H περί ανάπτυξης μυθολογία

Νίκος Διακουλάκης, 26/02/2012 Από τη Μεταρρύθμιση

---

Μετά την έγκριση του δεύτερου πακέτου στήριξης της ελληνικής οικονομίας, φουντώνει ξανά η συζήτηση για την ανάπτυξη. Και σωστά, αφού η οικονομική κρίση έχει δίδυμες αιτίες. Δημοσιονομική εξυγίανση και ανάπτυξη είναι οι όψεις του ίδιου νομίσματος, για όσους τουλάχιστον δεν έχουν εγκλωβιστεί στο μύθο μιας ανάπτυξης, χωρίς περιοριστικά και διαρθρωτικά μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης.

Και αυτό, γιατί δεν μπορεί να ξεπεραστεί η ύφεση, χωρίς σταθεροποίηση του δημοσιονομικού περιβάλλοντος. Ισχύει βέβαια, ταυτόχρονα, και το αντίθετο. Δεν θα διορθωθούν τα δημόσια οικονομικά σε συνθήκες ύφεσης, χωρίς ανάπτυξη που θα παράγει εισόδημα, απασχόληση και έσοδα για το κράτος.

Κάποιοι βέβαια συντηρούν μύθους για να γίνονται ευχάριστοι, παρά το ότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Είναι χιλιοειπωμένο το παράδειγμα του 2009, με τα τεράστια ελλείμματα των 36 δισεκ, και τα δανεικά λεφτά να πέφτουν στην αγορά και στην κατανάλωση με τη σέσουλα. Και όμως, όχι μόνο δεν είχαμε ανάπτυξη, αλλά το αντίθετο, ύφεση στο -3,3%.

Ήταν τότε που κυριαρχούσαν τα συνθήματα «λεφτά υπάρχουν» από τη μια, και «διορίστε 100.000 στο δημόσιο για να μειωθεί η ανεργία» από την άλλη.

Μετά την πρόσφατη απόφαση του Eurogroup δημιουργείται η προσδοκία ότι αν εφαρμοστούν και αποδώσουν τα μέτρα, θα σπάσει ο φαύλος κύκλος, θα μειωθεί η αβεβαιότητα και θα εξαλειφθεί ο φόβος της χρεοκοπίας που διακατέχει έλληνες και ξένους επενδυτές και επιχειρήσεις.

Ένας ακόμη μύθος είναι οι πόροι του ΕΣΠΑ. Ξεχνάμε καταρχήν ότι, έτσι κι αλλιώς, καλύπτουν ένα μικρό μέρος των επενδυτικών αναγκών του δημόσιου τομέα και πολύ μικρότερο του ιδιωτικού. Μήνες τώρα ακούμε για 15 δισεκ. που κάπου λιμνάζουν και δεν κάνουμε κάτι. Αν δούμε όμως τα επίσημα στοιχεία, το 100% των 24,5 δισεκ. του ΕΣΠΑ (20,4 κοινοτικά και 4,1 εθνικά μετά τη μείωση της εθνικής συμμετοχής) έχει ήδη κατανεμηθεί σε χιλιάδες επώνυμα και εγγεγραμμένα στο ΠΔΕ, μικρά κυρίως έργα, το δε 60% έχει ήδη δημοπρατηθεί και συμβασιοποιηθεί, με πληρωμές που φτάνουν τα 9 δισεκ.

Το πρόβλημα επομένως έχει μεταφερθεί στους εκατοντάδες φορείς του δημοσίου και της αυτοδιοίκησης και στις χιλιάδες επιδοτούμενες επιχειρήσεις που πρέπει να τρέξουν και να διευκολυνθούν για να ολοκληρώσουν έγκαιρα τα έργα.

Από εκεί και πέρα, αυτό που δεν συζητήθηκε είναι το ποιά θα ήταν η καλύτερη αξιοποίηση αυτών των πόρων σε συνθήκες κρίσης και η μη κατασπατάληση τους σε κατανομές με μικροκομματικά και τοπικιστικά κριτήρια. Ας ελπίσουμε ότι τέτοια θέματα θα μας απασχολήσουν τουλάχιστον στο επόμενο ΕΣΠΑ 2014-2020, ο σχεδιασμός του οποίου έχει αρχίσει.

Στη σφαίρα του μύθου παραμένει και το περίφημο νέο Σχέδιο Μάρσαλ. Όπως κατήγγειλε την περασμένη εβδομάδα έλληνας ευρωβουλευτής στο Ευρωκοινοβούλιο «στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου 2011 μπήκε στο κείμενο συμφωνίας και μετά από λίγες ώρες εξαφανίστηκε» και έκτοτε ουδέν. Άρα, βρισκόμαστε ακόμη στη διατύπωση μιας γενικής ιδέας!

Συμπέρασμα. Αν ξεπεράσουμε τους διάφορους μύθους, μας μένει να ασχοληθούμε σοβαρά με ένα νέο Σχέδιο Ανάπτυξης με διαρθρωτικές αλλαγές στο θεσμικό γραφειοκρατικό σύστημα και στο αναπτυξιακό μοντέλο, με αιχμή τους διεθνώς εμπορεύσιμους κλάδους (γεωργία, βιομηχανία, ενέργεια, τουρισμός, ναυτιλία, μεταφορές).

Ταυτόχρονα, να είμαστε παρόντες στις σχετικές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και να δημιουργήσουμε το κατάλληλο επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον όπου θα μπορέσει να ευδοκιμήσει η ανάπτυξη και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών.