Πρέπει να είσαι πολύ λέρα για να κυβερνάς γαλέρα

του Λεωνίδα Καστανά

Οι 58 έφτασαν σε αδιέξοδο. Αποσύρονται προς το παρόν από την κεντρική πολιτική σκηνή, παραμένουν ως ρεύμα γνώμης και παρακινητές συνεργασιών και είναι έτοιμοι για νέες περιπέτειες. Ούτε διασπάστηκαν, ούτε διαλύθηκαν. Και βέβαια πάντα το διασκεδάζουν. Με τον τρόπο τους.

Πρόκειται περί αποτυχίας; Σαφώς ναι. Αιτία; Με μια φράση: Η έλλειψη προσωπικής διαθεσιμότητας.

Ελάχιστοι από το Colpo ήταν επαγγελματίες πολιτικοί και όσοι δεν ήταν δεν ήθελαν να γίνουν. Γι αυτό και απέφυγαν, όπως ο διάολος το λιβάνι τη δημοσιότητα, γι αυτό δε βγήκαν να επικοινωνήσουν το εγχείρημά τους, γι αυτό δεν οργανώθηκαν, γι αυτό δεν απέκτησαν εκπρόσωπο, γι αυτό δεν έβγαλαν αμέσως θέσεις,  γι αυτό απέφυγαν να ξεκαθαρίσουν ακόμα και στο εαυτό τους τι ακριβώς ήταν και τι ήθελαν. Μοιραία, όταν βρέθηκαν προ των ευθυνών συγκρότησης ενός ψηφοδελτίου και του αγώνα που συνεπάγεται, πισωπάτησαν. Ειδικά μάλιστα όταν ο συνεταίρος τους  ήταν μόνο το ΠΑΣΟΚ, με το οποίο οι περισσότεροι από αυτούς παρουσιάζουν δυσανεξία. Η φράση «που να μπλέκω τώρα» νομίζω ότι τα λέει όλα.

Ξεκίνησαν να συνενώσουν το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, δύο φθαρμένους, αρτηριοσκληρωτικούς πολιτικούς σχηματισμούς και να δημιουργήσουν ένα τρίτο πόλο με μεταρρυθμιστική ατζέντα. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι αναχρονιστικοί πλην όμως πολύ χρήσιμοι για την  ισορροπία του πολιτικού συστήματος, μέχρι να βρεθεί κάτι άλλο να τους αντικαταστήσει. Σαν ιδέα δεν ήταν κακή και έδειξε ότι είχε απήχηση σε ένα κοινό της μεσαίας τάξης μιας κάποιας ηλικίας.  Αρκεί οι 58 να έβαζαν στο εγχείρημα τη δική τους σφραγίδα και να συμμαχούσαν με δυνάμεις εντός των δύο κομμάτων που είχαν τους ίδιους στόχους. Γιατί υπάρχουν, έστω και αν είναι μειοψηφικές. Αυτό όμως απαιτούσε δραστηριότητα. Θέσεις - αιχμές, καινούργια πρόσωπα ικανά στην επικοινωνία, ανάληψη πρωτοβουλιών και δίψα για πολιτική. Θα έπρεπε να παρασύρουν τους κομματικούς μηχανισμούς σε μια αναγκαστική γι αυτούς πολιτική ανανέωση, που έστω και οπορτουνιστικά θα τους έκανε να υπερβούν τους εαυτούς τους. Δύσκολο, αλλά άξιζε τον κόπο να επιχειρηθεί. Δεν έκαναν τίποτα από αυτά.

Μετά την άρνηση της ΔΗΜΑΡ να μπει στο κόλπο, οι 58 απέμειναν με το ΠΑΣΟΚ και κάποιες πασοκογενείς κινήσεις με μικρή έως μηδενική πολιτική ακτινοβολία. Η προοπτική του ΠΑΣΟΚ plus ήταν εδώ και αυτό δεν ήταν καθόλου ελκυστικό. Η επαφή με όσους  πολίτες είδαν θετικά τους «58», κατέδειξε ότι ο κόσμος τους ήθελε ως αρχηγούς σ’ αυτό το πανηγύρι. Δεν τους ενοχλούσε τόσο η συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ, όσο η διαφαινόμενη κυριαρχία του. Και αρχηγοί θα μπορούσαν να γίνουν μόνον αν έστρεφαν τα φώτα της δημοσιότητας σε αυτούς και τις ιδέες τους. Αν λειτουργούσαν πολλαπλασιαστικά, αν «έβγαιναν στους δρόμους», αν συσπείρωναν και άλλους, αν κατέθεταν επαναστατικές, «αντισυστημικές» προτάσεις. Οι 58 ζητούσαν ανανέωση του πολιτικού σκηνικού, χωρίς οι ίδιοι να προβάλουν τους εαυτούς τους ή έστω κάποιους άλλους ως υποκείμενα αυτής της ανανέωσης. Γίνεται;

Κανένα ΠΑΣΟΚ και κανένας Βενιζέλος, καμιά ΔΗΜΑΡ και κανένας Κουβέλης δεν ευθύνονται για αυτήν την αποτυχία. Όλοι αυτοί ήταν δεδομένοι. Το ζήτημα ήταν να τους αναγκάσεις να υπερβούν τους εαυτούς τους, να τους παρασύρεις. Να δημιουργήσεις ρεύμα ανανέωσης στην κοινωνία, που θα μεταφέρονταν αυτόματα εντός των κομματικών σχηματισμών και θα ενίσχυαν το εσωτερικό μεταρρυθμιστικό αίτημα. Ακόμα και αν αυτό δεν καρποφορούσε και μόνο η αύξηση της πολιτικής εντροπίας θα επέφερε τεκτονικές αλλαγές. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι με την ανακοίνωση της «απόσυρσης» των «58», ένα νέο «Ποτάμι» έκανε την εμφάνισή του.  

Το πρόβλημα με τη ΔΗΜΑΡ είναι ότι ο αφόρητος επαρχιωτισμός της ηγετικής της ομάδας την οδηγεί στην επιλογή του περίπτερου, που έχει μόνο έναν μέσα, δηλαδή του φτωχού συγγενή σε κάθε συνεργασία. Το πρόβλημα με το ΠΑΣΟΚ είναι ότι δεν έχει συναίσθηση της έξωθεν κακής μαρτυρίας του και θέλει να πολιτεύεται με όρους ένδοξου παρελθόντος. Το τιμά η συμμετοχή του στην κυβέρνηση αλλά τα ποσοστά του δεν δείχνουν ότι ο κόσμος του το αναγνωρίζει ως θετικό.  Αμφότεροι οι κομματικοί μηχανισμοί ενδιαφέρονται περισσότερο για τη διατήρηση της μικροεξουσίας τους παρά για την προκοπή της χώρας που τους εμπεριέχει.  

Υπάρχουν θετικά που καρπώνεται η κοινωνία από την εμφάνιση των 58; Προφανώς. Το Colpo άνοιξε τη συζήτηση των συνεργασιών στο χώρο της κεντροαριστεράς. Άνοιξε την πόρτα για απαγκιστρώσεις από τα γνωστά σχήματα, ανάδευσε την πολιτική σούπα και έθεσε το μεγάλο αίτημα της επόμενης μέρας. Κάτι πρέπει να υπάρχει για να συνομιλεί με το μικρό δικομματισμό στη μεταμνημονική εποχή, στη φάση της ανασυγκρότησης. Κάτι νουνεχές, μεταρρυθμιστικό, καινοτόμο, φιλοευρωπαϊκό, αριστερό αλλά και συνάμα φιλελεύθερο που θα βάζει τη σφραγίδα του στις πολιτικές εξελίξεις. Το παλιό πολιτικό προσωπικό και οι παλιές ιδέες του δεν θα αποχωρήσουν οικειοθελώς. Θα μαραθούν αργά και θα πέσουν μόνο αν κάποιος τους σκεπάσει τον ήλιο και τους κόψει το νερό. Και αυτό δεν θα γίνει μόνο με πολιτικές εναντίον τους γιατί αυτές τους συσπειρώνουν. Θα γίνει και με συνεργασίες,  με εσωτερική υπονόμευση και μεταλλάξεις.  

Οι «58» θα παραμείνουν ενεργοί και θα φροντίσουν να βρίσκονται πάντοτε εκεί όπου συμβαίνει. Ο πολιτικός χρόνος είναι πυκνός, οι εξελίξεις καταιγιστικές, η έκβαση κάθε αγώνα απρόβλεπτη Η πολιτική χρειάζεται τους «58», χρειάζεται κανονικούς ανθρώπους. Απλά η κανονικότητα επιβάλει να είναι και λίγο αλητάμπουρες.