τις τύχες χιλιάδων Ελλήνων. ΚΑι συνήθως αποφασίζουν κακά. Μια φορά αποφάσισαν αρκετά καλά στην περίπτωση του νέου νόμου για τα ΑΕΙ, γιαυτό και η ο διακομματικός συρφετός ακύρωσε το νόμο.

      Διαγραφή
    4. Γεια σου dimos
      Τα βιβλία θέλουν και πάλι συνολική αναθεώρηση πράγμα δύσκολο στη σημερινή οικονομική κατάσταση. Αλλά και να ξαναγραφούν είναι δύσκολο να γίνουν καλύτερα. Χειρότερα μπορεί. Χρειαζόμαστε στο Υπουργείο Παιδείας μια άλλη πολιτική εξουσία, ευρωπαϊκή, ορθολογική, προοδευτική για να αλλάξει τα πάντα. Ας ελπίσουμε ότι μετά τις εκλογές η ΔΗΜΑΡ θα είναι στην κυβέρνηση.

      Διαγραφή
  2. Πιστεύεις κι εσύ ότι είναι επίτηδες για να βγουν από τη μέση οι πολλοί μαθητές, να ανακοπεί η δυνατότητα εισόδου; Δεν ξέρω αν είναι "οργανωμένο" ή απλά τυχαία κάποιοι ήθελαν να το παίξουν έξυπνοι.

    Η πλέον ενδεδειγμένη παιδαγωγική πρόταση, πάντως απαιτεί να λύνουν επί τόπου όλοι οι Επίτροποι τα θέματα και να να δίνουν τον τριπλάσιο χρόνο σε μαθητές. Άρα πρέπει να λύνουν τα θέματα σε λιγότερο από 1 ώρα.

    Πάντως, προσωπικά ως φροντιστής πανελλαδικών, ας σημειώσω ότι διαφωνώ με την απόφαση της Επιτροπής. Ειδικά από τη στιγμή που η βαθμολογία είναι αντικειμενική, αλλά η εισαγωγή ανταγωνιστική, η λάθος επίδοση στο συγκεκριμένο υποερώτημα θα βαρύνει μόνο όσους έσφαλαν (το μεγάλο ίσως ποσοστό) ομοίως. Η αλλαγή της μοριοδότησης των άλλων ερωτημάτων δε λαμβάνει υπόψη ούτε την ψυχολογία των μαθητών που παιδεύτηκαν ούτε το χρόνο που σπατάλησαν σε βάρος του τέταρτου ερωτήματος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δείμο, δεν θέλησα να αναφερθώ στο θέμα της ακύρωσης του θέματος. Υπάρχουν παιδιά που βρήκαν τη μια ή την άλλη λύση και με τον τρόπο αυτό αδικούνται. Απλά το υπουργείο μέσα στον πανικό του ακύρωσε το θέμα εις ένδειξη φιλίας προς τους μαθητές. Ασυναρτησίες.
      Δείμο δε νομίζω ότι υπάρχουν πολιτικές προθέσεις. Από ποιους και γιατί; Οι συνέπειες όμως είναι πολιτικές και κυρίως οικονομικές. Του χρόνου το ιδιαίτερο Φυσικής θα εκτοξευθεί στα ύψη παρ' όλη την ανέχεια. Δεν θα τρώνε για να κάνουν πολλές ώρες ιδιαίτερο Φυσική με τους καλύτερους και πιο ψαγμένους δασκάλους μπας και μπει το παιδί στο ΑΕΙ. Από σύμπτωση μαζεύτηκαν στην ΕΕ ένα τσούρμο ψώνια. Ας πρόσεχαν.

      Διαγραφή
    2. Και βέβαια το θέμα δεν πρέπει να ακυρωθεί. Διαφορετικά αδικούνται εκατοντάδες παιδιά που το έλυσαν

      Διαγραφή
  3. Ναι Λεωνίδα, ετς, ετς. Σε διάβασα σε ακολούθησα

    http://p-tk.blogspot.com/2012/05/blog-post_28.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Γι’ αυτό τα περισσότερα σχολικά βιβλία είναι αποτυχημένα και καίγονται στο τέλος της χρονιάς. Όχι γιατί είναι δωρεάν, αλλά γιατί είναι άχρηστα σε αυτούς στους οποίους απευθύνονται.

    Πολύ σωστή παρατήρηση

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία