Ποιες είναι οι προθέσεις πίσω από τις προτάσεις;

Το χειρότερο που θα μπορούσε να μας συμβεί, στη φάση που περνάμε ως κοινωνία, είναι να μετατραπεί ο χώρος της Παιδείας σε ριγκ, όπου θα συγκρούονται χωρίς κανόνες όλοι οι εμπλεκόμενοι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αφενός γιατί οι τυφλές συγκρούσεις δεν οδηγούν ποτέ σε καλό για το λαό, αφετέρου γιατί ο χώρος της παιδείας θέλει συζήτηση και λογική, όχι πολεμικές.

Το υπουργείο εμφανίζει ένα κείμενο προς διαβούλευση ριζοσπαστικό αλλά και θολό ως προς σημαντικές διατάξεις του και φυσικό είναι να προκαλεί αντιδράσεις. Πανεπιστημιακές δυνάμεις, κυρίως από το χώρο των διδασκόντων, απορρίπτουν εκ προοιμίου το κείμενο ως σύνολο και θεωρούν ότι η όποια μεταρρύθμιση είναι υπόθεση σχεδόν αποκλειστικά δική τους. Στη μέση βρίσκεται η επιτακτική αναγκαιότητα της μεταρρύθμισης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, για την οποία όλοι συμφωνούν. Η κοινωνία, αδυνατεί να υπεισέλθει στα τεχνικά πλην κρίσιμα σημεία των αλλαγών και παρακολουθεί με αμηχανία, πλην όμως έχει παιδιά που σπουδάζουν και νοιάζεται. Επειδή έχουμε δει ξανά αλλαγές και «αλλαγές», αλλά έχουμε βιώσει και εκρήξεις, καταστροφές και αδιέξοδα, δεν είμαστε καθόλου σίγουροι για τις αγαθές προθέσεις κανενός. Είμαστε καχύποπτοι απέναντι σε όλους.

Ποιες είναι οι προθέσεις;

Γίνεται απόπειρα να αφαιρεθούν αυτοδιοικητικά χαρακτηριστικά από τα ΑΕΙ. Να κοντύνουν εξουσίες, να εισέλθουν εξωπανεπιστημιακοί παράγοντες στα της διοίκησης. Ταυτόχρονα όλες οι αποφάσεις βγαίνουν στο διαδίκτυο, δηλαδή στο φως. Τα εκλεκτορικά σώματα είναι διεθνούς σύνθεσης. Γίνεται απόπειρα να χτυπηθεί ο νεποτισμός, αλλά και δύσκολο να δεχτούμε εύκολα πρύτανη από το εξωτερικό, που δεν θα εκλέγεται, αλλά θα διορίζεται από το συμβούλιο διοίκησης. Πρόθεση του υπουργείου είναι να χτυπηθεί η συναλλαγή που κυριαρχεί στις εκλογές πρυτάνεων, αλλά υπάρχει και υποψία ότι κάπως έτσι καταργούνται δημοκρατικά και συνταγματικά δικαιώματα και ανοίγουν ασκοί του Αιόλου. Βλέπετε στη χώρα αυτή, οι δημοκρατικοί θεσμοί όπως οι εκλογές, λειτουργούν και αντιδημοκρατικά. Όλα είναι στο έλεος των προθέσεων. Αλλά ποιος εξασφαλίζει ότι ένα τέτοιο συμβούλιο δεν θα διαπλέκεται; Ότι δεν θα ξαναμοιραστεί η τράπουλα;

Η χρηματοδότηση θα γίνεται με  με βάση δείκτες ποιότητας και επιτεύγματα. Είναι διεθνής και πάγια πρακτική. Σίγουρα μια αιτία «πολέμου». Προτείνονται δείκτες, αλλά κανείς δεν θέλει να μπει στο λούκι να ψάχνει τα λεφτά με εξετάσεις και κριτήρια που έχουν να κάνουν με την πρόοδο των φοιτητών του και τη διεθνή αναγνώριση του ιδρύματος. Μεγάλο πρόβλημα η αξιολόγηση. Σε βάζει να τρέχεις, να ανταγωνίζεσαι, κάτι σαν αυτό που συμβαίνει στα φροντιστήρια ΜΕ, όποιος έχει μεγαλύτερες επιτυχίες έχει και τα μεγαλύτερα κέρδη. Σε μια καπιταλιστική οικονομία αυτό είναι κανόνας, αλλά το να βάζεις και τα ΑΕΙ στο ίδιο κόλπο φαίνεται ξένο με την ιστορία των ιδρυμάτων και την ιδεολογία που χρόνια έχει καλλιεργηθεί μέσα τους. Σίγουρα κάνει πολλούς να αισθάνονται ότι κινδυνεύουν.  

Αυτά είναι μόνο κάποια σημεία τριβής, τα πιο σημαντικά, γιατί έχουν να κάνουν με κονδύλια και εξουσία.

Δύσκολα μπορώ να φανταστώ συναίνεση μεταξύ πανεπιστημιακών και υπουργείου στα ζητήματα αυτά. Το ερώτημα είναι κατά πόσο η εξουσία έχει διάθεση και δύναμη να συγκρουστεί μετωπικά και να επιβάλλει το νόμο της. Κατά πόσο, στη σημερινή συγκυρία,  κρίνει η κυβέρνηση ότι το πεδίο αυτό σύγκρουσης είναι προνομιακό. Φαίνεται να πιστεύει ότι  το αίτημα της μεταρρύθμισης στην εκπαίδευση είναι ώριμο για την κοινωνία, αλλά από την άλλη αμφιβάλλω κατά πόσο έχει σταθμίσει τη δύναμη που έχει να επιβάλλει λύσεις με όλους σχεδόν εναντίον της. Θα βρει στη ΝΔ σύμμαχο; Χλωμό. Θα βρει στην Αριστερά; Με τίποτα. Τότε με ποιες πολιτικές συμμαχίες θέλει να κατέβει στη μάχη; Ζήλωσε τη δόξα του Σαρκοζί, ο ΓΑΠ και πάει σε μια μετωπική μόνος εναντίον όλων;

Το να ελπίσουμε να πρυτανεύσει η λογική και να γίνει γόνιμος διάλογος δεν λέει τίποτα στις παρούσες συνθήκες. Με την οικονομική κρίση να βαθαίνει ολοένα και περισσότερο, το τελευταίο που χρειαζόμαστε είναι μια φωτιά στα πανεπιστήμια. Φοβάμαι ότι η σύγκρουση θα είναι βίαια και ο μόνος που θα χάσει είναι η Παιδεία.