Η Αθήνα στην κρίσιμη καμπή


 του Νικου Βατοπουλου από την Καθημερινή

Η Αθήνα χρειάζεται επανεκκίνηση. Πείτε το επανίδρυση, γύρισμα σελίδας, μέθοδο «σοκ». Ζητούμενο και κοινός παρονομαστής είναι η αποκόλληση από το τέλμα. Απαίτηση της μεγάλης πλειοψηφίας είναι η απαγκίστρωση από την παρακμή. Η Αθήνα εμφανίζει όψη πόλης σε υποχώρηση. Ακόμη και αν μας παραπλανεί ή αν μας ενθαρρύνει, περιστασιακά, η τουριστική κίνηση αυτό το καλοκαίρι, τα μεγάλα προβλήματα της εμπορικής παρακμής, της παραβατικότητας και της ρύπανσης παραμένουν.

Υπάρχουν δύο όψεις. Η μία έχει να κάνει με την καθημερινή λειτουργία της πόλης, όπως την βιώνουν οι κάτοικοι στην ακτίνα γύρω από το σπίτι ή την εργασία. Η άλλη έχει να κάνει με την Αθήνα ως υπεραξία, ως μητρόπολη του ελληνισμού και βιτρίνα της χώρας. Και οι δύο όψεις είναι αλληλένδετες και αλληλοτροφοδοτούμενες.

Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Το αντίθετο. Το ένα οφείλει να παρασύρει το άλλο σε μία παράλληλη και κοινή επιχείρηση ανέλκυσης. Επεμβάσεις στο κέντρο της Αθήνας, π.χ. στην Πλατεία Συντάγματος (όπου έχει καθυστερήσει ανεξήγητα η αποκατάσταση των σπασμένων μαρμάρων) δεν πρέπει να περιμένουν επειδή οι δρόμοι στη Νεάπολη ή στα Κάτω Πατήσια είναι σε κακά χάλια. Και τα δύο πρέπει να προχωρήσουν. Το καθένα έχει άλλη λογική και εξυπηρετεί άλλο σκοπό. Αλλά και τα δύο βοηθούν την Αθήνα και τους κατοίκους της.

Πέρα από την εμφάνιση και τη λειτουργία της Αθήνας σε επίπεδο αρμοδιοτήτων δημοτικής αρχής και ιδιωτικής πρωτοβουλίας, η θέση της πρωτεύουσας στον παγκόσμιο χάρτη είναι θέμα πολιτικό και υπερκομματικό. Η γεωστρατηγική και γεωπολιτική διπλωματία των πόλεων είναι θέμα ανώτατης ηγεσίας που οφείλει να δημιουργεί συνθήκες τέτοιες που να απελευθερώνουν και να τονώνουν τη δράση των ιδιωτών. Αλλά η βασική επιλογή για το πού οφείλει να κινηθεί μία πρωτεύουσα και τι εικόνα πρέπει να εκπέμπει είναι θέμα εθνικό.

Υπάρχει έλλειμμα. Και ταυτόχρονα υπάρχει μία παρεξήγηση. Η όψη που παρουσιάζει η Αθήνα, ως πρωτεύουσα του ελληνισμού (με την ευρύτατη οικουμενική ερμηνεία, όπως το Παρίσι είναι πρωτεύουσα της Γαλλικής Δημοκρατίας παρά τον κοσμοπολιτισμό του) δείχνει έλλειμμα σκέψης. Αποκαλύπτει πόσα λίγα έχουν επενδυθεί πάνω σε μείζονα ζητήματα όχι μόνο λειτουργίας, αλλά και αισθητικής. Αποκαλύπτει πόσο ελλειμματικός είναι ο διάλογος με τον χρόνο και το πέρασμα των γενεών, πόσο αναιμικά είναι τα σημεία που εκπέμπουν ιστορικούς και συναισθηματικούς συμβολισμούς και πόσο ευθυνόφοβη και ανεπαρκής είναι η προβολή της πόλης στο μέλλον. Ολα αυτά συγκλίνουν στο τυχαίο και το σπασμωδικό. Αυτά με τη σειρά τους διαμορφώνουν το ύφος μιας πόλης που εκ των πραγμάτων έχει αναγκαστεί να τεθεί εκτός διεθνούς σκηνής. Η Αθήνα ως πόλη είναι από επιλογή εκτός διεθνούς διαλόγου.

Και μία πόλη με το μέγεθος και τις δυνατότητες της Αθήνας που εμφανίζεται στη διεθνή σκηνή ως φτωχή περιφέρεια (ακόμη και εκεί που μπορεί να έχει δύναμη, όπως είναι ο τουρισμός) είναι μία πόλη αποτυχημένη. Και μία πόλη αποτυχημένη, είναι εκ φύσεως μία πόλη που δεν μπορεί να είναι δημοκρατική.

Το έλλειμμα δημοκρατίας στην Αθήνα μπορεί να βρίσκεται και σε απρόβλεπτες πτυχές. Οπως το να καταδικάσεις εκατομμύρια πολιτών να ζουν σε περιοχές αισθητικά και λειτουργικά υποβαθμισμένες, χωρίς ερείσματα ιστορικής συνέχειας και επαφής με το φυσικό περιβάλλον. Είναι η εφαρμογή του δόγματος της αστικής φυλακής που δημιουργείται όταν συνηγορούν δύο αιτίες: λανθασμένες προτεραιότητες (πρόβλημα ευθυκρισίας) και χαμηλές προσδοκίες (έλλειμμα αυτοπεποίθησης).

Η Αθήνα, όμως, ως πόλη αντικειμενικά αποτυχημένη και επί της ουσίας αντιδημοκρατική (με ανοχή και στη δυνάστευση του δημοσίου χώρου από μειοψηφίες) οφείλει να κινηθεί. Και η κίνηση, φυσικά, μπορεί να είναι μόνο μπροστά. Η λογική της νέας αφετηρίας (που έχει χρησιμοποιηθεί από τα περισσότερα καθεστώτα στις περισσότερες χώρες στην κατάλληλη συγκυρία), μπορεί στην Αθήνα να έχει κάποια τύχη αν η πόλη ανοίξει τις πόρτες της για την πιο ευπρόσδεκτη κατάληψη. Στην κατάληψη από τους νέους στο μυαλό, τους τολμηρούς και τους μορφωμένους. Προς το παρόν είναι εκτός σκηνής.


Σχόλια

  1. You get into a taxi to go from Pagrati to the National Museum and you see an ugly, shitty, decrepit city full of dirt and Graffiti. The closer you get to the Museum, the shittier it gets. A freaking mess, typical 3rd world shithole.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. You're right. Third World city with residents who hate it. But why? Because only love that belongs to them and to their caste.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία