Ήττα ενός καρτέλ, αμηχανία δύο ρευμάτων

Μια ενδοσκόπηση στα σημερινά πολιτικά πράγματα από το blog left Liberal synthesis


Η παρέμβαση του Σημίτη για τις αδυναμίες του μνημονίου δεν είναι ασήμαντη. Ο πρωθυπουργός της πρώτης πενταετίας του Ευρώ, που σηματοδοτήθηκε από τον όρο του εκσυγχρονισμού ,καταλογίζει ευθέως αδυναμίες στο μνημονιακό εγχείρημα. Δεδομένου ότι, τόσο ο εκσυγχρονισμός όσο και το μνημόνιο αντλούν νομιμοποίηση μέσω του ίδιου πλέγματος ιδεών πχ παραμονή στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ, αυτονόητες θεσμικές αλλαγές με γνώση του κοινωνικού κόστους , επίκληση του αντιλαικισμου κλπ η παρέμβαση Σημίτη σηματοδοτεί και αναγνωρίζει μια τριπλή ήττα:

Την ήττα του κομματικού πολιτικού καρτέλ που ηγήθηκε του μνημονίου ,μια ήττα των εφαρμοσμένων πολιτικών του ,μια αποδόμηση των ιδεών του εκσυγχρονισμού.

Ο αστικός πολιτικός χώρος ευρίσκεται σε μια δυσχερή θέση καθώς προσπαθεί να οικοδομήσει ένα αμυντικό πρόταγμα , σωτηρίας .Στο Ευρώ πάση θυσία. Σε αντίθεση με την πρώτη ,"θετική", φάση του μνημονίου όπου ο Γαπ προσπάθησε να νοηματοδοτήσει μια διπλή ατζέντα υπέρβασης της κρίσης με ταυτόχρονες αλλαγές από το Σημιτικό ρεπερτόριο . Η οικονομική αποτυχία όμως και οι κοινωνικές αντιδράσεις την ακύρωσαν .Το κοινωνικό κόστος ήταν πολύ μεγαλύτερο και από τους πιο κυνικούς υπολογισμούς που είχαν γίνει.

Ο μικροαστικός πολιτικός χώρος της αριστεράς φέρεται μάλλον με σύνεση σε μια συγκυρία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του. Μέσω της τριπλής υπόστασης Δημαρ,Συν,ΚΚΕ προσφέρει διαφορετικά πολιτικά προφίλ για όλες τις ποικιλίες του πρώην Πασοκικου βιόκοσμου και μπορεί να προσβλέπει σε μια τριπλή εκλογική επιτυχία την οποία κατά βάθος κανένας δεν θέλει να ρισκάρει .Η ιδέα της Αριστερής εκλογικής συμμαχίας είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένη ,καθώς η υλοποίηση της θα άλλαζε αμέσως το θεμελιώδες βλέμμα της κοινωνίας προς αυτήν .Από την κοινή στάση των συμπασχόντων απέναντι στην κρίση ,ο λαός και η ενωμένη εκλογική αριστερά θα βρεθούν απέναντι όπου ο λαός ζητήσει εδώ και τώρα τα λεφτά που υπάρχουν ή θα κληθεί να συναινέσει σε ένα ιδιόρρυθμο πρόγραμμα Σταχανοφικού τύπου χωρίς το κομμουνιστικό ιδεώδες. Χωρίς τα πετρέλαια του Τσάβες , με αναιμική παράδοση στις συλλογικές οικονομικές δομές, η αριστερή πρόταση θα είναι μια εναγώνια αναζήτηση ηθικών πατριωτών καπιταλιστών τύπου Μπόμπολα και Κόκκαλη του ογδόντα, μπλέξιμο. Η ένσταση του ΚΚΕ παρόλο τον απροκάλυπτα προσχηματικό χαρακτήρα του εκφράζει μια βαθύτερη αυθεντική ψυχολογία του τύπου " ου μπλέξεις"

Η Σαμαρική σταθερότητα των δημοσκοπήσεων δεν είναι τυχαία και δεν πρόκειται να μειωθεί από κανένα ζήτημα υπογραφής της Νέας δανειακής σύμβασης. Η Σαμαρικη σταθερότητα δεν είναι κυβερνητική προσδοκία ανάτασης , είναι συντηρητική διαχείριση του πένθους. Χωρίς θετικό πρόταγμα ελπίδας ,η κοινωνία στρέφεται στα δοκιμασμένα .Η Νεοδημοκρατικη επερχόμενη παλινόρθωση έστω και νοθευμένη από οποιαδήποτε μορφή συνεργασίας ,έχει τα κλασσικά χαρακτηριστικά της κλασσικής συντηρητικής στροφής : νοικοκυροσύνη , νουνέχεια, εσωστρέφεια. Στο υπέδαφος της κινηματικής φαινομενολογίας δεν είναι δύσκολο να ανιχνεύσουμε ορυκτά του γεωλογικού στρώμματος της καρτερίας, της υπομονής, της παρατεταμένης θλίψης.Αυτό το ψυχολογικό υπέδαφος θα ορίσει τελικά τις εκλογές.

Στο πλαίσιο αυτό η αυτοδιάλυση του εκσυγχρονιστικού κομματικού καρτέλ, μέσω της δημόσιας απόστασης του Σημίτη , δημιουργεί μια ιστορική ρήξη (1)Ο "λαός" του εκσυγχρονισμού , που απετέλεσε την υλική υπόσταση ενός πρωτου ρεύματος θετικής αξιοποίησης της μνημονιακής ατζέντας( άνοιγμα επαγγελμάτων, φορολογική δικαιοσύνη ,διαφάνεια, ορθολογισμός εσωτερικών αντιφάσεων ασφαλιστικού κλπ ) μένει χωρίς αφήγηση ενός συνεχούς. Η γκροτέσκα σουρεάλ εικόνα της πρωτοβουλίας "για την Ελλάδα τώρα" με ΜΑΤ στην είσοδο , η τελετουργία διαλόγου του τύπου "παρευρίσκεται και ο δήμαρχος Νέας Σμύρνης" ,και τον Ραγκούση πρώτο τραπέζι πίστα, δείχνει και τα συμβολικά όρια του χώρου.

Με την κομματική μορφή της αριστεράς να μετράει από τώρα έδρες, την άμορφη μάζα μιας νοικοκυρεμένης Ελλάδας να κοιτάει δεξιά, με τον κομματικό εκσυγχρονισμό σε επιθανάτιο ρόγχο και το ΠΑΣΟΚ σε κώμα ,παραμένουν δυο παράγοντες που δεν δείχνουν προσανατολισμό.

Ο πρώτος είναι αυτός που η πολιτική αργκό ονομάζει λαϊκό παράγοντα, δηλαδή η πραγματικότητα του ενός εκατομμυρίου ανέργων και των πολλών εκατομμυρίων υποαμοιβόμενων ,μισθωτών ,συνταξιούχων όταν ευρίσκονται σε πολιτική διέγερση, κινητοποίηση, διαμαρτυρία .Χωρίς την πολιτική διέγερση ο ίδιος πληθυσμός είναι στείρο δημοκοπικό υλικό.

Από την άλλη πλευρά η λειτουργική συσπείρωση του εκσυγχρονισμού, η ηθική και έλλογη πλευρά των micro η semi η full insiders , εννοούμενη όμως στην μη κομματική έκφραση.Σε άλλες διατυπώσεις το πλάσμα αυτό αποκαλείται παραγωγική Ελλάδα. Αυτός είναι ο δεύτερος πόλος.

Σύμφωνα με τις τρέχουσες οικονομίστικες αναλύσεις το ρεύμα αυτό ,υποτίθεται πως καθώς ρέπει προς ραγδαία οικονομική παράλυση, δημιουργεί μια πολιτική συνθήκη συμμαχίας μικρών και μεσαίων. Η ανάλυση παραγνωρίζει τα μορφωτικά ,συμβολικά και τελετουργικά κεκτημένα του ρεύματος ,υποτιμά τον αυθεντικό αντιλαικισμό του, και άρα την οργανική ανάγκη αυτοκατανόησης του ως ένα άλλο "όλο". Οι οικονομιστικές αναλύσεις ταυτίζουν τον εκσυγχρονισμό με τους διαχειριστές του και υποτιμούν την αυτονομία του προτάγματος .

Ενω υπάρχει μια σημαντική απεργιακή έκρηξη σε πολλούς κλάδους ,κυριως με ζητήματα δεδουλευμένων (3) είναι κοινή παραδοχή ότι οι κινητοποιήσεις είναι σε ύφεση.

Τι περιμένει ο "λαϊκός παράγοντας" ;

- Την ευόδωση του προγράμματος Παπαδήμου στην ελάχιστη εκδοχή του (αλά Σαμαρά) ;

- Την μεταμόρφωση του Παπαδήμου σε πολιτικό ηγέτη ( αλά Διαμαντοπούλου) ; 

- Τις εμπνεύσεις της πιο κινηματικής αριστεράς ;

Υπάρχει λοιπόν μια ειδική συγκυρία όπου δυο διαφορετικά ρεύματα διαφορετικής τάξεως ,ταξινομημένα με διαφορετικό κριτήριο και άρα με συμπτώσεις και αποστάσεις ευρίσκονται σε ένα κενό.

Από την μια πλευρά η μεγάλη κινηματική μορφή των διαδηλώσεων ,της αγανάκτησης ,από την άλλη η οργανική συμμαχία του μη κομματικού εκσυγχρονισμού ,ευρίσκονται είναι σε κατάσταση pause.

Ο μη κομματικός εκσυγχρονισμός χωρίς την επαφή με τις κινηματικές εκφράσεις φλερτάρει με τον συστημικό αυταρχισμό ,ενώ οι λαϊκές δυσαρέσκειες σε απόσταση απο τον εκσυγχρονισμό ρέπουν προς ένα διαλυτικό κατακερματισμό. Πρόκειται για το μοναδικό επίδικο της συγκυρίας ,για όσους αναζητούν μια μη τελετουργική (4)παρέμβαση της αριστεράς .Ας το πούμε χοντρικά : η αυθεντική κινηματική "αντιμνημονιακή" αγανάκτηση χωρίς τις ειλικρινείς ρεφορμιστικές συντεταγμένες της " παραγωγικής Ελλάδας " απλά θα τροφοδοτήσει με ένταση ένα πυκνό ιστορικό χρόνο με τελικό αποτέλεσμα μια διπλή κατάσταση πένθους - αυταρχισμού Iustitium (5).

Στην μεγαλύτερη δυσκολία ευρίσκεται ο οργανικός εκσυγχρονισμός. Οι φυσικοί φορείς του ευρίσκονται σε δυσπραγία , οι πολιτικοί του αποδεικνύονται καιροσκόποι, και ο μόνιμος αντίπαλος του, ο αντιδραστικός λαϊκισμός , ως συνήθως , πακετάρει όλα σε ένα (μεταρρυθμίσεις ,μνημόνιο, Οικονομική κρίση) για να ακυρώσει οποιαδήποτε προσπάθεια.

Στις συνήθεις ιδιοτροπίες της συγκυρίας ,η εγκράτεια της αγανάκτησης συμπίπτει με την αμηχανία του εκσυγχρονισμού.

Έχω την γνώμη πως η έκταση και η ένταση και η σκληρότητα των ρυθμίσεων της δανειακής σύμβασης Παπαδήμου δεν μπορούν να αποτελέσουν θρυαλλίδα εξελίξεων από μόνες τους. Η κοινωνία έχει " προεξοφλήσει" τεχνικά την αρνητική εξέλιξη, δεν την έχει προεξοφλήσει ιδεολογικά. Δεν υπάρχουν τα μετεωρολογικά στοιχεία δημιουργίας μιας ατμόσφαιρας θετικής προοπτικής εν μέσω και διά της λιτότητας. Αυτό είναι το ζητούμενο και αυτό είναι ιδεολογικό και όχι οικονομικό τεχνικό επίδικο.

(1) Δεν είναι καθόλου τυχαίο οτι ο Ν.Μπίστης προσπαθει να αναδείξει μια αίσθηση συνέχειας στις δηλώσεις Σημίτη, παραγνωρίζοντας τις σιωπές του ανδρός.Το ζητούμενο του είναι να διασώσει ακριβώς το συνεχές (εδώ)

(2) Ο οικονομισμός έχει πάρει πλέον υστερικές μορφές ακόμη και στις πιο έλλογες πλευρές της αριστεράς. Εκφράζεται από ένα στεγνό αποιδελογικοποιημένο μεταρρυθμιστικό λόγο πέριξ της Δημαρ η απο μια αντιεκσυγχρονιστική αλλεργία εντός Συν η οποία έφτασε να καταγγείλει την εισαγωγή του management στο δημόσιο ως νεοφιλελεύθερη επέλαση. 

(3)Η περίπτωση της Χαλυβουργικής είναι η μοναδική όπου η απεργία δεν γίνεται για δεδουλευμένα .Το σωματείο εκεί έχει κάνει την ανάλυση ότι είναι δυνατόν να πετύχει μια συγκράτηση μισθών σε μια βιομηχανία με μειούμενη παραγωγή .Είναι μια προσέγγιση υψηλού ρίσκου με συνεκτική ατζέντα .Το παράδοξο είναι ,πως η επιτυχία δεν μπορεί να ορισθεί παρά μέσω ενός νέου συμβιβασμού ,τον οποίο κατα βάθος αναζητά το Πάμε, εξ´ ου και η " περιφρούρηση " για την "συνεπή " διαχείριση της.

(4) Ο χρόνιος οικονομισμός και η φύση της κρίσης ως κατ´ αρχάς χρηματοοικονομική ,δημιουργούν μια γραμμική κατασκευή περίπου ως εξής: Οικονομική δυσπραγία-κινήματα -ανατροπή .Στην κατασκευή αγνοείται η διάσταση των σύγχρονων κινημάτων ως αισθητικό υλικό το οποίο επανεισάγεται ως θέαμα στην συγκυρία. Με μια έννοια η εκτός ΜΜΕ δράσεις είναι αποτελεσματικές μέσω του " κενού " που δημιουργούν .Τελετουργικές είναι εκείνες τις πολιτικές που υποτιμούν την σημασία του «κενού» και συμμετέχουν εκούσια στην δημιουργία ενός «αριστερού» θεάματος, «αριστερού» ακροάματος , ενός event. 

(5) Για το Iuistitium εδώ

Εικόνα : Dino Valls