Μάθε, παιδί μου, γράμματα

Του Ανδρέα Δρυμιώτη* από την Καθημερινή

Παλιά λέγαμε: «Μάθε, παιδί μου, γράμματα για να έχεις προκοπή». Φαίνεται, όμως, ότι εδώ και μερικά χρόνια, τα πράγματα έχουν αλλάξει και δεν εκτιμάμε τόσο πολύ την πνευματική εργασία. Πιο πολλές πιθανότητες σημαντικής οικονομικής επιτυχίας έχει κάποιος αν γίνει ποδοσφαιριστής, καλαθοσφαιριστής, τραγουδιστής, ηθοποιός κ.ο.κ. παρά μαθηματικός ή μηχανικός. Αφορμή για το σημερινό κείμενο είναι ο πολύς δημοσιογραφικός θόρυβος που έγινε για τον 17χρόνο Αγγλο Nick D’ Aloisio, ο οποίος πούλησε μια εφαρμογή του στη Yahoo και πήρε 30 εκατ. δολάρια. Ολοι έμειναν έκπληκτοι για την επιτυχία του νεαρού και αφέθηκαν υπονοούμενα ότι η επιτυχία μπορεί να είναι «σικέ», λόγω της επαγγελματικής δραστηριότητας των γονιών του.

Προσωπικά δεν με εξέπληξε καθόλου ούτε η ηλικία του ούτε και το ποσό που πήρε για την εφαρμογή που δημιούργησε. Αντιθέτως, το βρήκα, μάλιστα, ένα πολύ ελπιδοφόρο μήνυμα για τα νέα παιδιά. Επιτέλους, να που αναδεικνύεται και επιβραβεύεται η πνευματική εργασία. Μέχρι σήμερα, είμαστε εθισμένοι στις υπερβολικές αμοιβές διαφόρων άλλων επαγγελματιών που έχουν σχέση με το θέαμα και τις θεωρούμε normal, ενώ όταν κάποιος πληρώνεται για «το μυαλό» του, μας ξενίζει. Ο Harry Potter (κατά κόσμον Daniel Radcliffe) έγινε πολυεκατομμυριούχος πολύ πριν από τα 17 του χρόνια. Ο τραγουδιστής Justin Bieber ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στα 14 χρόνια κι έγινε και αυτός πολυεκατομμυριούχος πολύ γρήγορα. Και οι δύο τους, όπως και πολλοί άλλοι, είχαν και έχουν ταλέντο σε αυτό που κάνουν. Το ταλέντο τους μας προσφέρει ευχαρίστηση και διασκέδαση, τίποτα παραπάνω. Ενα φωτισμένο μυαλό, όμως, μπορεί να αλλάξει τη ζωή της ανθρωπότητας. Για παράδειγμα, μπορεί να βρει το φάρμακο για τον καρκίνο ή μια εφαρμογή που να περιορίζει δραστικά τα αυτοκινητικά δυστυχήματα. Αν θέλετε να συνειδητοποιήσετε πώς μετράμε τις αξίες στη ζωή, προσπαθήστε να θυμηθείτε πόσα εξώφυλλα έχετε δει που να αναδεικνύουν έναν οποιοδήποτε επιστήμονα. Είναι τόσο μεγάλη η αλλοτρίωση που έχουμε υποστεί, ώστε δεν μας ξενίζει ότι στα εξώφυλλα, ακόμα και των σοβαρών εντύπων, φιγουράρουν καλλιτέχνες, επιχειρηματίες, πολιτικοί, ακόμα και απατεώνες, αλλά σπανίως επιστήμονες.

Ευτυχώς που η σύγχρονη τεχνολογία αλλάζει εντελώς το περιβάλλον και παρέχει άπειρες ευκαιρίες σε δημιουργικά μυαλά για να επιτύχουν και επιπλέον να κεφαλαιοποιήσουν τις δημιουργίες τους. Το Διαδίκτυο υπήρξε ο καταλύτης στην ανάπτυξη άλλου είδους εφαρμογών που απευθύνονται στο ευρύ κοινό. Ετσι, δίνεται η δυνατότητα σε οποιονδήποτε έχει μια καλή ιδέα να την υλοποιήσει και να την εκμεταλλευθεί, με σημαντικά οικονομικά οφέλη. Ιδού μερικά πολύ εντυπωσιακά παραδείγματα, τα οποία δεν είναι τόσο γνωστά: Ο Tom Hadfield, ηλικίας 12 ετών, και ο πατέρας του Greg δημιούργησαν το 1994, τότε που ελάχιστοι γνώριζαν το Ιnternet, το Soccernet και μέσα σε πέντε χρόνια πούλησαν το 60% στην Disney ESPN, για 15 εκατ. λίρες. Ο Christian Owens, σε ηλικία 14 ετών, το 2008, δημιούργησε μια εταιρεία η οποία πουλούσε, με έκπτωση, δέσμες πακέτων λογισμικού για υπολογιστές Apple. Το 2010 ήταν ήδη εκατομμυριούχος. Ο Mark Zuckerberg, στα 19 του, ενώ ήταν φοιτητής στο Harvard, δημιούργησε το Facemash, το οποίο έδινε τη δυνατότητα στους φοιτητές να ψηφίσουν για το ποιος είναι πιο γοητευτικός. Αργότερα, ο ίδιος δημιούργησε το πολύ γνωστό Facebook, το οποίο τον έκανε δισεκατομμυριούχο.

Αλλά και στην Ελλάδα έχουμε επιτυχημένους επιστήμονες που αξιοποίησαν τη σύγχρονη τεχνολογία και τις ευκαιρίες που παρέχει το Διαδίκτυο. Τα δύο ξαδέλφια, ο Κώστας Ελευθερίου και ο Πάνος Πετρόπουλος, δημιούργησαν το Blind Type, μια εφαρμογή για κινητά, η οποία ουσιαστικά διορθώνει τα λάθη που είναι πολύ φυσικό να γίνονται στα μικρά πληκτρολόγια των κινητών τηλεφώνων. Τον Οκτώβριο του 2010, η Google αγόρασε την εφαρμογή αυτή για ένα σημαντικό ποσό, το οποίο δεν ανακοινώθηκε. Είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ με τον Πάνο Πετρόπουλο και είμαι απολύτως βέβαιος ότι στο μέλλον θα μας δώσει και άλλα δείγματα της δημιουργικότητάς του.

Υπάρχουν πολλές άλλες επιτυχημένες ιστορίες στον χώρο της τεχνολογίας, αλλά θέλω να επικεντρωθώ σε μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση. Αναφέρομαι στην εταιρεία Upstream που δημιούργησαν το 2002 ο Μάρκος Βερέμης και ο Αλέξιος Βρατσκίδης. Συναντήθηκα για πρώτη φορά με τον Μάρκο το 2002, όταν μας παρουσίασε τις πρωτοποριακές τους ιδέες. Δυστυχώς για εμάς (Delta Singular A.E.) δεν έγινε καμία συνεργασία. Είχαμε τότε διαφορετικές αντιλήψεις για την πληροφορική και την εξέλιξή της και δεν μπορέσαμε να αντιληφθούμε τις νέες εφαρμογές που δημιουργούσε η κινητή τηλεφωνία.

Σήμερα, η Upstream είναι από τις πλέον επιτυχημένες εταιρείες παγκοσμίως. Είναι μέσα στις πέντε πρώτες εταιρείες, που παρέχουν υπηρεσίες mobile marketing. Διαθέτει γραφεία σε οκτώ χώρες, με πελάτες σε 40 χώρες και ετήσια έσοδα από υπηρεσίες 130 εκατ. δολάρια. Η εταιρεία έχει έδρα την Ελλάδα, αλλά τα έσοδά της είναι αποκλειστικά από το εξωτερικό. Απασχολεί 150 περίπου υπαλλήλους, οι περισσότεροι εκ των οποίων εργάζονται στην Ελλάδα. Το 54% των εργαζομένων διαθέτει μεταπτυχιακό, το 10% έχει τρία πτυχία και το 5% έχει διδακτορικό. Το 2012 αύξησε το προσωπικό της με 17 νέους υπαλλήλους. Ο μέσος όρος της ηλικίας των υπαλλήλων της είναι τα 31 χρόνια, που δείχνει ότι είναι μια πολύ νεανική ομάδα δημιουργικών ανθρώπων. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, για την εταιρεία αυτή είναι ότι αμείβεται ανάλογα με την επιτυχία των πελατών της. Οι πελάτες σήμερα είναι αποκλειστικά εταιρείες κινητής τηλεφωνίας σε όλο τον κόσμο. Η αμοιβή της Upstream είναι ένα ποσοστό στην αύξηση της χρήσης του τηλεφώνου που επιτυγχάνει μέσω κάποιας καμπάνιας. Ετσι, ο πελάτης είναι βέβαιος ότι αγοράζει και πληρώνει υπηρεσίες μόνο σε περίπτωση επιτυχίας. Πόσες εταιρείες μπορούν να ισχυριστούν ότι έχουν τέτοιο επιχειρηματικό μοντέλο και είναι σίγουρες ότι οι πελάτες τους θα κερδίσουν από τις υπηρεσίες τους; Ελάχιστες. Ισως αυτό να είναι το μυστικό της επιτυχίας της Upstream και η ταχύτατη διείσδυσή της σε πολύ δύσκολες αγορές. Δεν είναι, λοιπόν, ούτε τυχαίο ούτε συμπτωματικό ότι ένα από τα μεγαλύτερα επενδυτικά funds του κόσμου, η Bain Capital με $70 δισ. υπό διαχείριση, έβαλε πρόσφατα 15 εκατομμύρια δολάρια σε μια εταιρεία που γεννήθηκε μέσα από την Upstream, την Persado.

Θέλησα να αναδείξω την Upstream, γιατί πιστεύω ότι αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα. Δεν είναι κρατικοδίαιτη. Δεν έχει πάρει καμία επιδότηση. Δεν δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, αλλά διατηρεί την έδρα της στην Ελλάδα, παρ’ όλα τα μειονεκτήματα που αυτό συνεπάγεται. Αναπτύσσεται και χρηματοδοτείται στο εξωτερικό. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι δραστηριοποιείται σε υπηρεσίες. Οι πάσης φύσεως υπηρεσίες θα έπρεπε να είναι ο αναπτυξιακός στόχος της χώρας μας. Οι υπηρεσίες, ιδιαίτερα στον χώρο της τεχνολογίας, δεν απαιτούν μεγάλες και πανάκριβες υποδομές, μπορούν να παρέχονται μέσω του Διαδικτύου και όταν είναι καλές και αποτελεσματικές, καλοπληρώνονται.

Δυστυχώς στην Ελλάδα, η ανάπτυξη της πληροφορικής βασίστηκε σε προμήθειες εξοπλισμού και λογισμικού, γι’ αυτό και απέτυχε στην αποστολή της. Το κράτος τα τελευταία χρόνια ξόδεψε περισσότερα από 7 δισ. ευρώ (κυρίως από κοινοτικά κονδύλια) σε προμήθειες Ολοκληρωμένων Πληροφοριακών Συστημάτων, αλλά πληροφορική δεν έχει. Ελπίζω (προμηθευτές και πελάτες) να το συνειδητοποιούμε εγκαίρως ώστε να αλλάξουμε νοοτροπία και πορεία, για να αποκτήσουμε αξιόπιστες υπηρεσίες πληροφορικής για το καλό των πολιτών και της χώρας μας.

* O κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.