Πέντε «αγκάθια» για το οικολογικό κίνημα...


Ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο της φίλης Μαρίας Βιτωράκη που προσπαθεί να εξηγήσει την ατροφία του οικολογικού κινήματος στη χώρα μας. Και την εξηγεί πολύ καλά. Η πολυπόθητη ανάπτυξη δεν μπορεί παρά να γίνει με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον, για να είναι βιώσιμη και ωφέλιμη.  Στο δρόμο αυτό δεν χωράνε ούτε οι ακρότητες, ούτε το αντιεπιχειρηματικό πνεύμα, ούτε η καταστροφολογία. Δυστυχώς το οικολογικό κίνημα κληρονόμησε όλα τα κουσούρια της άκρας αριστεράς και με αυτά πορεύεται. Έτσι ούτε χώρο βρίσκει, ούτε ρεαλιστικές προτάσεις καταθέτει, ούτε βοηθά στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος.  Ελπίζω το νέο οικολογικό κόμμα "Ευρώπη - Οικολογία" να ενώσει τις δυνάμεις του με τις δυνάμεις της κεντροαριστεράς που αναζητούν μια συλλογική έκφραση. (leo)
Μαρία Βιτωράκη από την Athens Voice
Αρκετές φορές έχω αναρωτηθεί γιατί στην Ελλάδα η πολιτική οικολογία, αλλά και τα κοινωνικά οικολογικά κινήματα, παραμένουν (σχετικά) στο περιθώριο, παρά τα σημαντικά θέματα ιδιαίτερου οικολογικού ενδιαφέροντος που μπαίνουν στην πολιτική και κοινωνική ατζέντα, παρά την «ευαισθητοποίηση» της κοινωνίας σε θέματα οικολογίας και παρά τον -κατά βάση- ελκυστικό και κοινά αποδεκτό χαρακτήρα των οικολογικών αιτημάτων για περιβαλλοντική βιωσιμότητα, διαγενεακή δικαιοσύνη και αλληλεγγύη.
Ομολογώ ότι δεν έχω βρει καθαρές απαντήσεις, έχω όμως εντοπίσει ορισμένα σημεία που αποτελούν "αγκάθια" για το οικολογικό κίνημα και πιστεύω ότι εμείς οι (ρεαλιστές) οικολόγοι έχουμε χρέος να τα συζητήσουμε και -σε όποιο βαθμό μπορούμε- να τα αλλάξουμε.

Σημείο 1: Περιβαλλοντική Καταστροφολογία και Καταστροφο-λαγνεία
Συχνά τα επιχειρήματα των οικολόγων στηρίζονται σε εικόνες «βιβλικής» περιβαλλοντικής καταστροφής που μάλιστα περιγράφεται ως αναντίστρεπτη, δηλαδή τέτοιας έκτασης και βαθμού που δεν θα μπορέσει ποτέ να αποκατασταθεί μέσω φυσικών μηχανισμών. Αυτό (επιστημονικά μιλώντας) σπάνια είναι αλήθεια. Η φύση έχει μοναδικούς μηχανισμούς αναγέννησης και επανάκαμψης σε νέες θέσεις ισορροπίας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να αγνοήσουμε τις ανθρώπινες (συχνά πολύ αρνητικές) επιδράσεις στο περιβάλλον, αλλά να προτείνουμε ένα διαφορετικό μοντέλο αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον στη λογική της βιωσιμότητας- δηλαδή συνεκτιμώντας –σε κάθε περίπτωση- το περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό κόστος.
Θα πρέπει οι πολίτες να αντιληφθούν ότι οι οικολόγοι δεν είμαστε περιβαλλοντικοί «ταλιμπαν», αλλά ενδιαφερόμαστε για το συμφέρον της κοινωνίας που – πολύ απλά- δεν μπορεί παρά να συμβαδίζει με ένα βιώσιμο περιβάλλον!
Η καταστροφολογία έχει ένα επιπλέον αρνητικό αποτέλεσμα: ενισχύει την αντίληψη ότι στην σύγχρονη τεχνολογική εποχή είναι αδύνατον να αποφύγουμε την περιβαλλοντική υποβάθμιση – άρα θα πρέπει να την αποδεχθούμε, περίπου ως «αναγκαίο κακό», ενώ στην πραγματικότητα η τεχνολογική καινοτομία μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης για την περιβαλλοντική προστασία και αναβάθμιση.
Σημείο 2: Πόλεμος κατά των "μεγάλων επενδύσεων" παντού και πάντα! Αδυναμία αναγνώρισης και αξιολόγησης των προβλημάτων που αποτελούν πράγματι προτεραιότητα και απόδοσης των αντίστοιχων ευθυνών.
Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις τα τοπικά οικολογικά κινήματα αντιμετωπίζουν με μεγάλη εχθρότητα τις υποψήφιες επενδύσεις είτε σε ΑΠΕ, είτε σε μονάδες διαχείρισης αποβλήτων ή και σε πιο «βαριές» δραστηριότητες όπως η εξόρυξη. Αυτό συχνά γίνεται από κεκτημένη ταχύτητα! Το «όχι» έρχεται πιο γρήγορα στο χειλάκι των οικολόγων από το «ναι υπό όρους». Έχω συχνά ασχοληθεί με τις συνέπειες αυτού του «όχι» που τις βρίσκω σχεδόν τόσο καταστροφικές όσο και του «χωρίς όρους ναι». Τι θα έπρεπε να κάνουμε: Οι ώριμες και δημοκρατικές κοινωνίες μπορούν να παίρνουν αποφάσεις συζητώντας - σχεδιάζοντας - συναποφασίζοντας- αξιολογώντας - λογοδοτώντας - τροποποιώντας. Όλο αυτό το μοντέλο το ονομάζω «σχέδιο δράσης» για τοπικά ή υπερ-τοπικά θέματα. Η δημοκρατία επιβάλλει την συν-ευθύνη και συν-απόφαση με κριτήριο το κοινό συμφέρον και όχι την προώθηση είτε ιδιωτικών είτε μικροπολιτικών/ πελατειακών συμφερόντων, αλλά ούτε και τη δικαίωση της συμπεριφοράς του κοινωνικού «τσαμπουκά» όπως συχνά βλέπουμε στην Ελλάδα.
Σημείο 3: Είναι το περιβαλλοντικό lobbying λύση ή πρόβλημα;
Υποστηρίζω σταθερά τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές ΜΚΟ ως αναπόσπαστο τμήμα της κοινωνίας των πολιτών. Έχω συμμετάσχει σε αρκετές από αυτές και τρέφω μεγάλη εκτίμηση τόσο στα στελέχη τους όσο και στα μέλη/υποστηρικτές τους. Το παραπάνω δεν με εμποδίζει να έχω μια κριτική στάση απέναντι τους και να αναζητώ ένα ρόλο πιο υγιή, πιο δημοκρατικό, πιο δημιουργικό και συμμετοχικό για την κοινωνία των πολιτών. Σημείο κλειδί για αυτό το ρόλο είναι η απόρριψη του κλειστού τους μοντέλου και της λειτουργίας τους ως λόμπυ που επιδιώκουν την πολιτική επιρροή σε κόμματα και θεσμούς διοίκησης, το απαραίτητο άνοιγμα τους στους πολίτες όχι ως ακροατήριο αλλά ως πραγματικούς συμμέτοχους σε μια πορεία αλλαγής. Η καχυποψία των πολιτών απέναντι στις ΜΚΟ συχνά εδράζεται σε αυτή την αδυναμία τους να ανοίξουν τις πόρτες και τα αυτιά τους στην κοινωνία. Δύσκολο; ναι, αλλά απαραίτητο!
Σημείο 4: Έλλειψη προτάσεων/ιδεών για έξυπνη καινοτομία, βιώσιμη επιχειρηματικότητα, καθώς και προτάσεων για τοπική ανάπτυξη
Το οικολογικό κίνημα οφείλει να είναι δημιουργικό, καινοτόμο, έξυπνο και να δίνει προτεραιότητα στις τοπικές λύσεις. Να μπορεί να πείσει τους πολίτες ότι το περιβάλλον είναι μέρος της λύσης και όχι εμπόδιο για την ανάπτυξη και την ευημερία. Να πείσει ότι στην εποχή της οικονομικής κρίσης οι οικολογικές λύσεις δεν είναι μια «ακριβή» επιλογή, αλλά το ακριβώς αντίθετο. Να προβάλλει κάθε μέρα και σε κάθε ευκαιρία τα καλά παραδείγματα βιώσιμης επιχειρηματικότητας και καινοτομίας. Στα παραπάνω έχει (μέχρι τώρα) υστερήσει. Δεν είναι ο ρόλος μας "αμυντικός" όπως αυτός που παραδοσιακά υιοθέτησαν τα αριστερά κινήματα! Εμείς οφείλουμε να χτίζουμε γέφυρες επικοινωνίας να δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για συναίνεση και συνεννόηση! Δικός μας ρόλος είναι η ανάδειξη εκείνων των ιδεών, προτάσεων και παραδειγμάτων που δίνουν λύσεις σε θέματα που απασχολούν τις τοπικές κοινωνίες..

Σημείο 5: Συχνά η πολιτική οικολογία δεν γίνεται αποδεκτή από την κοινωνία ως ένας αυτόνομος πολιτικός χώρος και μια διακριτή πολιτική θεωρία αλλά θεωρείται ότι θα πρέπει να ενσωματώνεται ως πολιτική πρόταση στα προγράμματα όλων των κομμάτων.
Το Πράσινο κίνημα έχει διανύσει δεκαετίες θετικής προσφοράς στις κοινωνίες που το αγκάλιασαν, αλλάζοντας και την ατζέντα των άλλων κομμάτων, ωστόσο στην Ελλάδα αργεί χαρακτηριστικά να ωριμάσει και να αποκτήσει μια πολιτική ταυτότητα/ ένα πολιτικό ρόλο. Αυτή η «ανωριμότητα» διαβάζεται από την ελληνική κοινωνία ως έλλειψη πολιτικού προσανατολισμού - σε ένα βαθμό αυτό ισχύει.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι ύστερα από περίπου τρία χρόνια δημιουργικής πορείας (2007-2010) σπαράσσονται σήμερα από ένα άγριο εσωκομματικό πόλεμο που έχει ουσιαστικά οδηγήσει στην πλήρη αποδυνάμωση και αυτοκατάργηση τους. Αυτός ο πόλεμος έχει βαθιές ρίζες - κυρίως οφείλεται σε προσωπικές αντιπαραθέσεις, μικροκομματικά παιγνίδια και άλλες ωραίες "οικολογικές" πρακτικές. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που βλέπουμε σήμερα: η επικράτηση της «αριστερής» πτέρυγας, της λεγόμενης «ριζοσπαστικής οικολογίας», μια πλήρης ήττα για τις μεταρρυθμιστικές, φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, μια μετατόπιση του οικολογικού κόμματος σε ένα αλλοπρόσαλλο αριστερισμό.
Η ήττα των Ο.Π δεν πρέπει να αποτελέσει ήττα της πολιτικής οικολογίας στην Ελλάδα! Υπάρχουν στον χώρο δημιουργικές δυνάμεις που μπορούν να συνεχίσουν από το σημείο που σταμάτησαν οι Ο.Π.
Η επαναφορά της οικολογίας στον κόσμο της ρεαλιστικής πολιτικής είναι ο στόχος του νέου κόμματος «Ευρώπη – Οικολογία» που εξαγγέλλεται σε λίγες μέρες. Μετά από 6+ χρόνια ύφεσης, αναγνωρίζουμε την κοινωνική πίεση για ανάκαμψη της οικονομίας και απορρόφηση της ανεργίας, και υπογραμμίζουμε την ανάγκη να είναι (και περιβαλλοντικά) βιώσιμη. Γι αυτό προτείνουμε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, δυναμικό και ταυτόχρονα συμβατό με την αναβάθμιση του περιβάλλοντος. Η φιλοδοξία μας είναι να συνεργαστούμε με όλες τις ζωντανές δυνάμεις που ενδιαφέρονται να συμβάλλουν δημιουργικά σε αυτή την αναζήτηση!

Σχόλια

  1. Με την ευκαιρία του πολύ ενδιαφέροντος άρθρου της Μ. Βιτωράκη, υπενθυμίζω την ομόρροπη "πλανητική" επιχειρηματολογία, στο άρθρο του Γερμανού Πράσινου πολιτικού Ράλφ Φύκς, συν-διευθυντή του Πράσινου Ινστιτούτου Heinrich Böll (μεταφρασμένο από το περιοδικό Blätter für Deutsche und Internationale Politik)

    Οικο-οπισθοδρομισμός και οικολογική ανανέωση: Η πράσινη επανάσταση
    http://aftercrisisblog.blogspot.com/2013/09/blog-post_23.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μια επικαιρη επαναληψη΅( Reqviem του οικολογικου χωρου).

    Ενω απο παλια ημουν οικολογος
    στο τελος εκαταντησα …..αναπτυξιολογος.
    Ι. Ουτε τον Μπουκτσιν, ουδε τον Σαμουελ(1982-1989)

    Οταν εσεις ω αφελεις με τα κομμουνιστικα
    τον Ανδρεα , τον Ακη, και τον Γεννηματα
    ηδη ασχολιομαστε με τα οικολογικα
    το νεφος λεξη αγνωστη, τα αλογονωμενα
    σουβλακια τρωγατε, λιπη υδρογονωμενα
    το Τσερνομπιλ εγεννησε μπολικη υστερια
    μετρησεις οι καθηγητες μεγαλη φασαρια
    (επρεπε καποιοι βοηθοι να κοιμηθουνε
    και μαγικα επαυριον, προφεσσορες να γενουνε)
    αυθαιρετα σαν εκτιζαν γονεις και συγγενεις
    χωματερες στο πουθενα ειναι να απορεις
    στα ρεματα επεταγαν σκουπιδια και ψοφιμια
    και η πεινασμενη αριστερα μια απο τα ιδια
    δημοσιοι υπαλληλοι, οι πιο καλοι στις ΔΕΚΟ
    απο την ντοπιολαλια μαθαινα τον ποιον βλεπω
    (τι κρητικους και πατρινους, απο αιτωλοακαρνανια
    μυτιληνιους, φθιωτιδα, λιγο μακεδονια,….)
    και νασου ξε-πετιεται η οικολογικη τριαδα
    γαλλομαθεις : δυο ψηλοι κι ενας ….κοντος
    οικολογος, ενεργειολογος, μηχανικος
    εργολαβικα ανελαβαν να φερουν στην ελλαδα
    (πρασινη ειρηνη,αγρια ζωη, λεφτα για μη-κυ-ο
    νασου το θειο βρεφος, τζαμπα διακοπες
    ενα τσουρμο φρικια, ρηγαδες, Υπ. Νεας Γενιας.,
    και Πανελλλαδικαριοι, ας τα μη τα ρωτας)
    σιχαθηκα, ωρε παιδια την οικολογικη ομαδα
    ενω απο παλια ημουν οικολογος
    στο τελος εκαταντησα …..αναπτυξιολογος.

    01.05.2013

    ΥΓ Το ποιημα σταματα το 1985. Τα υπολοιπα ειναι γνωστα. Ως μελετητης μηχανικος να προσθεσω οτι ενα απο τα πλεον διεφθαρμενα κυκλωματα (μαζυ με τις μελετες εργων υποδομης) ηταν αυτο των μελετων περιβαλλοντικων επιπτωσεων που αργησε πολλα χρονια να θεσμοθετηθει ενω τα τελευταια ετη το θεσμικο πλαισιο ελεγχου των δραστηριοτητων εχει σχεδον απονευρωθει.

    Αναπολωντας τις πρωτες καλες μερες οταν το 1976 σαν φοιτητης διαβασα το Οικολογια του Πιερ Σαμουελ, και οι “πολιτικοποιημενοι” φιλοι και γνωστοι ( που ουτε καν ειχαν ακουσει τον ορο Οικολογια , την δε ρυπανση μετα το 1980 την ελεγαν μολυνση για χρονια !!!) και “παλευαν ” για τον σοσιαλισμο της παρτης τους…..

    ΥΓ 2 Υπαρχουν τεχνοκρατικες “οικολογιες-κολλεγιες” και οικολογικες ορθολογικες τεχνοκρατικες αποψεις. Ευχομαι καλες πολιτικες οικολογικες μαχες ! Ομως μεχρι την οικολογικη επανασταση (που συντομα -ελπιζω- θα ξεκινησει απο την Ν.Κορεα, την Ιαπωνια και τις μεγαλοπολεις της Κινας ως αιτημα φυσικης επιβιωσης) εμεις οι μεγαλυτεροι θελουμε λειτουργικοτητα και σεβασμο στο αστικο και φυσικο περιβαλλον. Τραμ, λεωφορεια με φυσικο αεριο ή ηλεκτρικα στα κεντρα των μεγαλων πολεων, ποδηλατοδρομους,….αντι των 4 φαραωνικων αυτοκινητοδρομων που οδηγουν σχεδον στο πουθενα (ερευνα φορτων στην ΕΓΝΑΤΙΑ αποδεικνυουν την σημαντικη μειωση κυκλοφοριακου φορτου)

    Σεβσμος του αστικου χωρου λ.χ. οποιος ΙΧ-χης κλεινει ραμπα ΑΜΕΑ, τυφλων ή πεταει τσιγαρο να του καταλογιζεται επιτοπου προστιμο100 εως 200 ευρω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Το προβλημα με τους Ελληνες οικολογους ειναι οτι και αυτοι πασχουν απο το συνδρομο του Λεωνιδα, οτι ειναι Ελληνες. Γενικα το προβλημα με τους απανταχου οικολογους ειναι οτι δεν διαβαζουν επιστημονικα συγγραματα για ενεργεια (εχουν καποια δυσκολια), αλλα μονο για οικολογια και περιβαλλον (ευκολοδιαβαστα). Αν το κανανε θα μας ηταν πιο χρησιμοι και πιο προσγειωμενοι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία