Θέλετε να αποτελειώσετε την οικονομία; Φορολογήστε την!
Του Σπύρου Δημητρέλη
από το capital
Τα τελευταία τρία χρόνια πέρασαν από τη Βουλή πολυάριθμοι φορολογικοί νόμοι. Οι στόχοι τους ήταν κατά κύριο λόγο δυο. Εισπράξεις και καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Σε κανένα, όμως, από τα δυο παραπάνω μέτωπα δεν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι οι νομοθέτες κατάφεραν να νικήσουν. Τόσο στο μέτωπο της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής όσο και στο πεδίο των κρατικών εισπράξεων σημειώθηκαν νίκες, αλλά ο πόλεμος απέχει πολύ από το να κερδηθεί.
Ας δούμε με τη σειρά τις πιο σημαντικές παρεμβάσεις που λειτούργησαν προς τη θετική κατεύθυνση όσον αφορά στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής:
1. Για πρώτη φορά στα μεταπολιτευτικά χρονικά καταργήθηκε πλήρως ενώπιον των φορολογικών αρχών το τραπεζικό απόρρητο. Η πραγματικά εξωφρενική κατάσταση των τελευταίων τουλάχιστον 30 ετών και παγκόσμια ελληνική ευρεσιτεχνία να τοποθετούνται ανετότατα και προκλητικά άδηλα εισοδήματα σε τραπεζικούς λογαριασμούς τερματίστηκε. Οι φορολογικές αρχές, όπως το ΣΔΟΕ, ανοίγουν λογαριασμούς (με απροθυμία είναι αλήθεια ορισμένων τραπεζών)εντοπίζουν μαύρο χρήμα και το φορολογούν.
2. Έγινε μια σημαντική προσπάθεια για την καλλιέργεια φορολογικής συνείδησης και για πρώτη φορά υπήρξαν θετικά αποτελέσματα. Το μέτρο των αποδείξεων αφαίρεσε από τους φορολογούμενος την αίσθηση ενοχής όταν ζητούσαν αποδείξεις. Το μέτρο, ωστόσο, έχει περιπέσει σε μαρασμό μετά την πλήρη κατάργησης της επιστροφής φόρου που έδινε στους φορολογούμενους. Χρειάζονται πρωτοβουλίες για την αναβίωσή του και μάλιστα μέσω της επιδότησης χρήσης του πλαστικού χρήματος για την άμεση απόδοση φόρων.
3. Η φοροδιαφυγή μέσω των υπεράκτιων εταιρειών δυσκολεύτηκε σημαντικά. Ο ετήσιος φόρος των ακινήτων που ανήκουν σε offshore αυξήθηκε στο 15% καθιστώντας ουσιαστικά ασύμφορη την παραπάνω πολύ διαδεδομένη πρακτική. Να θυμίσουμε ότι το μέτρο αυτό έβγαλε και λαβράκι καθώς πρώην υπουργός, η σύζυγός του βρίσκονται στον Κορυδαλλό επειδή μεταβίβασαν ακίνητό από offshore εταιρεία στο όνομά τους. Ήταν η άκρη του νήματος για να ξετυλιχτεί ένα κουβάρι διαφθοράς και παράνομων συναλλαγών. Το μέτρο, ωστόσο, πάσχει από αδυναμία των αρχών να το επιβάλλουν αποτελεσματικά καθώς δεν υπάρχει ακόμη πλήρης μηχανοργάνωση σε κτηματολόγια και υποθηκοφυλάκεια.
4. Η γενικότερη φιλοσοφία των φορολογικών ελέγχων άλλαξε. Από μια κατάσταση όπου η φορολογική αρχή ήταν σε μειονεκτική θέση έναντι του φοροφυγά αφού θα έπρεπε αυτή να αποδείξει τη φοροδιαφυγή, περνάμε σταδιακά σε έναν έμμεσο προσδιορισμό του εισοδήματος του φορολογούμενου λαμβάνοντας υπόψη ακόμη και τον τρόπο ζωής του (σε αυτό το πεδίο έβαλε το χέρι του και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο).
Στις κρατικές εισπράξεις, ωστόσο, τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα. Πολλοί νέοι φόροι επιβλήθηκαν, σχεδόν όλοι οι υφιστάμενοι αυξήθηκαν. Αυξήθηκαν οι συντελεστές ΦΠΑ, ο φόρος εισοδήματος (επαχθέστερη φορολογική κλίμακα, επιβολή εξοντωτικών τεκμηρίων κλπ), η φορολογία ακινήτων (βλ χαράτσι, ΦΑΠ), οι φόροι κατανάλωσης (καύσιμα, τσιγάρα κλπ) και γενικά η φοροεπιδρομή που έγινε την τελευταία τριετία δεν είχε προηγούμενο. Τα δημόσια έσοδα, ωστόσο, δεν ακολούθησαν την αναμενόμενη από τους κυβερνώντες πορεία. Πέρα από μια προσωρινή τόνωσή τους, ακολούθησαν πτωτική πορεία. Η ύφεση αποδείχθηκε πολύ πιο δυνατή από τους φόρους όσον αφορά στην επίδρασή της πάνω στις κρατικές εισπράξεις. Και δεν μπορούσε να είναι διαφορετική η εξέλιξη. Το πολιτικό κόστος, με μπούσουλα το οποίο κινούνται κατά κανόνα οι ελληνικές κυβερνήσεις , οδηγεί στην ευκολότερη πολιτικά λύση της φορολόγησης έναντι της αποτελεσματικότερης λύσης της περικοπής των κρατικών δαπανών.
Βρισκόμαστε ενώπιον μιας νέας φορολογικής μεταρρύθμισης. Η ίδια η τρόικα μέσω του μνημονίου έχει δεσμεύσει την κυβέρνηση η νέα αυτή μεταρρύθμιση να είναι μηδενική δημοσιονομικού αποτελέσματος. Τι σημαίνει αυτό; Ότι δεν θα επιχειρηθεί ούτε αύξηση αλλά ούτε και ελάφρυνση της οικονομίας από τα φορολογικά έσοδα. Με άλλα λόγια, αν η κατάργηση των φοροαπαλλαγών οδηγήσει σε αύξηση των φορολογικών εσόδων, αυτά θα πρέπει να επιστραφούν στους φορολογούμενους μέσω (για παράδειγμα) της αλλαγής της φορολογικής κλίμακας με μείωση συντελεστών.
Κάθε φορά οι κυβερνήσεις και ειδικά οι ηγεσίες του υπουργείου Οικονομικών ξεκινούν με τις καλύτερες των προθέσεων. Στην πορεία, όμως, υποκύπτουν στις σειρήνες της αύξησης των φόρων, αντί για την περικοπή των δαπανών. Μπορεί, όμως, την εποχή της δανεικής ευημερίας αυτό να ήταν ανεκτό, σήμερα όμως δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αύξησης των φόρων. Αν επιχειρηθεί νέα φορολογική επιδρομή (διότι στο ΥΠΟΙΚ ακούγονται διάφορα περί συμπλήρωσης του πακέτου των 11,5 δις ευρώ με φορολογικά μέτρα) τότε η κατάρρευση της οικονομίας τους επόμενους μήνες δεν είναι απλώς πολύ πιθανή, είναι βέβαιη. Στο σημείο αυτό έχει και η τρόικα μεγάλες ευθύνες. Αν πραγματικά επιθυμεί να βγάλει την Ελλάδα από το αδέξοδο δεν πρέπει να επιτρέψει την επιβολή ούτε ενός ευρώ νέου φόρου.
Τα τελευταία τρία χρόνια πέρασαν από τη Βουλή πολυάριθμοι φορολογικοί νόμοι. Οι στόχοι τους ήταν κατά κύριο λόγο δυο. Εισπράξεις και καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Σε κανένα, όμως, από τα δυο παραπάνω μέτωπα δεν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι οι νομοθέτες κατάφεραν να νικήσουν. Τόσο στο μέτωπο της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής όσο και στο πεδίο των κρατικών εισπράξεων σημειώθηκαν νίκες, αλλά ο πόλεμος απέχει πολύ από το να κερδηθεί.
Ας δούμε με τη σειρά τις πιο σημαντικές παρεμβάσεις που λειτούργησαν προς τη θετική κατεύθυνση όσον αφορά στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής:
1. Για πρώτη φορά στα μεταπολιτευτικά χρονικά καταργήθηκε πλήρως ενώπιον των φορολογικών αρχών το τραπεζικό απόρρητο. Η πραγματικά εξωφρενική κατάσταση των τελευταίων τουλάχιστον 30 ετών και παγκόσμια ελληνική ευρεσιτεχνία να τοποθετούνται ανετότατα και προκλητικά άδηλα εισοδήματα σε τραπεζικούς λογαριασμούς τερματίστηκε. Οι φορολογικές αρχές, όπως το ΣΔΟΕ, ανοίγουν λογαριασμούς (με απροθυμία είναι αλήθεια ορισμένων τραπεζών)εντοπίζουν μαύρο χρήμα και το φορολογούν.
2. Έγινε μια σημαντική προσπάθεια για την καλλιέργεια φορολογικής συνείδησης και για πρώτη φορά υπήρξαν θετικά αποτελέσματα. Το μέτρο των αποδείξεων αφαίρεσε από τους φορολογούμενος την αίσθηση ενοχής όταν ζητούσαν αποδείξεις. Το μέτρο, ωστόσο, έχει περιπέσει σε μαρασμό μετά την πλήρη κατάργησης της επιστροφής φόρου που έδινε στους φορολογούμενους. Χρειάζονται πρωτοβουλίες για την αναβίωσή του και μάλιστα μέσω της επιδότησης χρήσης του πλαστικού χρήματος για την άμεση απόδοση φόρων.
3. Η φοροδιαφυγή μέσω των υπεράκτιων εταιρειών δυσκολεύτηκε σημαντικά. Ο ετήσιος φόρος των ακινήτων που ανήκουν σε offshore αυξήθηκε στο 15% καθιστώντας ουσιαστικά ασύμφορη την παραπάνω πολύ διαδεδομένη πρακτική. Να θυμίσουμε ότι το μέτρο αυτό έβγαλε και λαβράκι καθώς πρώην υπουργός, η σύζυγός του βρίσκονται στον Κορυδαλλό επειδή μεταβίβασαν ακίνητό από offshore εταιρεία στο όνομά τους. Ήταν η άκρη του νήματος για να ξετυλιχτεί ένα κουβάρι διαφθοράς και παράνομων συναλλαγών. Το μέτρο, ωστόσο, πάσχει από αδυναμία των αρχών να το επιβάλλουν αποτελεσματικά καθώς δεν υπάρχει ακόμη πλήρης μηχανοργάνωση σε κτηματολόγια και υποθηκοφυλάκεια.
4. Η γενικότερη φιλοσοφία των φορολογικών ελέγχων άλλαξε. Από μια κατάσταση όπου η φορολογική αρχή ήταν σε μειονεκτική θέση έναντι του φοροφυγά αφού θα έπρεπε αυτή να αποδείξει τη φοροδιαφυγή, περνάμε σταδιακά σε έναν έμμεσο προσδιορισμό του εισοδήματος του φορολογούμενου λαμβάνοντας υπόψη ακόμη και τον τρόπο ζωής του (σε αυτό το πεδίο έβαλε το χέρι του και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο).
Στις κρατικές εισπράξεις, ωστόσο, τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα. Πολλοί νέοι φόροι επιβλήθηκαν, σχεδόν όλοι οι υφιστάμενοι αυξήθηκαν. Αυξήθηκαν οι συντελεστές ΦΠΑ, ο φόρος εισοδήματος (επαχθέστερη φορολογική κλίμακα, επιβολή εξοντωτικών τεκμηρίων κλπ), η φορολογία ακινήτων (βλ χαράτσι, ΦΑΠ), οι φόροι κατανάλωσης (καύσιμα, τσιγάρα κλπ) και γενικά η φοροεπιδρομή που έγινε την τελευταία τριετία δεν είχε προηγούμενο. Τα δημόσια έσοδα, ωστόσο, δεν ακολούθησαν την αναμενόμενη από τους κυβερνώντες πορεία. Πέρα από μια προσωρινή τόνωσή τους, ακολούθησαν πτωτική πορεία. Η ύφεση αποδείχθηκε πολύ πιο δυνατή από τους φόρους όσον αφορά στην επίδρασή της πάνω στις κρατικές εισπράξεις. Και δεν μπορούσε να είναι διαφορετική η εξέλιξη. Το πολιτικό κόστος, με μπούσουλα το οποίο κινούνται κατά κανόνα οι ελληνικές κυβερνήσεις , οδηγεί στην ευκολότερη πολιτικά λύση της φορολόγησης έναντι της αποτελεσματικότερης λύσης της περικοπής των κρατικών δαπανών.
Βρισκόμαστε ενώπιον μιας νέας φορολογικής μεταρρύθμισης. Η ίδια η τρόικα μέσω του μνημονίου έχει δεσμεύσει την κυβέρνηση η νέα αυτή μεταρρύθμιση να είναι μηδενική δημοσιονομικού αποτελέσματος. Τι σημαίνει αυτό; Ότι δεν θα επιχειρηθεί ούτε αύξηση αλλά ούτε και ελάφρυνση της οικονομίας από τα φορολογικά έσοδα. Με άλλα λόγια, αν η κατάργηση των φοροαπαλλαγών οδηγήσει σε αύξηση των φορολογικών εσόδων, αυτά θα πρέπει να επιστραφούν στους φορολογούμενους μέσω (για παράδειγμα) της αλλαγής της φορολογικής κλίμακας με μείωση συντελεστών.
Κάθε φορά οι κυβερνήσεις και ειδικά οι ηγεσίες του υπουργείου Οικονομικών ξεκινούν με τις καλύτερες των προθέσεων. Στην πορεία, όμως, υποκύπτουν στις σειρήνες της αύξησης των φόρων, αντί για την περικοπή των δαπανών. Μπορεί, όμως, την εποχή της δανεικής ευημερίας αυτό να ήταν ανεκτό, σήμερα όμως δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αύξησης των φόρων. Αν επιχειρηθεί νέα φορολογική επιδρομή (διότι στο ΥΠΟΙΚ ακούγονται διάφορα περί συμπλήρωσης του πακέτου των 11,5 δις ευρώ με φορολογικά μέτρα) τότε η κατάρρευση της οικονομίας τους επόμενους μήνες δεν είναι απλώς πολύ πιθανή, είναι βέβαιη. Στο σημείο αυτό έχει και η τρόικα μεγάλες ευθύνες. Αν πραγματικά επιθυμεί να βγάλει την Ελλάδα από το αδέξοδο δεν πρέπει να επιτρέψει την επιβολή ούτε ενός ευρώ νέου φόρου.
Πηγή:www.capital.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου