Το Σύνταγμα να γίνει πλατεία Ταχρίρ ή πλατεία Ομονοίας;

 του Λεωνίδα Καστανά από την Athens Voice 

Οι αριστεροί σχηματισμοί που πλειοδοτούν σε διχαστικά μηνύματα προφανώς και ονειρεύονται πολιτικά οφέλη. Αυτοί που αναζητούν τυχαία ή μη τραγικά γεγονότα  για να σπρώξουν την Ελλάδα σε εμφύλιο, ελπίζουν ότι το κοινωνικό τσουνάμι που τροφοδοτούν με ενέργεια, θα βουλιάξει τους άλλους και θα κρατήσει τους ίδιους στον αφρό. Νομίζουν αφελέστατα ότι όλοι όσοι επιλέγουν την κάλπη τους  είναι αποφασισμένοι να δώσουν τη μητέρα των μαχών για έναν άλλο κόσμο που είναι εφικτός, εκείνο του σοσιαλισμού με ή χωρίς δημοκρατία. Αδυνατούν να διαβάσουν τους πραγματικούς συσχετισμούς δυνάμεων και αγνοούν την Ιστορία. Πιστεύουν ότι την ύστατη στιγμή οι ισχυρές οικονομικές δυνάμεις του τόπου και η κρατική διαπλεκόμενη νομενκλατούρα θα τους παραδώσουν τη χώρα για να την οδηγήσουν στη δική τους γη της επαγγελίας. Νομίζουν ότι το κράτος και οι μηχανισμοί του αποτελούν ένα ουδέτερο εργαλείο και αρκεί κάποιος να οξύνει τις αντιθέσεις για να το πάρει στα χέρια του και να το χρησιμοποιήσει κατά το δοκούν. Στο δρόμο αυτό αναζητούν απεγνωσμένα συμμάχους και τους βρίσκουν σε αντιμνημονιακούς ακροδεξιούς, σε φρικιά που ανακάλυψαν το νέο ταξικό εχθρό στους ελεγκτές των εισιτηρίων και τους δενπληρωνάδες «αγνώστων» λοιπών στοιχείων.

Οι δημοσκοπήσεις όμως δίνουν ένα 15-17% σε ακροδεξιά και φασιστικά κόμματα. Αναδεικνύουν ως δημοφιλέστερη ξένη χώρα την τριτοκοσμική «νεοτσαρική» Ρωσία της διαφθοράς, των μυστικών υπηρεσιών και της ανελευθερίας. Εθνικιστικές ακροδεξιές δυνάμεις παραμένουν ισχυρές και στο πρώτο κυβερνών κόμμα. Φασιστικός, εθνικιστικός λόγος καρπίζει στα σχολεία και στα καφενεία. Η ιδέα ενός ανελεύθερου καθεστώτος που δίνει άμεσες λύσεις δια της βίας βρίσκει ολοένα και περισσότερους οπαδούς.   Αλλά αυτά η Αριστερά κάνει πως δεν τα βλέπει, ή και μπορεί και να μη τα βλέπει. Αναζητώντας τρόπους για να περάσει το δικό της μήνυμα δεν βλέπει τον φαιό ολοκληρωτισμό που έρχεται.

Πολιτικοί και δημοσιογράφοι προσπαθούν να μας αποκρύψουν την ραγδαία εξάπλωση της φασιστικής ιδεολογίας. Η ΧΑ παρουσιάζεται ως ένα μόρφωμα βίαιων, γραφικών τύπων, χωρίς βαθύτερους δεσμούς με την κοινωνία. Ως ένα φαινόμενο συγκυριακό. Οι ΑΝΕΞΕΛ θεωρούνται αντιμνημονιακοί και πατριώτες τόσο ώστε ακόμα και η Αριστερά μπορεί να συνεργάζεται μαζί τους. Η Ευρώπη ενοχοποιείται για όλα τα στραβά που βιώνουμε. Ο αντικοινοβουλευτισμός ισχυροποιείται. Η θεωρία του νεοεθνοκεντρικού απομονωτισμού εμπεδώνεται. Και η Αριστερά αντί να σταθεί απέναντι στα εκφυλιστικά φαινόμενα ρίχνει  λάδι στη φωτιά των άλλων, νομίζοντας αφελώς ότι είναι η δική της.

Γιατί άραγε ένα 15-17% δεξιοί, δεξιότατοι ψηφοφόροι στέκονται απέναντι στη ΝΔ;  Για να τη σπάσουν στο Σαμαρά; Που είναι το πατροπαράδοτο μίσος τους προς την Αριστερά που παρουσιάζεται ισχυρή; Ποιος είναι ο βαθμός πρόσβασής τους σε ευαίσθητους μηχανισμούς του κράτους; Μήπως ο εκφασισμός του ποσοστού αυτού είναι προχωρημένος ή και πλήρης; Μήπως προσδοκούν ομολογημένα ή και ανομολόγητα αντιδημοκρατικές λύσεις; Μήπως την κρίσιμη στιγμή θα ψάχνουμε όχι  το σοσιαλιστικό μοντέλο που μας ταιριάζει αλλά τη διάσωση της ανάπηρης έστω δημοκρατίας μας; Μήπως στο ξέφρενο στροβίλισμα της πολιτικής ρουλέτας η μπίλια κάτσει σε κάποιου τύπου δικτατορία; Ποιος είναι ο μεσσίας που περιμένουν όλοι αυτοί για να τους αποδώσει τα κεκτημένα που τους στέρησε η δημοκρατία; Μήπως ένας δικτάτορας;

Αλήθεια, ποια στάση θα κρατήσουν οι ισχυρές αλλά και τόσο αμφιλεγόμενες οικονομικές δυνάμεις της χώρας την κρίσιμη στιγμή; Μήπως αυτή που κράτησαν στη Γερμανία λίγο πριν τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ;  Αν έχουν να διαλέξουν μεταξύ μιας ανερμάτιστης πλην όμως δημοκρατικής Αριστεράς και μιας ρεαλιστικής και αντικοινοβουλευτικής άκρας δεξιάς μήπως εμπιστευτούν αυτήν που ξέρουν και μπορούν να ελέγξουν καλύτερα; Αυτή που θα εξασφαλίσει την ασυλία τους και θα εγγυηθεί τη διαιώνιση της κυριαρχία τους;

Πολλοί πιστεύουν ότι η δημοκρατία μας είναι ασφαλής λόγω της συμμετοχής της χώρας στην ΕΕ. Αμφιβάλλω αν οι δυνάμεις που σήμερα κυριαρχούν στην Ευρώπη είναι διατεθειμένες να ματώσουν για να στηρίξουν μια ελεύθερη και δημοκρατική Ελλάδα. Αλλά και αν έχουν τη δυνατότητα να εμπλακούν αποφασιστικά σε μια κρίση δημοκρατίας. Τι πιο λογικό να αφήσουν την Ελλάδα στην τύχη της; Από την άλλη τους είναι δύσκολο να συνεργαστούν με ημιδικτατορικά καθεστώτα που θα τους υποσχεθούν ότι δεν θα χάσουν το σύνολο των χρημάτων τους;  Αν έχουν να διαλέξουν μεταξύ μιας συνεργάσιμης ακροδεξιάς και μιας αφερέγγυας και εχθρικής Αριστεράς είναι δύσκολο να φανταστούμε την επιλογή τους; Το επικείμενο κούρεμα του χρέους πέρα από λογιστική αξία έχει και αυξημένη πολιτική. Μια δημοσιονομική «χαλάρωση» ίσως θωρακίζει και τη δημοκρατία.

Ο φασισμός επικράτησε πάντοτε στις πληγωμένες κοινωνίες των ακυρωμένων ονείρων. Σε κατακερματισμένα σύνολα αντικρουόμενων χαμένων συμφερόντων όπως το δικό μας. Σε καταστάσεις βαθιάς οικονομικής και πολιτικής κρίσης που ανέδειξαν τις αδυναμίες της δημοκρατίας και πρόβαλαν ως αντίδοτο τη λύση του ολοκληρωτισμού. Σε εποχές που οι μεγάλες πολιτικές προσωπικότητες του κοινοβουλίου σπανίζουν. Σε κρίσιμες καμπές όπου το κέντρο είναι ανίσχυρο και τα άκρα ισχυρά. Σε κοινωνίες που οι διανοούμενοι απουσιάζουν, σιωπούν ή εμφανίζονται ως γραφικές φιγούρες. Σε εθνικές αφηγήσεις όπου η Ιστορία  χρησιμοποιείται πολιτικά. Σε οθόνες που προβάλλεται αποκλειστικά η ευτέλεια και κυριαρχεί ο μισαλλόδοξος λόγος.

Καταλαβαίνω τα αδιέξοδα της αντισυστημικής Αριστεράς. Στήριξε όλη της την πολιτική και εν πολλοίς την ύπαρξή της στον στείρο αντιμνημονιακό λόγο. Πρόταξε ως ιδεολογική αιχμή της τον αριστερό εθνολαϊκισμό και είδε τα ποσοστά της να εκτοξεύονται. Της είναι πολύ δύσκολο να κάνει τη «δεξιά» στροφή. Να συμβιβαστεί και να επιστρέψει στη γη. Γι αυτό και την παρακολουθούμε να πατάει σε δυο βάρκες μέσα στην τρικυμία  και συχνά να αυτοακυρώνεται. Καταλαβαίνει ότι η πασοκογενής μεσαία τάξη που την ακολουθεί δεν είναι δική της και στα δύσκολα θα την εγκαταλείψει. Γιατί δεν τη συσπείρωσε στη βάση ενός μεταρρυθμιστικού ή ενός  αυθεντικού αριστερού λόγου, αλλά στη σαθρή βάση μιας επιστροφής στο φαύλο και  λαοφιλές παρελθόν. Το γεγονός ότι αυτή η Αριστερά δεν ξεκαθαρίζει τις ακριβείς προθέσεις της και κρύβεται πίσω από τον στείρο αντιμνημονιακό λόγο την καθιστά επικίνδυνη τόσο για τον εαυτό της όσο και για τη χώρα.

Καταλαβαίνω και τις δυσκολίες της δικομματικής κυβέρνησης. Τις αφόρητες πιέσεις της τρόικα και των κρίσιμων πραγματικών επίδικων. Την ανεπάρκεια των μηχανισμών και των προσώπων. Την ακροδεξιά συνιστώσα που σπρώχνει για μια καλή θέση στη ρακέτα. Τις οδυνηρές ρήξεις που είναι αναγκασμένη να κάνει με την πελατεία της. Το χρόνο που πιέζει ασφυκτικά. Την ανεργία και τη φτώχια που σαρώνουν. Τη διαμαρτυρία που αναζητά γεγονότα για να διογκωθεί. Αλλά αυτή έχει την ευθύνη να βγάλει τη χώρα από το τούνελ, να κρατήσει τις ισορροπίες, να αποτρέψει τον εμφύλιο. Και δεν μου δείχνει να έχει πάντοτε συναίσθηση αυτής της ευθύνης. Αναζητά τις πρόχειρες λύσεις και όχι τις σωστές. Φαίνεται να έχει άγνοια κινδύνου και να βαδίζει χωρίς συνεκτικό σχέδιο.

Οι αντικειμενικές συνθήκες, οι ιδεοληψίες και οι υποκειμενικές ανεπάρκειες μπορούν να ξεπεραστούν με τη μία και μοναδική συνταγή που προσφέρει η ίδια η δημοκρατία. Τη συνεργασία. Το άνοιγμα των πολιτικών σχηματισμών στη συνεννόηση για την επιβίωση. Την πολιτική κάλυψη της αναγκαίας ταξικής συνεργασίας. Σ’ αυτό που πήγε να στηθεί επί τρικομματικής αλλά δεν καρποφόρησε. Η κυβέρνηση συνθλίβεται από την πίεση και οφείλει να κάνει το πρώτο βήμα. Ας τοποθετήσει σε νευραλγικές θέσεις του κρατικού μηχανισμού νέα, άφθαρτα υπεροκομματικά πρόσωπα. Ας φτιάξει ανεξάρτητες αρχές ελέγχου. Ας επενδύσει στη διαφάνεια έστω και με υψηλό μικροκομματικό κόστος. Ας προχωρήσει τους νόμους για την ιθαγένεια και το ρατσισμό. Μπροστά της έχει μια καλή ευκαιρία. Ας  τολμήσει να υποστηρίξει στις δημοτικές εκλογές προσωπικότητες με αποδεδειγμένη εντιμότητα και ωφέλιμο έργο. Γιατί δεν μπορεί ο Σαμαράς να στηρίξει τον Καμίνη στην Αθήνα; Έχει πολλούς ο τόπος σαν το δήμαρχο Καμίνη; Έχει πολλούς σαν το δήμαρχο Μπουτάρη; Πόσο αριστεροί, με την παραδοσιακή έννοια, είναι αυτοί ώστε να μην μπορεί να τους στηρίξει ένα δεξιό κόμμα;

Δεν θα είναι ένα βροντερό μήνυμα ενότητας προς τη διχασμένη κοινωνία μας αλλά και προς ολόκληρο τον κόσμο; Δεν θα είναι ένα ισχυρό στήριγμα προς τη δημοκρατία; Δεν θα έχει τεράστια πολιτιστική αξία; Η ίδια προτροπή απευθύνεται και προς τη ριζοσπαστική Αριστερά. Η ελληνική πολιτική παράδοση θέλει την αξιωματική αντιπολίτευση ασυμβίβαστη και εριστική ώστε να πάρει στην επόμενη στροφή την εξουσία. Αλλά οι εποχές των επίπλαστων διλημμάτων του συστημικού δικομματισμού έχουν παρέλθει. Αντίθετα το εκλογικό σώμα αναζητά μια πορεία διεξόδου και ξέρει ότι κανείς δεν έχει τον ακριβή χάρτη. Η στάση ευθύνης και το συνεργατικό πνεύμα έχουν μεγαλύτερη προωθητική δύναμη από το διχαστικό λόγο. Αυτή είναι και η βασική αιτία που η Αριστερά, παρόλη την κρίση, δεν έχει καταφέρει να συγκροτήσει ένα παλλαϊκό κίνημα ανατροπής της σημερινής κυβέρνησης. Το μίσος δίνει αυτάρκεια στο στενό αριστερίστικο πυρήνα που αποφασίζει, αλλά γεννάει  και φόβο στην κοινωνία που ψηφίζει. Δυστυχώς αυτή η Αριστερά είναι εθισμένη στον αρνητισμό και της είναι πολύ δύσκολο ν’ αλλάξει.

Αν σήμερα υπάρχουν επίδικα που πρέπει άμεσα να απαντηθούν  είναι η πολιτική ακύρωση του φασισμού, η κάθαρση του δημόσιου βίου και η ενίσχυση της δημοκρατίας. Και είναι λάθος να θεωρούμε την ελευθερία δεδομένη. Το δύσκολο δεν είναι να κάνουμε το Σύνταγμα πλατεία Ταχρίρ. Το δύσκολο, αλλά τόσο αναγκαίο, είναι να κάνουμε το Σύνταγμα  πλατεία Ομονοίας.