Το έθνος είμαστε εμείς

Έχει δίκιο ο φίλος μου ο Παναγής. Σήμερα η δημοκρατική πολιτεία εκπροσώπησε τον πολλαπλό εαυτό μας ως όφειλε. Και το αισθανόμαστε καλά αυτό, μας ποτίζει, το απολαμβάνουμε. Με όλα τα "σου" και "μου" που εκστομίζει ο καθένας λόγω πολιτικής τοποθέτησης. Το έθνος συντονίζεται με την ιστορική αξία της στιγμής και πάλλεται με μέγιστο πλάτος.

Παναγής Παναγιωτόπουλος από τη Μεταρρύθμιση

Η ελληνική κοινωνία έχει λοιδορηθεί πολλαπλώς τα τελευταία χρόνια- τα πιο δύσκολα χρόνια της. Έχει υβριστεί. Το ίδιο και η δημοκρατία, η ατομικότητα, η ζωή των ανθρώπων, το μυαλό τους, η δράση τους, οι αγωνίες μας, η προσπάθεια, ο κόπος, η επίμονη και παράδοξη ευρωπαϊκότητα μας, η μεταπολίτευση, οι έρωτές μας και οι λύπες μας, όλα όσα μας συγκροτούν ως ζωντανούς νοήμονες επιθυμούντες πολίτες.

Το έκαναν συντηρητικοί και αριστεροί ηθικολόγοι, το έκαναν ευρωπαίοι δύσθυμοι και ενίοτε βάναυσοι σύμμαχοι. Μαζί με αυτούς που τρία χρόνια τώρα δεν πίστευαν ότι δικαιούμαστε να υπάρχουμε ως δημοκρατικοί πολίτες της Ευρώπης, δούλευαν και εκείνοι που με θράσος και ιδιοτέλεια αποφάσισαν πάνω στην οδύνη να μιλήσουν αποκλειστικά στο όνομα του Λαού και του έθνους. Δεν υπήρξαν αφελείς, μια ευκαιρία ήταν: για καριέρες, για εκδίκηση, «για την πάρτη μας», και ας ήταν τόσο δακρύβρεχτο ή οργισμένο. Και οι πολιτικές ηγεσίες - όλες- σύρθηκαν, εθίστηκαν, έπαιξαν βρώμικα παιχνίδια με τους ναζί. Και πολλοί από εμάς υποτιμήσαμε τον κίνδυνο- η δημόσια αυτοκριτική μοιάζει με υποχρέωση, σήμερα ειδικά.

Εδώ και μερικές μέρες, μετά τον φόνο του Παύλου Φύσσα- Killah P, αυτή η κατακερματισμένη κοινωνία, ο αντιφατικός μας εαυτός, το περίεργο εγώ που κρύβουμε, αυτή η ελληνική κοινωνία βγήκε μπροστά. Ύφανε με ταχύτητα τον κοινωνικό δεσμό. Και έδειξε ότι παρά την πλύση εγκεφάλου και τον βομβαρδισμό εθνικισμού, αντιμνημονιακής ψυχοπαθολογικής εμμονής, υπερσυντηρητισμού, ανόητου και πρωτεϊκού αντικομμουνισμού, παρά την ανεργία και την ανασφάλεια, την κοινωνική έκπτωση, ήταν σε θέση να σώσει τον εαυτό της. Έγινε ένας εαυτός πολλαπλός μα και δημοκρατικός, πλαισιωμένος. Ένας εαυτός χωρίς πρωτοπορία. Δηλαδή ανασυγκροτήθηκε ως δημοκρατικό έθνος και υποχρέωσε τις πολιτικές ηγεσίες – δεξιές και αριστερές- και τους θεσμούς να αρθούν στο ύψος τις ιστορικής στιγμής. Πλην ελαχίστων βλακών, οι πολίτες απαίτησαν – και απαιτούν- την δημοκρατική ανασυγκρότηση, την αποδίαρθρωση των παρακρατικών και μιλιταριστικών μηχανισμών, την απομόνωση των ακραίων που μιλούν για άκρα, των βολεμένων που μιλούν για μνημόνια. Είπαν «το έθνος είμαστε εμείς». Και η δημοκρατική πολιτεία σήμερα επιτέλους τους εκπροσώπησε ως όφειλε. Και όποιος δεν το καταλαβαίνει απλά πάσχει από απουσία στοιχειώδους κοινωνικής και ανθρώπινης ενσυναίσθησης, καθώς αδυνατεί να συντονιστεί με την ιστορική ποιότητα της στιγμής.

Όμως, η ιστορία είναι και ο εύκολος εγκλωβισμός μας. Το νιώθουμε. Οι πολιτικές, κοινωνικές, πνευματικές ελίτ, φοβούνται το μέλλον. Πλέον όμως δεν μπορούν να το αποφύγουν. Ο Εμφύλιος τέλειωσε το 1949 και η χούντα το 1974. Σιχαμένες ιστορίες που παρήλθαν. Το δημοκρατικό έθνος θα είμαστε εμείς. Όλοι.

Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών