Τάσος Ανθουλιάς: Η αρχή μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης

Η αρχή μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης

Το βασικό ερώτημα για οποιαδήποτε μεταρρύθμιση είναι αν αυτή μπορεί να ξεκινήσει «από πάνω» ή «από κάτω». Για να ξεκινήσει «από πάνω» χρειάζεται να υπάρχει μια σοβαρή ηγεσία με πραγματική γνώση και με ολοκληρωμένο σχέδιο και μια βάση που να είναι πρόθυμη να εφαρμόσει αυτό το σχέδιο.

Στην περίπτωση της ελληνικής εκπαίδευσης δεν υπάρχει ούτε σοβαρή ηγεσία (στελέχη του Υπουργείου Παιδείας, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο κλπ.) ούτε εκπαιδευτικοί που στην πλειοψηφία τους να είναι πρόθυμοι να αλλάξουν τρόπο εργασίας και να αποκτήσουν νέες γνώσεις.

Επομένως η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα μπορεί να αρχίσει μόνο «από κάτω», δίνοντας τη δυνατότητα σε εκείνους τους εκπαιδευτικούς που θέλουν πραγματικά να προσφέρουν κάτι καλύτερο (και είναι η μειοψηφία) να το κάνουν χωρίς να γίνονται τα «μαύρα πρόβατα» που «χαλάνε την πιάτσα».

Φυσικά, αυτό σημαίνει πως η αλλαγή δεν θα είναι άμεση και καθολική, αλλά σταδιακή και επεκτεινόμενη με βάση τα αποτελέσματα που θα μπορούν να συγκρίνονται μεταξύ τους, όπως συμβαίνει σε όλες τις επιστήμες.

Δύο είναι οι προϋποθέσεις για το ξεκίνημα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης:

(α) Εφαρμογή του πολλαπλού βιβλίου, όπως είχε νομοθετηθεί από την κυβέρνηση Κων. Μητσοτάκη με σχέδιο του εξαίρετου καθηγητή Ιωάννη Παρασκευόπουλου (και μόλις πήρε την εξουσία το ΠΑΣΟΚ καταργήθηκε).

(β) Αντικατάσταση των αναλυτικών προγραμμάτων από εκπαιδευτικούς στόχους ανά βαθμίδα και τάξη για κάθε μάθημα. Απλούς και καθαρούς στόχους. Για παράδειγμα:

Τι άλλο χρειάζεται να πει κανείς για τη διδασκαλία των Μαθηματικών στην Α΄ δημοτικού, εκτός από το να κατακτήσουν οι μαθητές την έννοια των φυσικών αριθμών, την έννοια του σχηματισμού των αριθμών από το 1 ως το 20 (και όχι ως το 100 που έβαλαν κάποιοι ηλίθιοι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου τα τελευταία χρόνια) και την έννοια της πρόσθεσης, της αφαίρεσης και του πολλαπλασιασμού με αυτούς τους αριθμούς;

Τι άλλο χρειάζεται να πει κανείς για τη διδασκαλία της Ανάγνωσης στην Α΄ δημοτικού, εκτός από τον στόχο να κατακτήσουν οι μαθητές την ικανότητα της ταυτόχρονης αποκωδικοποίησης των γραπτών συμβόλων με την κατανόηση του κειμένου που εμφανίζονται να «διαβάζουν»;

Η εφαρμογή αυτών των δύο προϋποθέσεων θα επιτρέψει:

(α)  Την ύπαρξη σχολικών βιβλίων (όχι «βοηθητικών») που θα ανταγωνίζονται με βάση πραγματικές εκπαιδευτικές αξίες: ποια είναι καλύτερα για να επιτευχθούν οι συγκεκριμένοι στόχοι που έχουν τεθεί. Πράγμα που θα επιτρέπει τη συνεχή βελτίωσή τους.

(β) Τη δυνατότητα σε εκείνους τους εκπαιδευτικούς που ενδιαφέρονται να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους να εφαρμόζουν καλύτερες μεθόδους για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, χωρίς να δεσμεύονται από τα εμπόδια που βάζει σήμερα η γραφειοκρατία του Υπουργείου Παιδείας.

Με την εφαρμογή των παραπάνω μεταρρυθμίσεων το Υπουργείο Παιδείας θα μπορεί να ελέγχει την εξέλιξη της εκπαιδευτικής πραγματικότητας, κάνοντας διαδοχικές έρευνες για να διαπιστώνει πώς και γιατί μπορεί να γίνει καλύτερη η ελληνική εκπαίδευση και πού μπορεί να υπάρχουν αδυναμίες ή λάθη στους στόχους που έχουν τεθεί.

Και, βέβαια, ο εκπαιδευτικός θα αναλάβει τις ευθύνες της δουλειάς του και δεν θα μπορεί να δικαιολογείται λέγοντας: «Έτσι λέει το αναλυτικό πρόγραμμα και αυτά γράφουν τα σχολικά βιβλία».

Τάσος Ανθουλιάς