Η Δημοκρατική Αριστερά μπροστά ή πίσω από τις μεταρρυθμίσεις;

Tο νομοσχέδιο για τις αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση και οι διχοστασίες γύρω από αυτό, θέτουν ξανά επί τάπητος το θέμα των μεταρρυθμίσεων.

 Έχει πρόσημο η μεταρρύθμιση; Μα φυσικά.

Σε κάθε μια που προτείνεται για κάθε τομέα της δημόσιας ζωής ( εκπαίδευση, υγεία, αθλητισμός κλπ) υπάρχει πάντα μια άλλη, μια δικιά μας, μια καλύτερη; Μα και βέβαια και όχι μόνο μια, αλλά πολλές;

Είμαστε υποχρεωμένοι να αρνηθούμε ντε φάκτο οποιαδήποτε πρόταση μεταρρύθμισης εκπορεύεται από μια αστική κυβέρνηση σαν αυτή του ΠΑΣΟΚ στην παρούσα συγκυρία; Και βέβαια ναι, αν βλέπουμε το ΠΑΣΟΚ ως μολυσματική ασθένεια και όχι ως πολιτικό κόμμα. 

Είμαστε υποχρεωμένοι να δεχθούμε οποιαδήποτε πρόταση, αρκεί να υπόσχεται αλλαγές σε προβληματικά τοπία; Και βέβαια όχι. 

Κάθε μεταρρύθμιση που προτείνεται από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ μπαίνει κάτω από το μικροσκόπιο της αριστεράς και εξετάζεται με γνώμονα τα συμφέροντα των δυνάμεων της εργασίας, τα συμφέροντα του λαού. Για το ΚΚΕ π.χ τέτοιες προτάσεις ακόμα και αν έχουν στοιχεία που συμφέρουν το λαό, δεν έχουν νόημα, αφού ο στόχος είναι η ανατροπή του καπιταλισμού και η εγκαθίδρυση της προλεταριακής δημοκρατίας. Αντίθετα η πιθανή ανακούφιση που θα προκαλέσουν θα επιβραδύνει την ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα και θα καθυστερήσουν τη σοσιαλιστική αλλαγή. Συνεπώς αυτό που του απομένει είναι να αντιστέκεται απέναντι σε κάθε μεταβολή επικαλούμενο πραγματικούς ή και φανταστικούς λόγους. Αν μάλιστα ο τομέας που πρόκειται να μεταρρυθμιστεί βρίσκεται σε ανοικτή κρίση είναι επιβεβλημένο να μείνει ως έχει, γιατί δίνει την ευκαιρία να επιβεβαιωθεί το ρητό, «όσο χειρότερα για το λαό, τόσο καλύτερα για το κόμμα.»

Για ένα κόμμα εξουσίας όπως η Νέα Δημοκρατία, κάθε μεταρρύθμιση που προτείνεται από τον άλλο πόλο του δικομματισμού, είναι καταδικαστέα, αφού τον ενισχύουν προεκλογικά και δυσχεραίνουν την άνοδο του δικού της κόμματος στην εξουσία. Εξάλλου το κόμμα σύντομα θα γίνει κυβέρνηση και θα κάνει αυτό την «πραγματική και ωφέλιμη» αλλαγή.

Για ένα μικρό όμως αριστερό δημοκρατικό κόμμα, όπως η ΔΗΜΑΡ, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Εξουσία δεν βλέπει στο ορατό μέλλον και συνεπώς δεν μπορεί να ελπίζει ότι αυτό θα εφαρμόσει την δική του αριστερή μεταρρύθμιση. Είναι όμως κόμμα της ευθύνης και όχι του στείρου αρνητισμού. Αν θέλει να δει στον παρόντα χρόνο κάποιες βελτιωτικές αλλαγές στους τομείς της διοίκησης, της υγείας, της παιδείας, της οικονομίας θα πρέπει να μπει σε διαδικασίες συμμαχιών και συναινέσεων με το ΠΑΣΟΚ και ευρύτερες κεντροαριστερές ή και φιλελεύθερες δυνάμεις. Καταλαβαίνω ότι κινδυνεύει να κατηγορηθεί ως ουρά του αστισμού και ίσως να χάσει πρόσκαιρα φίλους ή ψηφοφόρους. Αν όμως επιλέξει να υποστηρίξει κάποιες από τις ελάχιστες εύστοχες μεταρρυθμίσεις που προτείνονται (πχ, αυτή της ανώτατης εκπαίδευσης, ή του ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων), τότε θα έχει και τη δυνατότητα να τις επηρεάσει, να τις μπολιάσει με τα δικά του απαραίτητα στοιχεία, ώστε να γίνουν περισσότερο προοδευτικές και ωφέλιμες για το λαό.

Είναι τότε, που η ευθύνη δεν θα είναι μόνο επιθυμία, αλλά γίνεται και πράξη. Αν καταφέρει να παίξει ρόλο σε μια μεταβολή που θα κερδίσει μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, τότε τα οφέλη πολιτικής και εκλογικής βέβαια επιρροής θα είναι πολύ περισσότερα.  Η επιλεκτική συναίνεση σε κρίσιμους τομείς με στόχο την ανάπτυξη, τη μείωση της ανεργίας, τη βελτίωση της καθημερινότητας, την εξυγίανση του δημόσιου τομέα, αναδεικνύουν την ταυτότητα της μεταρρυθμιστικής αριστεράς, ενώ ταυτόχρονα βοηθούν το λαό να ξεπεράσει τη δική του κρίση. Διαφορετικά, αφήνουν στο ΠΑΣΟΚ όλο το γήπεδο, για να κάνει το δικό του παιχνίδι και δίνουν τη δυνατότητα στις δυνάμεις της αδράνειας, της διαφθοράς και του συντεχνιασμού, που αυτό εμπεριέχει εν αφθονία, να οδηγήσουν την κούρσα σε επικίνδυνους για τον τόπο ατραπούς και τελικά να κερδίσουν και πάλι αυτές.

 Το πολιτικό τοπίο ρευστοποιείται, οι εθνικιστικές δυνάμεις κερδίζουν μέτρα, η λαϊκή δεξιά προβάλλεται ολοένα και περισσότερο ως λύση. Συνεπώς, έχουμε καθήκον να ενισχύσουμε το εκσυγχρονιστικό σκέλος της σοσιαλδημοκρατίας και να δώσουμε στις εξελίξεις αριστερό πρόσημο. Μεταρρυθμίσεις που βρίσκονται στην κατεύθυνση της πολιτικής και της ιδεολογίας μας θα πρέπει να υποστηριχθούν όχι μόνο στο στάδιο της διαμόρφωσης αλλά και της εφαρμογής τους. Θα πρέπει να γίνουν και δικές μας. Η συνεχής επίκληση μιας άλλης, δικής μας μεταρρύθμισης μας βγάζει από το κάδρο των δυνάμεων της ανανέωσης και μας τοποθετεί σε εκείνο της παραδοσιακής αριστεράς.

Μια τέτοια πολιτική βέβαια προϋποθέτει ότι το κόμμα έχει τις δικές του ρεαλιστικές αλλά και καινοτόμες προτάσεις, διαμορφωμένες από το σύνολο των μελών του και ως εκ τούτου άξιες να κάνουν τη διαφορά στην κοινωνία. Και είναι γνωστό ότι το κόμμα μας έχει το απαραίτητο στελεχικό και επιστημονικό δυναμικό για να τις παράγει, να τις προσαρμόσει  και να τις παρουσιάσει. 

Υπάρχει όμως και μια ακόμα προϋπόθεση. Οι μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας δεν μπορούν παρά να στοχεύουν στην ανατροπή του πελατειακού κράτους, στην ήττα της αδιαφάνειας, στην ανατροπή των επιβητόρων της εξουσίας. Θα πρέπει να οδηγούν στη σύγκλιση της χώρας με την ΕΕ. Θα πρέπει να είναι μεταρρυθμίσεις στα πλαίσια ενός αριστερού, ευρωπαικού και οικολογικού εκσυγχρονισμού. Ως εκ τούτου θα συναντήσουν αντιστάσεις. Αντιστάσεις από τις οικονομικές ελίτ, τις συντεχνίες, αλλά και από μια ιδιότυπη αριστερή νομενκλατούρα που έχει διαλέξει το δικό της οδικό χάρτη επιβίωσης μέσα στην κατακερματισμένη κοινωνία. Συνεπώς, θα πρέπει να στεναχωρήσει και φίλους.