Legalize it

Oι αστειότητες που λέγονται και γράφονται για το θέμα της αποποινικοποίησης της χρήσης των ναρκωτικών ουσιών δεν μαρτυρούν απλά την άγνοια, αλλά κυρίως την τεράστια υποκρισία της ελληνικής κοινωνίας. Η κοινωνία κάνει πως δεν ξέρει την ίδια στιγμή που η χρήση του χασίς τουλάχιστον είναι εδώ και χρόνια ουσιαστικά ελεύθερη. Αντίθετα όταν η κοινωνία μιλάει για ναρκωτικά αναφέρεται εμφατικά στους τελειωμένους πρεζάκηδες που περιφέρονται στην Τοσίτσα ή κάτω από την Ομόνοια. Δεν μιλάει για το τσιγαρλίκι που αλλάζει χέρια στην αθέατη πλευρά της αυλής του Γυμνασίου, εν γνώσει όλων, και μόλις το κάνεις θέμα αυτοί οι όλοι, ψάχνουν νερό να νίψουν τας χείρας των, επικαλούμενοι τα προσωπικά δεδομένα.

Στην Καθημερινή διάβασα:

Πώς θα βρει χρήματα για χασίς ή κάποια άλλη ουσία ένας άνεργος νέος που δεν μπορεί ούτε τσιγάρα να αγοράσει; Οπως ανακοίνωσαν πρόσφατα το ΚΕΘΕΑ και η 18 Ανω, οι έξι στους δέκα χρήστες που καταφεύγουν στις δομές τους είναι άνεργοι.
Δεν είμαι υπέρ της καταστολής, αλλά υπέρ της αποθάρρυνσης της χρήσης. Και για την αποθάρρυνση δεν χρειάζονται κηρύγματα, αλλά επιλογές, δυνατότητες, ευκαιρίες επαγγελματικής απασχόλησης και δημιουργικής ζωής - και όλα αυτά στις μέρες μας συρρικνώνονται.
Πέρασε η εποχή του «λίγο κρασί, λίγη θάλασσα και το αγόρι μου». Τώρα εκατοντάδες χιλιάδες «πλεονάζοντες» θα βρίσκουν καταφύγιο στο τρίπτυχο «τηλεόραση, Ιντερνετ, ουσίες»

Σήμερα το κάθε τι πρέπει να εξετάζεται μέσα από το πρίσμα της οικονομικής κρίσης. Προφανώς η αρθρογράφος αγνοεί τη διαχρονικότητα της υπόθεσης, ή δεν της έτυχε να κάτσει γύρω από φωτιά σε παραλία από την δεκαετία του 70 και δώθε.

Αλλά τα πράγματα γελοιοποιούνται ακόμα περισσότερο όταν έχουν άποψη για το θέμα και οι «κομμουνιστές»:

"Η νομιμοποίηση των ναρκωτικών που εξήγγειλε η κυβέρνηση με δήθεν δάκρυα για τους χρήστες που φυλακίζονται στοχεύει μόνο στο μυαλό και την ψυχή κυρίως των νέων ανθρώπων, αλλά και όλου του λαού. Μια νεολαία μισοζαλισμένη, με σκυμμένο το κεφάλι βολεύει το πέρασμα της πολιτικής τους" αναφέρει η ανακοίνωση του ΚΚΕ και επισημαίνει: "Είναι επιτακτικό καθήκον όλων των εργαζομένων και του λαού ο αγώνας για να μην περάσει το νέο σχέδιο απελευθέρωσης των ναρκωτικών".

Η απαγορευτική, κατασταλτική πολιτική ωφέλησε τα μέγιστα το παράνομο εμπόριο και αύξησε τους τζίρους του. Ακόμα οδήγησε στη φυλακή και στο δημόσιο στιγματισμό νέους κυρίως ανθρώπους επειδή βρέθηκαν νάχουν πάνω τους μερικά τσιγάρα. Kαι μάλιστα σε μια φυλακή, θερμοκήπιο κάθε ναρκοεξάρτησης. Τέλος, δεν είχε καμιά περιοριστική δράση στην διάδοση των ουσιών και την αύξηση της κατανάλωσης. Αντιθέτως και μόνο η αίσθηση ότι η χρήση είναι παράνομη της δίνει αυτόματα μια αντιεξουσιαστική πατίνα που την κάνει από μόνης της ελκυστική, κυρίως στη νεολαία. 

Τι ελπίζει όμως να επιτύχει η νομιμοποίηση; Να σπάσει το παράνομο εμπόριο επειδή θα μετατρέψει σε πταίσμα την καλλιέργεια μιας καναβουριάς στη γλάστρα; Εδώ μιλάμε για στρέμματα που έλεγε και ο αείμνηστος λαϊκός αοιδός. Τι να κάνει μια γλάστρα; Ή μήπως να φοβίσει τους εμπόρους επειδή προβλέπει αυστηρότερες ποινές και κάνει λιγότερο ισχυρό το επιχείρημα της «αποδεδειγμένης» τοξικομανίας τους. Ας είναι καλά οι δικηγόροι και κάτι θα σκαρφιστούν για να πέφτουν στα μαλακά οι πελάτες τους. Είναι τεράστια τα ποσά που διακινούνται στο κύκλωμα και φυσικά μεγάλη η δύναμή του. Σίγουρα, όμως η μετατροπή της χρήσης και κατοχής σε πταίσμα απαλλάσσει τους απλούς μόνιμους ή περιστασιακούς χρήστες από το άγος και το άγχος της έστω και προσωρινής κράτησης αλλά και της δίκης και αυτό είναι θετικό. Αλλά ας μην κρυβόμαστε, κάνει και πιο άνετη τη μεταφορά και τη χρήση μικροποσοτήτων.

Η αποποινικοποίηση μάλλον θα αυξήσει την κατανάλωση χασίς στη νεολαία. Στην Ολλανδία η defacto νομιμοποίηση αύξησε τα ποσοστά των χρηστών σε ηλικίες των 17-18 ετών από 4% το 1988 σε 14% το 1996. Το χασίς ενδεχομένως να έχει τη μικρότερη βλαπτική επίδραση  στον οργανισμό των νέων ανθρώπων με μικρή εξαρτησιογόνα δράση, αλλά αποτελεί ένα εύκολο μονοπάτι για να εισέλθει κανείς τον κόσμο των ψυχοδηλωτικών ουσιών. Μερικές τζούρες  σε χαλαρώνουν, σε κάνουν να γελάς αναίτια και να εκδηλώνεσαι πιο εύκολα, σου δημιουργούν ευφορία. Πραγματικά, δεν τρέχει τίποτα. Αλλά γύρω από την απλή χρήση αναπτύσσεται μια ολόκληρη ναρκοκουλτούρα που συνεπάγεται κοινωνικές εξαρτήσεις και αυτό είναι αρνητικό και επικίνδυνο.  Οι νέοι άνθρωποι περίεργοι από τη φύση τους είναι εύκολο να αναζητήσουν  δυνατότερες εμπειρίες σε άλλες ουσίες λιγότερο φυσικές ή και καθαρά χημικές, να μπουν δηλαδή σε άλλα μονοπάτια που οδηγούν σε σκληρές εξαρτήσεις. Και αυτό συμβαίνει ήδη. Μπορεί όλοι οι χρήστες χασίς να μην γίνονται και χρήστες ηρωίνης, αλλά όλοι οι χρήστες ηρωίνης ξεκίνησαν από το χασίς. Απλά γιατί ήταν εύκολο να βρεθεί, ήταν αθώο, σχεδόν νόμιμο.

Αυτό που με προβληματίζει δεν είναι το ψευτοδίλημμα ναι ή όχι στην αποποινικοποίηση. Αυτό μπορεί να απασχολεί την υποκριτική κοινωνία μας και κάποια κόμματα που διατείνονται ότι μέχρι τώρα η χρήση ήταν φαινόμενο περιθωριακό και με το νέο νόμο θα μαζικοποιηθεί. Με απασχολεί η εμπέδωση της ναρκοκουλτούρας στους νέους. Σύμφωνα με αυτή  για να πας στο γήπεδο, στη συναυλία, στο πάρτυ, στο ραντεβού ή στο κρεβάτι θα πρέπει να είσαι πιωμένος.  Ακόμα για κάποια παιδιά και για να βγάλεις το 7ωρο στο σχολείο χρειάζεσαι ένα μπάφο. Η περιστασιακή χρήση εύκολα μετατρέπεται σε  μονιμότερη κατάσταση όταν αδυνατίζουν τα κοινωνικά και προσωπικά αντίβαρα. Σίγουρα χρειάζεται περισσότερη ανοικτή συζήτηση για τις σκληρές ουσίες και τις επιπτώσεις τους. Ο διαχωρισμός είναι αναγκαίος ακριβώς για να αναδειχτεί η επικινδυνότητα των σκληρών. Σίγουρα χρειάζεται περισσότερη ενημέρωση για τις ψυχικές, σωματικές και κοινωνικές συνέπειες. Το μόνο που δεν χρειάζεται είναι ο φόβος και η απειλή. Ποτέ δεν πέτυχαν τίποτα, κυρίως στα παιδιά. Το αντίθετο. Ούτε βέβαια χρειαζόμαστε τον αθλητισμό της ντόπας και του ψυχικού καταναγκασμού για να μας γλιτώσουν από τα ναρκωτικά. Ούτε τη θρησκεία. Δεν θα χτυπήσουμε το ένα ναρκωτικό με το άλλο.

Αντιθέτως αυτό που συνηθίζω να λέω στους μαθητές μου όταν με ρωτούν, είναι ότι έχουν τόσα πράγματα να μάθουν και να κάνουν στα χρόνια της νεότητας, τόσες εμπειρίες να γευτούν, τόσες περιοχές του σώματος, του εγκεφάλου και της ψυχής τους να εξερευνήσουν, που  οι ευφορικές ουσίες (όπως και το αλκοόλ ή ο καπνός) μάλλον θα σκεπάσουν και θα ακυρώσουν παρά θα κάνουν πιο συναρπαστικές. Στα χρόνια αυτά έχουν ανάγκη όλες τις αισθήσεις τους και μάλιστα στο μέγιστο της ευαισθησίας τους και όχι το «χάσιμο» και τη «νιρβάνα». Όπως και να το κάνουν, έχουν ανάγκη να είναι ο εαυτός τους όταν θα βρίσκονται εκεί όπου κάτι συμβαίνει και όχι η προβολή της τάδε ουσίας, μέσα από το κορμί τους. Τα νέα παιδιά είναι σαν τα σφουγγάρια και η κατάχρηση των ουσιών αυτών τα αδιαβροχοποιούν και τα σκληραίνουν  έτσι ώστε να χάνουν σταδιακά την προσληπτική τους ικανότητα.

Οι ουσίες αρθρώνουν γύρω σου ένα πραγματικό κόσμο και όχι εικονικό όπως συνήθως λέγεται, με τα δικά του όμως στεγανά και τους δικούς του σκληρούς κανόνες, που μπορεί να σε εγκλωβίσει μέσα του και να σε εντάξει για πάντα στις δικές του σχέσεις. Μόνο που τα όρια του κόσμου αυτού είναι φρικτά περιορισμένα και οι σχέσεις τόσο εξουσιαστικές έτσι που η ανάγκη για οξυγόνο και ελευθερία να γίνεται βραχνάς και να σε βυθίζει ακόμα πιο βαθιά στη φενάκη και στην εξάρτηση. Ένας γαμημένος φαύλος κύκλος. Συνήθως η πλειοψηφία των νέων που κάποια στιγμή μπλέκεται με τον κόσμο αυτό, απεγκλωβίζεται. Οι φιλοδοξίες του ατόμου για κοινωνική καταξίωση είναι ισχυρότερες. Τα ποσοστά όμως αυτών που συνεχίζουν και χώνονται βαθύτερα συνεχώς αυξάνονται. Και τότε η θεραπεία είναι δύσκολη.

  Όσο για τις σκληρές και εξαρτησιογόνες ουσίες, νομίζω ότι κάποια στιγμή πρέπει να σκληρύνουμε αφόρητα, πρώτα για μας τους ίδιους και μετά για τα παιδιά μας. Θα πρότεινα στο υπουργείο να θεσμοθετήσει υποχρεωτική εκδρομή της Β λυκείου στην Ομόνοια, στην Τοσίτσα, στου Στρέφη. Μια ολόκληρη μέρα δίπλα στα ανθρώπινα ράκη που είναι μεν άρρωστοι και χρήζουν βοήθειας, αλλά αρρώστησαν από δική τους συνειδητή επιλογή και όχι από τυχαία επιλογή της φύσης. Αυτό που πρέπει να δουν τα παιδιά δεν είναι κάποιον που έφτασε στο τέλος, αλλά το ίδιο το τέλος και τη συνειδητή πορεία του εξαρτημένου ατόμου μέχρι αυτό. Να καταλάβουν ότι δεν υπάρχει άλλοθι, δεν υπάρχει «ξεχάστηκα και παρασύρθηκα», δεν υπάρχει «έμπλεξα με κακές παρέες», δεν υπάρχει «το ελέγχω», υπάρχει μόνο πτώση, εξευτελισμός, απαλλοτρίωση της ανθρώπινης ιδιότητας με ευθύνη του ατόμου που επιλέγει το δρόμο αυτό για να σπρώξει τη ζωή του.

Νόμιμη ή παράνομη, σκληρή ή μαλακιά είναι επικίνδυνη και θέλει προσοχή, είναι μονάχα μια στιγμή και όμως μπορεί να γίνει μια ολόκληρη ζωή που έλεγε και ο Παύλος.