Η Εθνική Ασφάλιση Υγείας

του Λυκούργου Λιαρόπουλου

Έχει ειπωθεί και είναι αλήθεια ότι κάθε κρίση κρύβει και μια ευκαιρία. Η ευκαιρία δεν πέφτει από τον ουρανό, αλλά πρέπει να τη βρούμε. Η κρίση που άρχισε στην Ελλάδα το 2009, μέσα σε όλα τα άλλα, ανέδειξε το σοβαρό πρόβλημα με την ασφάλιση υγείας. Ήδη δυο εκατομμύρια συμπολίτες μας έχουν ήδη χάσει, η πρόκειται να χάσουν σύντομα, τη λεγομένη «ασφαλιστική ικανότητα». Με απλά λόγια αν χρειαστούν φάρμακα η υπηρεσίες υγείας θα πρέπει να πληρώσουν. Για όλους σχεδόν αυτό είναι αδύνατον. Ακόμη χειρότερο, όσοι εργάζονται ακόμη έχουν επίσης πρόβλημα αφού οι ασφαλιστικές εισφορές δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών.

Το πρόβλημα προϋπήρχε, αλλά τώρα αποκαλύφθηκε η πλήρης έκταση του. Αυτό που φαίνεται είναι το επιφαινόμενο, η έλλειψη ασφάλισης. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι στη χώρα μας, όπως και σε αρκετές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, και στις ΗΠΑ, η ασφάλιση υγείας εξαρτάται από το αν εργάζεται κανείς για να εισφέρει στο σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης. Σε άλλες χώρες, όπως στη Βρετανία, τις Σκανδιναβικές χώρες και τον Καναδά, υπάρχει καθολική κάλυψη με Εθνική Ασφάλιση Υγείας από φορολογικά έσοδα.

Η διαφορά που μέχρι πριν από 20 χρόνια ήταν περισσότερο ιδεολογική και πολιτική, τώρα απέκτησε άλλη υπόσταση. Στο κλίμα της Παγκοσμιοποίησης η Εργασία ως συντελεστής παραγωγής εθνικού εισοδήματος κατακτά ολοένα μικρότερο μερίδιο. Συνεπώς, η συμβολή του συνόλου των παραγωγικών δυνάμεων, όπως το Κεφάλαιο και η Γη γίνεται ολοένα πιο απαραίτητη. Το ότι η Εργασία δεν μπορεί πλέον να σηκώσει το βάρος είναι η μία πλευρά. Η άλλη είναι ότι η διόγκωση του εργατικού κόστους βλάπτει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Συνεπώς, η εξάρτηση της ασφάλισης από εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών αποκτά σημαντική οικονομική και ηθική σημασία.

Η μελέτη μας μέχρι σήμερα έχει δείξει ότι για την Ελλάδα η μετάπτωση σε ένα σύστημα Εθνικής Ασφάλισης θα είναι ουσιαστικά υπόθεση 2-2,5 % του ΑΕΠ. Τόσα θα «λείψουν» αν καταργηθούν άμεσα και συνολικά οι εισφορές υγείας, που για το ΙΚΑ ανέρχονται σε 7,65% της μισθοδοσίας. Επεξεργαζόμαστε τώρα τα σενάρια επιστροφής στα κρατικά ταμεία πόρων από τις εξής πηγές:

• Αυξημένα φορολογικά έσοδα από φορολογία κερδών και εισοδημάτων εργοδοτών και εργαζομένων

• Αυξημένο ΦΠΑ από την αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών και την επένδυση των κερδών

• Αυξημένα έσοδα από την αύξηση του ΑΕΠ, λόγω βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας με το νέο πολλαπλασιαστή Blanchard.

Τα μακροοικονομικά σενάρια είναι σε επεξεργασία, αλλά τα €4-5 δις που θα «λείψουν» σε πρώτη φάση δεν κρίνονται ως εμπόδιο για τη σημαντική αυτή μεταρρύθμιση. Άλλωστε, υπάρχει «στο τραπέζι» και η σταδιακή εφαρμογή του, με αρχή από τους ανασφάλιστους, που θα μπορούσαν να καλυφτούν άνετα από μέρος του «πρωτογενούς πλεονάσματος» και από την «άσπρη τρύπα» που όλως «αιφνιδίως» μας …προέκυψε την Κυριακή 23/2/14.

Ο Λυκούργος Λιαρόπουλος είναι Καθηγητής Οργάνωσης και Οικονομικών της Υγείας