Αρίστος Δοξιάδης: Η εκπαίδευση δεν είναι ατομική υπόθεση

από την Καθημερινή
Ο διάλογος σχετικά με την επιβολή ΦΠΑ στα ιδιωτικά σχολεία αποκάλυψε πόσο στενή αντίληψη έχουν μερικοί Ελληνες για τα οφέλη της εκπαίδευσης. Ο υπουργός Παιδείας, αλλά και σχολιαστές που δεν είναι Αριστεροί, υπερασπίστηκαν τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του μέτρου. Προφανώς δεν καταλαβαίνουν τους λόγους που οι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν επιβάλλουν αυτόν τον φόρο.
Ας αναρωτηθούμε κατ’ αρχάς γιατί τα σύγχρονα κράτη δαπανούν τόσο πολύ χρήμα για δημόσια δωρεάν σχολεία, ενώ δεν δαπανούν για δημόσια δωρεάν εστιατόρια. Η τροφή είναι πιο βασική ανάγκη από την εκπαίδευση. Η παιδεία όμως, σε αντίθεση με την τροφή, έχει μεγάλες «θετικές εξωτερικότητες», στην ορολογία των οικονομολόγων. Το όφελος δηλαδή δεν το καρπώνεται μόνο αυτός που εκπαιδεύεται, αλλά και όσοι συναλλάσσονται μαζί του ή ζουν κοντά του.
Οταν ένα χωριό αποκτήσει ιατρό, ωφελούνται όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Οταν σε μια δημόσια υπηρεσία οι υπάλληλοι γνωρίζουν πώς να χειρίζονται βάσεις δεδομένων, ωφελούνται το κράτος και οι πολίτες. Οταν σε ένα τουριστικό νησί μερικοί νέοι μιλούν καλά αγγλικά, ωφελείται όλη η τοπική οικονομία.
Οι ιδιωτικές δαπάνες από μόνες τους δεν θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν όση εκπαίδευση θα θέλαμε να έχουμε. Αν περιμέναμε από τις οικογένειες να πληρώσουν το πλήρες κόστος για την εκπαίδευση δασκάλων, τότε θα είχαμε πολύ λιγότερους από όσους χρειάζεται η κοινωνία. Αν οι ιατρικές σχολές έπρεπε να καλύπτουν τα έξοδά τους μόνο από τα δίδακτρα, τότε θα υπήρχαν ελάχιστοι ιατροί, θα χρέωναν πανάκριβα την κάθε συμβουλή, και κανένας δεν πήγαινε να εργαστεί στο ΕΣΥ.
Για τον ίδιο ακριβώς λόγο που δαπανούν δημόσιο χρήμα, τα σύγχρονα κράτη ενθαρρύνουν, και δεν φορολογούν, τις ιδιωτικές δαπάνες για εκπαίδευση. Δεν έχει σημασία αν ο μηχανικός ή ο σκηνοθέτης ήταν μαθητής σε δημόσιο ή σε ιδιωτικό σχολείο, σημασία έχει αν κάνει καλή δουλειά: Τα θεμέλια είναι γερά; Τα κτίρια είναι καλοσχεδιασμένα; Οι ταινίες πετυχαίνουν, διασκεδάζουν, προσθέτουν στον πολιτισμό; Αν αυτό το θετικό αποτέλεσμα έρθει από ιδιωτική δαπάνη, τότε το Δημόσιο έχει κερδίσει. Εχει εξοικονομήσει πόρους, που μπορεί να διαθέσει αλλού. Αυτό το αναγνωρίζουν περίπου όλες οι πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη, εκτός από την Ελλάδα.
Tο όφελος δεν αναιρείται αν στα ιδιωτικά σχολεία φοιτούν μαθητές που προέρχονται κυρίως από πλούσιες οικογένειες, και από τις σχετικά πιο εύπορες μεσοαστικές. Πράγματι αυτοί οι μαθητές καρπώνονται ατομικό όφελος από το ιδιωτικό σχολείο, αλλά από την εκπαίδευσή τους κερδίζουν και όσοι δεν φοίτησαν εκεί, ακριβώς επειδή το «ανθρώπινο κεφάλαιο» που προστίθεται στην κοινωνία έχει ευρύτερη θετική επίδραση.
Το ίδιο συμβαίνει με τις επενδύσεις σε παραγωγικές επιχειρήσεις. Ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης θα κερδίσει περισσότερο από ό,τι ο κάθε εργαζόμενος που θα προσλάβει, αλλά θα κερδίσουν και οι δύο αν η επένδυση πετύχει. Με αυτό το σκεπτικό, παντού σχεδόν οι ιδιωτικές επενδύσεις έχουν ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση σε σύγκριση με την κατανάλωση, και πολλές φορές επιχορηγούνται από δημόσιο χρήμα. Ακόμα και η αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν σκέφτηκε να βάλει φόρο αντίστοιχο με τον ΦΠΑ πάνω στα ιδιωτικά κεφάλαια που επενδύονται στη βιομηχανία. Δεν καταλαβαίνει όμως ότι από οικονομική άποψη τα δίδακτρα είναι επένδυση όπως οι εργαλειομηχανές: το όφελός τους διαχέεται στην κοινωνία.
Οσοι υπερασπίζονται τον φόρο θεωρούν την παιδεία αποκλειστικά εργαλείο ατομικής ανέλιξης: ποιος θα έχει περισσότερα προσόντα για να καταλάβει τις προνομιούχες θέσεις. Είναι μια μικροαστική οπτική για την ανάπτυξη και την αναδιανομή: από τη μια η «αγορά», που σημαίνει γι’ αυτούς ανταγωνισμός ατόμων, και από την άλλη το κράτος που αναδιανέμει μέσω των φόρων, αλλά και διορίζει. Από την κοσμοθεωρία τους λείπει η παραγωγή αξίας, που σημαίνει συνεργασία και κοινά συμφέροντα, μέσα σε εταιρείες, και σε οικοσυστήματα επιχειρήσεων, και στο Δημόσιο. Αυτή η συνεργασία διακρίνει τις αναπτυγμένες δημοκρατίες από τον τρίτο κόσμο.
Η ατομική θεώρηση της εκπαίδευσης οδηγεί και στα πτυχία χωρίς περιεχόμενο. Αν πιστεύεις ότι το πτυχίο θα σου εξασφαλίσει μια θέση ανεξάρτητα από τι πραγματικά έχεις μάθει, τότε δεν ασχολείσαι να μάθεις, σε ενδιαφέρει μόνο πώς θα πάρεις το χαρτί. Οταν όμως βρεθείς σε μια ομάδα που έχει σκοπό να παράγει κάποιο αγαθό, τότε αυτό που μετράει, και που ενδιαφέρει τους συνεργάτες σου, είναι οι πραγματικές σου ικανότητες, όχι τα τυπικά προσόντα. Στη μια περίπτωση, το πτυχίο αποφέρει μια ατομική πρόσοδο. Στην άλλη, η μόρφωση προσθέτει αξία στο σύνολο.
Ολοι θα θέλαμε να έχουμε περισσότερες επιχειρήσεις τεχνολογίας, περισσότερη βιομηχανία υψηλής παραγωγικότητας, καλύτερα συστήματα πληροφορικής και διοίκησης στο κράτος, μεγαλύτερη συμμετοχή των πανεπιστημίων μας στην παγκόσμια ερευνητική κοινότητα. Αυτά δεν θα τα πετύχουμε με τα τυπικά προσόντα. Θα τα πετύχουμε με περισσότερα σχολεία αριστείας, δημόσια και ιδιωτικά. Από εκεί, κυρίως, βγαίνουν τα στελέχη με τις παραστάσεις που χρειάζονται για να οργανώσουν και να καθοδηγήσουν τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς. Η εναλλακτική δεν είναι μια πιο δημοκρατική, αλλά εύπορη, οικονομία. Είναι μια κοινωνία μοιρασμένη ανάμεσα σε διορισμένους και σε φτωχούς.
* Ο κ. Αρίστος Δοξιάδης είναι εταίρος στην εταιρεία Επιχειρηματικών Συμμετοχών Openfund.
Έντυπη

Σχόλια


  1. Γενικοτητες καταλληλες για αναπτυσσσομενα κρατη, με έλλειψη επιστημονων (BRIC,...) οχι παντως για την χωρα μας με 15-ετη υπερπληθυσμο επιστημονων (εκ των οποιων περιτου 200.000 εχουν μεταναστευσει , ενω διαγραφονται απο τα ασφαλιστικά ταμεια 2900 μηχανικοι το 2013, 2014 και 1000 ιατροι το 2014) και ελλειψη βιομηχανικης/παραγωγικης κουλτουρας, τεχνιτν, τεχνικων, εργοδηγων,...

    ΥΓ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΣΜΕΔΕ
    ΕΤΟΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ
    2010 4296 840
    2011 3479 1275
    2012 2301 2273
    2013 2063 2942
    2014 1807 2972

    http://syspeirosiaristeronmihanikon.blogspot.gr/2015/10/blog-post_5.html

    ΥΓ Ειλικρινα απορω, γιατι αυξανονται συνεχως οι θεσεις εισαγωγης στις πολυτεχνικες σχολες. Απο 4000 σε 4800, 5200 , 5500!!! Να προσθεσω και την δημιουργια προσφατως της Πολυτεχνικης σχολης Ιωαννινων!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Θα εκτιμουσα οτι περι το 2022, η Ελλάδα θα μπορέσεινα αυξήσει το ΑΕΠ της πάνω από το 2%, υπο προυποθεσεις οπως :

    τραπεζες που να δανειοδοτουν το υγιες επιχειρειν

    οικονομικη δημοκρατια

    ανασυγκροτηση υποστηρικτικης βιομηχανιας/βιοτεχνιας για παραγωγη προϊοντων ενσωματουμενων σε επενδυσεις, υποκατασταση εισαγωγων και εξαγωγες

    βαθμιαια αποκτηση τεχνικης κουλτουρας/κουλτουρας παραγωγου

    Βαθμιαια μειωση των εισαγομενων σε ΑΕΙ/ΑΤΕΙ και προωθηση των αποφοιτων λυκειων στην επαγγελματικη εκπαιδευση απο το σημερινο 25% στο 50% (μεσος ορος ΕΕ)

    Διαφημιση των πλειστων οσων πλεονεκτηματων της χωρας και των τομεων που πρεπει να αναπτυχθουν

    διαμονη τουλαχιστον 2 εκατομμυριων βορειων 50% του ετους (σε επιλεγμενα απο τα 2,2 εκατ. ακατοικητα διαμερισματα και μερικα νεα συν τω χρονω)

    νοσοκομειακος/θεραπευτικος/αποθεραπευτικος τουρισμος
    εκπαιδευση προπτυχιακων και μεταπτυχιακων φοιτητων
    …………………………

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τακτοποιωντας το γραφειο μου βρηκα ενα ξεχασμενο βιβλιο που μας ειχαν μοιρασει στο ΕΜΠ το ‘‘Οικονομική’’ (P.A. Samuelson – Εκδ.Παπαζήση, 1970) . Ξεφυλλιζοντας βρηκα την θεωρια περι πολλαπλασιαστή.

    Συμπερασματα.

    Αν τα τελευταια 5 ετη
    1. οι επενδυσεις ειχαν αυξηθει κατα 2,5 δις με πολλαπλασιαστη 3 το ΑΕΠ θα αυξανοταν κατα 7,5 δις ετησιως

    2. Αν το πρόγραμμα λιτοτητας βασιζόταν σε δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή, που θα εκινείτο στα πιο μετριοπαθή επίπεδα της τελευταίας εκτίμησης του ΔΝΤ, δηλαδή στο 0,9 αντί του αρχικού 0,5, τότε η ύφεση θα περιοριζόταν στο μισό .

    ΥΓ Ενας φιλος μου εργοληπτης, οταν του ειπα για το προβλημα του πολλαπλασιαστη του ΑΕΠ (δηλ. οτι με καθε δις επενδυση επρεπε με ροπη προς καταναλωση 2/3 να απεφερε ΑΕΠ 3 δις), μου απαντα

    -και πως θελεις να λειτουργησει ο πολλαπλασιαστης, οταν πολλα απο τα υλικα ειναι εισαγομενα , ενω
    οι μεταναστες εργαζομενοι βγαζουν τα περισσοτερα χρηματα που κερδιζουν στις πατριδες τους;

    Τελικο συμπερασμα

    Δυστυχως, απ’ οτι φαινετυαι , ο πολλαπλασιαστης ως αθροισμα φθινουσας γωμετρικης προοδου που θεωρητικα τεινει στο 3 αν η ροπη προς καταναλωση ειναι 2/3, επαληθευεται και στην πραξη οταν συντρεχουν ορισμενες προυποθεσεις, οπως
    υπαρξη βιομηχανιας και βιοτεχνιας ωστε στις επενδυσεις να ενσωματωθει σε μεγαλο μερος ο παραγομενος στην χωρα εξοπλισμος , δηλ. ισορροπημενη σχετικα σχεση εισαγωγων -εξαγωγων,
    και ντοπιους εργατες, τεχνιτες και τεχνικους που καταναλωνουν στην χωρα σε σημαντικο βαθμο ελληνικα προίοντα (τροφιμα, ηλ. συσκευες,ειδη ενδυσης /υποδησης, κ.λ.π.)

    Οταν συμβαινει αυτο που επισημανε ο φιλος μου εργοληπτης τοτε δυστυχως η συνειφορα των επενδυσεων στην αυξηση του ΑΕΠ, ειναι αρκετα εως πολυ μικροτερη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ας προσθεσω , μικρο μερος απο τις επι 40 ετη κοινωνιολογικες παρατηρησεις μου, προσπαθώντας να συμβάλλω στην ερμηνεια του πολυπλευρου ελληνικου προβλήματος, συμπληρωματικα με τα προηγούμενα σχόλια μου.

    Το προβλημα κλειδι των περισσοτερων συνελληνων.

    Ακομη και οι περισσοτεροι συναδελφοι μου στο ΕΜΠ απο την επαρχια που αποτελουσαν τα »εργατικα χερια» της οικογενειας στις αγροτοκτηνοτροφικες εργασιες, αφου ολοκληρωσαν τις σπουδες τους -σπανιως ασχοληθηκαν στην συνεχεια με την χειρωνακτικη εργασια τα Σαββατοκυριακα και τις διακοπες τους- διοτι ως σπουδασμενοι μηχανικοι ανεβηκαν 2 πιστες. :-)
    Εξ’ αλλου σπουδασαν για να μην σκαβουν και το εννοουν.

    Για τους υπολοιπους (παιδια των πολεων) ας μην το συζητουμε

    Το προβλημα των περοισσοτερων »αριστερων» στελεχων -αλλα και του μεγαλυτερου μερους των υπολοιπων στελεχων/πρατρεχαμενων στα υπολοιπα κομματα- ειναι η αποφυγη, δια να μην πω αποστροφη , προς την χειρωνακτικη εργασια (σχετικα ανετη πλεον με γαντια, κρανη, μασκες προστασιας και εργασια με ηλεκτροκινητα μηχανηματα και εργαλεια). Αυτες οι δουλειες ειναι για τους Αλβανους, τους μεταναστες αδελφια μας….

    Ομως ενω οι »αριστεροι» υμνουν (το προλεταριατο δηλ. την εργατικη ταξη και την εργατικη της δυναμη) ως τον βασικο συντελεστη παραγωγης ταυτοχρονως απεχθανονται την εργασια, η οποια πρεπει να εκτελεσθει απο αλλους υπαναπτυκτους (εδω ή στο εξωτερικο (ΕΕ, BRICS, ΝΑ Ασια, …..).Σχιζοειδεις καταστασεις….

    Σύμφωνα με τον ευρύτερο ορισμό του Μαρξ και των μαρξιστών, το προλεταριάτο αποτελείται από το σύνολο των μισθωτών και των ανέργων (που θεωρούνται μισθωτοί χωρίς απασχόληση), ορίζοντας το προλεταριάτο ως μια κοινωνική τάξη που, για να μπορέσει να επιβιώσει, είναι υποχρεωμένη να πουλά την εργατική της δύναμη στην ανταγωνιστική της τάξη που διαθέτει το κεφάλαιο και τα υλικά μέσα παραγωγής.

    Στις γ@μ@μενες υπηρεσιες πως να αποκτηθει η ταξικη συνειδηση ;

    Νομιζω οτι εχω βρει την κυριαρχη αντιφαση :-) του μεσου »αριστερου» ελληνα (και οχι μονον) , δηλ. την βιβλιογραφικη γνωση για την χειρωνακτικη εργασια, δηλ. για τις σκληρες συνθηκες εργασιας του προλεταριατου απο την εποχη της βιομηχανικης επαναστασης στην Αγγλια, τα απανθρωπα ωραρια εργασιας, τους εργατικους αγωνες με νεκρους, το οκταωρο, το πενθημερο για να φτασουμε στο τριωρο μηχανικου ΔΥ επι ΑΓΠ… και την αποστροφη προς την χειρωνακτικη εργασια με χρηση εργαλειων και μηχανηματων που κανει αρκετα ανετη την εργασια αυτη, οπως εξηγησα παραπανω αλλα κανεις «αριστερος» θεωρητικος :-) δεν μου το αναγνωριζει.

    Μεσα σε 40 ετη δεν εχουμε επαρκες εργατικο δυναμικο, οχι λογω της υπογεννητικοτητας, αλλα διοτι ενω το 1973 απο τους 100.000 αποφοιτους 6-ταξιου γυμνασιου εισηγονταν 15.000 σε ΑΕΙ/ΚΑΤΕ (15%), βαθμιαιως απο το 15% φθασαμε και ξεπερασαμε το 75%.

    Για το θεμα των «αριστερων» (αλλα και δεξιων και πασοκων ) κρατικοδιαιτων στελεχων θα ανταποκριθω σε καθε ερωτηση , αφου υποστηριζουν -ουσιαστικα- την διαιωνιση της συλλογικοτητας τους επι 40 + ετη, χωρις -στην πλειονοτητα τους- να εχουν διευθυνει στον ιδιωτικο τομεα ουτε ενα μικρο μαγαζι 3-5 ατομων.

    Κατι σαν το στρωμα των διευθυντων κρατικων επιχειρησεων στην ΕΣΣΔ και στις λοιπες χωρες της ΚΟΜΕΚΟΝ, οπως οι αντολικογερμανοι διευθυντες εργοστασιων που ειδα το 1984 να κανουν διακοπες σε πολυτελη ξενοδοχεια στην Βαρνα Βουλγαριας.

    Βιβλιογραφια Σαρλ Μπετελέμ Οι ταξικοί αγώνες στην ΕΣΣΔ



    `

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. (συνεχεια)

    ΥΓ Σχετικα με το ως ανω σχολιο μου, φιλος Καθηγητης ΕΜΠ μου απαντα
    » Θα πρέπει να προσθέσεις ότι αρκετοί μαρξίζοντες παραβιάζουν τον βασικό κανόνα του μαρξισμού που λέει ότι στο κόστος του παραγόμενου προϊόντος εμπεριέχεται η υπεραξία η οποία συνιστά την εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο. Στη χώρα μας έχουμε μια μεγάλη κατηγορία «εργαζομένων» που διεκδικούν να αμείβονται χωρίς να παράγουν τίποτα. Στην περίπτωσή τους δεν υπάρχει ουσιαστικό προϊόν, άρα δεν υπάρχει και υπεραξία. Η αμοιβή τους προέρχεται από τον παρασιτισμό. Άρα η οιονεί εκμετάλλευσή τους συνίσταται στο ότι ο διαχειριστής του παρασιτισμού δεν τους αποδίδει όλο το κέρδος που προσπορίζεται από τον παρασιτισμό. Αναφέρω σαν παράδειγμα τον συρφετό που έχει πλαισιώσει τον ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος κραυγάζει για εκμετάλλευση ενώ στην πραγματικότητα διεκδικεί ένα μέρος ή και το σύνολο του παρασιτισμού. Μιλώ για δεκάδες χιλιάδες τρωκτικά του δημοσίου που ενώ δεν εργάστηκαν ποτέ, έχουν βγει στα κάγκελα ζητώντας μερίδιο από μηδέποτε παρασχεθείσες υπηρεσίες.»

    ΥΓ2 Εχουμε αγριεψει εμεις του ΕΜΠ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία