Ο εφιάλτης της Αργεντινής και η Ελλάδα
UKI GONI / THE NEW YORK TIMES
Οταν ο πρόεδρος Αδόλφος Σαά ανακοίνωσε στο Κογκρέσο στις 23
Δεκεμβρίου του 2001 ότι «το κράτος της Αργεντινής θα διακόψει την εξυπηρέτηση
του εξωτερικού τους χρέους», οι βουλευτές πετάχτηκαν στον αέρα από τη χαρά
τους. Οι ζητωκραυγές τους μετατράπηκαν γρήγορα στην ιαχή «Α-ργε-ντι-νή!
Α-ργε-ντι-νή!». Σήμερα είναι η Ελλάδα, υπό την ηγεσία ενός προσφάτως εκλεγέντος
λαϊκίστικου αριστερού κόμματος, του ΣΥΡΙΖΑ, αυτή που σκέφτεται να προχωρήσει σε
μια εξίσου δραστική, μονομερή, διακήρυξη ανεξαρτησίας από τους ξένους πιστωτές
και τους διεθνείς οργανισμούς. Οικονομολόγοι σαν τον Νουριέλ Ρουμπινί
υποστηρίζουν εδώ και χρόνια ότι η Ελλάδα θα πρέπει να «χρεοκοπήσει και να
εγκαταλείψει το ευρώ», προσθέτοντας ότι η οικονομία της Αργεντινής αντί να
καταστραφεί, αντιθέτως ευημέρησε σύντομα και ότι το ίδιο θα πρέπει να κάνει και
η Ελλάδα. Ηταν όμως τόσο ρόδινα για τον λαό της Αργεντινής τα χρόνια που
ακολούθησαν;
Η πρώτη ημέρα του μεγάλου πειράματος πήγε καλά. Ο πρόεδρος Σαά διακήρυξε, εν μέσω επευφημιών την πίστη του στην κοινωνική δικαιοσύνη και στην Εβίτα Περόν, καταδικάζοντας τον περονιστή προκάτοχό του Κάρλος Μένεμ που ήταν πρόεδρος από το 1989 μέχρι το 1999. Ο κ. Μένεμ έκανε ιδιωτικοποιήσεις και απορρύθμισε την αγορά εργασίας, ωστόσο δεν ύφανε δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας όταν ήρθε η ύφεση. Το 2001 το έθνος είχε πια παγιδευτεί στην ύφεση και στον πληθωρισμό. Στον κ. Σαά φάνηκε πολύ καλύτερη ιδέα η μη εξυπηρέτηση ενός φαινομενικά υπέρογκου χρέους από το να κόψει μισθούς και συντάξεις. Η κίνηση ήταν αρεστή και στους Αργεντινούς σαν μια επαναστατική κραυγή ανεξαρτησίας από τους όρους που υπαγόρευαν οι ξένοι πιστωτές. Η αίσθηση του θριάμβου ήταν βραχύβια. Μια εβδομάδα μετά την ανακοίνωση της χρεοκοπίας παραιτήθηκε ο κ. Σαά. Σύντομα η Αργεντινή παραδινόταν στο εφιαλτικό χάος. Η οικονομία παρέλυσε, οι τιμές ανέβηκαν στα σουπερμάρκετ και οι φαρμακευτικές εταιρείες απέσυραν τα προϊόντα τους εξαιτίας της υποτίμησης του πέσο κατά 75% έναντι του δολαρίου. Με τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες ουσιαστικά χρεοκοπημένες και το σύστημα δημόσιας υγείας στα πρόθυρα της κατάρρευσης πολύ σύντομα έγιναν σπάνια τα φάρμακα για τον καρκίνο, το έιτζ και για τα καρδιολογικά προβλήματα. Η ινσουλίνη εξαφανίστηκε από τα ράφια των φαρμακείων. Με την οικονομία σε ελεύθερη πτώση περίπου το 50% του πληθυσμού βρέθηκε κάτω από το όριο της φτώχειας. Η μεσαία τάξη της χώρας βγήκε στους δρόμους κατά δεκάδες χιλιάδες, κρατώντας και χτυπώντας κατσαρολικά, ήχος που συνόδευσε την κοινωνική κατάρρευση της Αργεντινής το 2002. Η μαζική ανάληψη καταθέσεων είχε ήδη αναγκάσει την κυβέρνηση να λάβει τα πλέον δρακόντεια οικονομικά μέτρα στην ιστορία της Αργεντινής. Σε ολόκληρη τη χώρα «πάγωσαν» οι καταθέσεις ύψους 66 δισ. δολαρίων.
Οι πλούσιοι Αργεντινοί κατάφεραν να παρακάμψουν τους περιορισμούς κάνοντας μεγάλες αναλήψεις ή στέλνοντας τα χρήματά τους στο εξωτερικό. Για τους υπόλοιπους άρχισαν να λειτουργούν πολύ σύντομα εκατοντάδες λέσχες όπου αντάλλασσαν προϊόντα και υπηρεσίες με άλλα προϊόντα και υπηρεσίες. Ενα «κούρεμα» για μια συνεδρία ψυχανάλυσης, μια μηλόπιτα με ρούχα. Μέχρι τις αρχές του 2002 δεκάδες χιλιάδες σκυθρωπών μελών συνέρρεαν σε αυτές τις λέσχες και όταν τελείωσαν τα πέσο, οι μεγαλύτερες από τις λέσχες άρχισαν να εκδίδουν το δικό τους νόμισμα, το credito. Τελικά η οικονομία της Αργεντινής ανέκαμψε. Το 2004 η οικονομία αναπτυσσόταν ξανά υπό τον νέο πρόεδρο Νέστορ Κίρχνερ ο οποίος αψήφησε το ΔΝΤ και εφάρμοσε τη δική του οικονομική πολιτική. Ισως να ανήκει στους ιστορικούς να αποφασίσουν σε ποιο βαθμό ευθύνεται για την κατάρρευση η χρεοκοπία και και σε ποιο βαθμό οι μεταρρυθμίσεις της εποχής της ελεύθερης αγοράς υπό τον Μένεμ. Ομως το κόστος της χρεοκοπίας ήταν πολύ σκληρό για όσους έχασαν τα πάντα, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν μέλη της κατώτερης μεσαίας τάξης, και δεν είχαν τα χρήματα ώστε να αντέξουν την περίοδο του «παγώματος» των καταθέσεων. Πολλοί που δεν είχαν μετρητά αναγκάστηκαν να πουλήσουν το σπίτι τους σε γελοίες τιμές στους πλούσιους που εξακολουθούσαν να έχουν πρόσβαση στα χρήματά τους. Καλά θα κάνουν οι Ελληνες να συνειδητοποιήσουν τι μπορεί να ακολουθήσει αν υποστηρίξουν μια χρεοκοπία υπό τον ΣΥΡΙΖΑ και βγουν από την Ευρωζώνη. Σήμερα μπορεί να ζητωκραυγάζουν τον κ. Τσίπρα. Αύριο μπορεί να χτυπάνε τα κατσαρολικά τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Η πρώτη ημέρα του μεγάλου πειράματος πήγε καλά. Ο πρόεδρος Σαά διακήρυξε, εν μέσω επευφημιών την πίστη του στην κοινωνική δικαιοσύνη και στην Εβίτα Περόν, καταδικάζοντας τον περονιστή προκάτοχό του Κάρλος Μένεμ που ήταν πρόεδρος από το 1989 μέχρι το 1999. Ο κ. Μένεμ έκανε ιδιωτικοποιήσεις και απορρύθμισε την αγορά εργασίας, ωστόσο δεν ύφανε δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας όταν ήρθε η ύφεση. Το 2001 το έθνος είχε πια παγιδευτεί στην ύφεση και στον πληθωρισμό. Στον κ. Σαά φάνηκε πολύ καλύτερη ιδέα η μη εξυπηρέτηση ενός φαινομενικά υπέρογκου χρέους από το να κόψει μισθούς και συντάξεις. Η κίνηση ήταν αρεστή και στους Αργεντινούς σαν μια επαναστατική κραυγή ανεξαρτησίας από τους όρους που υπαγόρευαν οι ξένοι πιστωτές. Η αίσθηση του θριάμβου ήταν βραχύβια. Μια εβδομάδα μετά την ανακοίνωση της χρεοκοπίας παραιτήθηκε ο κ. Σαά. Σύντομα η Αργεντινή παραδινόταν στο εφιαλτικό χάος. Η οικονομία παρέλυσε, οι τιμές ανέβηκαν στα σουπερμάρκετ και οι φαρμακευτικές εταιρείες απέσυραν τα προϊόντα τους εξαιτίας της υποτίμησης του πέσο κατά 75% έναντι του δολαρίου. Με τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες ουσιαστικά χρεοκοπημένες και το σύστημα δημόσιας υγείας στα πρόθυρα της κατάρρευσης πολύ σύντομα έγιναν σπάνια τα φάρμακα για τον καρκίνο, το έιτζ και για τα καρδιολογικά προβλήματα. Η ινσουλίνη εξαφανίστηκε από τα ράφια των φαρμακείων. Με την οικονομία σε ελεύθερη πτώση περίπου το 50% του πληθυσμού βρέθηκε κάτω από το όριο της φτώχειας. Η μεσαία τάξη της χώρας βγήκε στους δρόμους κατά δεκάδες χιλιάδες, κρατώντας και χτυπώντας κατσαρολικά, ήχος που συνόδευσε την κοινωνική κατάρρευση της Αργεντινής το 2002. Η μαζική ανάληψη καταθέσεων είχε ήδη αναγκάσει την κυβέρνηση να λάβει τα πλέον δρακόντεια οικονομικά μέτρα στην ιστορία της Αργεντινής. Σε ολόκληρη τη χώρα «πάγωσαν» οι καταθέσεις ύψους 66 δισ. δολαρίων.
Οι πλούσιοι Αργεντινοί κατάφεραν να παρακάμψουν τους περιορισμούς κάνοντας μεγάλες αναλήψεις ή στέλνοντας τα χρήματά τους στο εξωτερικό. Για τους υπόλοιπους άρχισαν να λειτουργούν πολύ σύντομα εκατοντάδες λέσχες όπου αντάλλασσαν προϊόντα και υπηρεσίες με άλλα προϊόντα και υπηρεσίες. Ενα «κούρεμα» για μια συνεδρία ψυχανάλυσης, μια μηλόπιτα με ρούχα. Μέχρι τις αρχές του 2002 δεκάδες χιλιάδες σκυθρωπών μελών συνέρρεαν σε αυτές τις λέσχες και όταν τελείωσαν τα πέσο, οι μεγαλύτερες από τις λέσχες άρχισαν να εκδίδουν το δικό τους νόμισμα, το credito. Τελικά η οικονομία της Αργεντινής ανέκαμψε. Το 2004 η οικονομία αναπτυσσόταν ξανά υπό τον νέο πρόεδρο Νέστορ Κίρχνερ ο οποίος αψήφησε το ΔΝΤ και εφάρμοσε τη δική του οικονομική πολιτική. Ισως να ανήκει στους ιστορικούς να αποφασίσουν σε ποιο βαθμό ευθύνεται για την κατάρρευση η χρεοκοπία και και σε ποιο βαθμό οι μεταρρυθμίσεις της εποχής της ελεύθερης αγοράς υπό τον Μένεμ. Ομως το κόστος της χρεοκοπίας ήταν πολύ σκληρό για όσους έχασαν τα πάντα, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν μέλη της κατώτερης μεσαίας τάξης, και δεν είχαν τα χρήματα ώστε να αντέξουν την περίοδο του «παγώματος» των καταθέσεων. Πολλοί που δεν είχαν μετρητά αναγκάστηκαν να πουλήσουν το σπίτι τους σε γελοίες τιμές στους πλούσιους που εξακολουθούσαν να έχουν πρόσβαση στα χρήματά τους. Καλά θα κάνουν οι Ελληνες να συνειδητοποιήσουν τι μπορεί να ακολουθήσει αν υποστηρίξουν μια χρεοκοπία υπό τον ΣΥΡΙΖΑ και βγουν από την Ευρωζώνη. Σήμερα μπορεί να ζητωκραυγάζουν τον κ. Τσίπρα. Αύριο μπορεί να χτυπάνε τα κατσαρολικά τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου