Το παράδειγμα του καινούργιου

Δημήτρης Τριανταφυλλίδης

Γίνεται μεγάλη συζήτηση για την πάλη του παλιού με το νέο, για την ανάγκη να προχωρήσει μπροστά η χώρα, αφήνοντας πίσω της πρακτικές, στερεότυπα και συμπεριφορές που την οδήγησαν στην καταστροφή, για την ιστορική συγκυρία που δε συγχωρεί την αβελτηρία του πολιτικού κατεστημένου, για τις μεταρρυθμίσεις που δε γίνονται.

Η πικρή αλήθεια είναι ότι από το σημερινό πολιτικό κατεστημένο (κυβέρνηση και αντιπολίτευση) όχι δεν απλά δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά, αλλά δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτα. Έχοντας μοιράσει τους ρόλους τους σε μια παρωδία πολιτικού παίγνιου για το μόνο που ενδιαφέρονται είναι η σωτηρία και επιβίωσή τους, καθώς και η προστασία του πελατειακού κράτους που εξέθρεψαν, παρά η προκοπή της κοινωνίας και η πρόοδος της χώρας.

Υπήρξαν εποχές, όπου ‘δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα και τα λεφτά έπεφταν από τον ουρανό. Ήταν οι εποχές της επιδοτούμενης «πολιτιστικής επανάστασης» της Μεταπολίτευσης, όπου απίστευτου ύψους πόροι διατέθηκαν για έργα βιτρίνας, για απερίγραπτα «τοπικά φεστιβάλ», για ανοικονόμητους, βραδυκίνητους και αναποτελεσματικούς κρατικούς φορείς παρέμβασης και κρατικής χειραγώγησης της όποιας πολιτιστικής παραγωγής. Από τα χρόνια αυτά δεν απέμειναν ούτε δομές, ούτε έργα που θα τα θυμούνται οι μελλοντικές γενιές. Τις εποχές εκείνες διάφοροι οργανισμοί και καλλιτέχνες θαμώνες του κρατικού πρυτανείου (και όψιμοι επαναστάτες της πλάκας) θησαύρισαν απομυζώντας επιδοτήσεις και επιχορηγήσεις αμφιβόλου νομιμότητας και εγνωσμένης ανηθικότητας συναλλαγής. 

Και μετά ήρθε το τέλος του ονείρου τα δάνειας ευημερίας. Τα λεφτά σταμάτησαν να πέφτουν από τον ουρανό. Τα τοπικά φεστιβάλ έπαψαν να διοργανώνονται. Οι τοπικοί άρχοντες αδιαφόρησαν για την προαγωγή του τοπικού πολιτισμού, νιώθοντας τη βαριά ανάσα του ελέγχου που επέβαλαν οι δανειακές συμβάσεις της χώρας. Ο πέλεκυς των περικοπών έπεσε επί δικαίων και αδίκων και η χρεοκοπημένη χώρα άρχισε να πορεύεται με υποπολλαπλάσια κονδύλια για τον πολιτισμό.

Ένας από τους δημόσιους οργανισμούς που βρέθηκε στη δίνη των περικοπών, της εξυγίανσης και του εξορθολογισμού είναι και η πολύπαθη Εθνική Λυρική Σκηνή της χώρας. Ένας οργανισμός που βίωσε πολλές περιπέτειες, που είδε τον προϋπολογισμό του να περικόπτεται δραματικά και που, παρόλα αυτά, αποτέλεσε την πιο ευχάριστη έκπληξη του 2013.

Οι άνθρωποι του Εθνικής Λυρικής Σκηνής αντί να μεμψιμοιρούν, να κλαίγονται και να απευθύνουν κατάρες «στο μνημονιακό Μινώταυρο» και τους «σκοτεινούς κύκλους που συνωμοτούν για να εξαφανίσουν τον ελληνικό πολιτισμό με πρόσχημα την κρίση», αντί να πέσουν στη δίνη της εσωστρέφειας, του αυτό-οικτιρμού και της γκρίνιας, έκαναν το ακριβώς αντίθετο. Βγήκαν κυριολεκτικά στους δρόμους της πρωτεύουσας. Πότε περιδιαβαίνοντας κεντρικές λεωφόρους τραγουδώντας, πότε οργανώνοντας πολιτιστικές παρεμβάσεις στη Βαρβάκειο Αγορά, πότε πραγματοποιώντας τις πρόβες τους ανοιχτές σε διάφορα σημεία της πόλης ξεκινώντας από το νέο Μουσείο της Ακρόπολης και φτάνοντας μέχρι την πλατεία Κοτζιά.

Οι άνθρωποι της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, από τον καλλιτεχνικό της διευθυντή μέχρι τον τελευταίο εργάτη, ενσυνείδητα αποφάσισαν να επιστρέψουν στην κοινωνία τον πλούτο που δικαιωματικά της αξίζει. Σεβόμενοι το γεγονός ότι ο οργανισμός χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή από τους πολίτες, αποφάσισαν και έπραξαν πάραυτα: θέλησαν να επιστρέψουν στην κοινωνία το έργο τους, προσφέροντας τους υψηλού επιπέδου ψυχ-αγωγία σε μια εποχή ευτέλειας και μιζέριας. Έδωσαν, επίσης, στο κοινό, τη χαρά της συμμετοχής και, εν τέλει, μέθεξης με μια υψηλή τέχνη, αυτή της όπερας.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή είναι το παράδειγμα του καινούριου. Παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν και σε άλλους, πολλούς χώρους. Από αυτούς θα προέλθει το καινούριο και όχι μέσα από πολιτικές διαδικασίες γνωστές, τετριμμένες και αναποτελεσματικές. Το καινούριο γεννιέται ως συνήθως μέσα από τις βαριές ωδίνες του τοκετού. Ο τοκετός αυτός θα κρατήσει καιρό, ίσως αρκετά ακόμη χρόνια, μα τα πρώτα του σημάδια είναι ορατά, ευδιάκριτα και ελπιδοφόρα.

Δημοσιεύτηκε στο portal του ραδιοσταθμού «Αθήνα 9,84 fm»