Οι εθνικοί επέτειοι του μίσους στο ελληνικό σχολείο

του Λεωνίδα Καστανά

Γιατί άραγε οι δυο μεγάλες εθνικοί επέτειοι γιορτάζουν την έναρξη των πολέμων και όχι τη λήξη τους; Στην περίπτωση της 25^ης Μαρτίου γιορτάζουμε το ξεσηκωμό των γρεκών ραγιάδων ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά αποσιωπούμε τελείως το τέλος αυτής της ιστορικής περιόδου που είναι η ίδρυση της Ελληνικής Πολιτείας στα 1828, δηλαδή της 1^ης Ελληνικής Δημοκρατίας. Στην άλλη περίπτωση αυτής του 1940, γιορτάζουμε το ΌΧΙ στους Ιταλούς εισβολείς ενώ η κατάληξη είναι και πάλι νικηφόρα για τους Έλληνες. Ήττα των δυνάμεων κατοχής και απελευθέρωση. Κανείς μαθητής δεν γνωρίζει κάτι για την απελευθέρωση της Αθήνας από τους ΝΑΖΙ (Οκτώβρης 1944), αλλά και τις παγκόσμιες εξελίξεις που την προκάλεσαν. Οι Έλληνες γνωρίζουν τα πάντα για τις ενάρξεις των πολέμων που τους αφορούν, αλλά ελάχιστα για το τέλος αυτών και τις αιτίες του.

Η μεταπολιτευτική Ελλάδα έχει μοιράσει τις δυο μεγάλες επετείους ακριβοδίκαια στους δύο πυλώνες του πολιτικού συστήματος. Η 25^η Μαρτίου ανήκει στη Δεξιά. Έχει καλό «ελληνικό» Βυζάντιο και κακούς Τούρκους, έχει σφαγές και κρεμασμένο Πατριάρχη, έχει κρυφό σκολειό και εκκλησίες που κάηκαν, έχει Ζάλογγο  και μπόλικο προαιώνιο μίσος. Κανείς δεν μπήκε ποτέ στον κόπο να εξηγήσει στους πολίτες αυτής της χώρας και κυρίως στους νέους πως ζούσαν οι άνθρωποι μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία και ποιες ήταν οι πολιτικές αιτίες που οδήγησαν στην επανάσταση. Όταν μάλιστα οι σχέσεις με τη γείτονα Τουρκία ήταν τεταμένες τεχνηέντως, για να κονομάνε οι Έλληνες και Τούρκοι Άκηδες και Κάντες, ήταν σαφείς οι αναφορές στο σήμερα με την βεβαιότητα ότι είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε και φυσικά να νικήσουμε και πάλι τους Τουρκαλάδες.     

Η 28^η Οκτωβρίου ανήκει στην Αριστερά. Εχθρός εδώ είναι ο φασισμός τον οποίο πολέμησαν όλοι οι Έλληνες στα βουνά τις Πίνδου (ακόμα και ο Μεταξάς), αλλά μετά, στην περίοδο της κατοχής το έπος της αντίστασης ανήκει στο ΕΑΜ, στον ΕΛΑΣ, στο ΚΚΕ, στην Αριστερά. Πριν την πρόσφατη κρίση οι πανηγυρικοί της ημέρας υπονοούσαν ότι μπορεί να νικήσαμε το φασισμό, αλλά το παιχνίδι δεν τέλειωσε, το όπλο είναι παρά πόδα, μιας και οι αγώνες εκείνων των ηρώων δεν καρποφόρησαν όπως θάπρεπε, η Ελλάδα δεν έγινε κάτι σαν τη Βουλγαρία ως όφειλε. Όταν ξέσπασε η κρίση και η χώρα βρέθηκε στο «έλεος των δανειστών» ήταν πανεύκολο να συνδεθεί το 40 με τους «νέους κατακτητές» τη Μέρκελ, την ΕΕ κλπ. Πάντα βέβαια με την υπόσχεση πως ο αγώνας μας  απέναντι στον κακό Γερμανό θα είναι και πάλι νικηφόρος. Αρκεί οι Έλληνες πατριώτες να αναδείξουν μια αντιμνημονιακή κυβέρνηση  για να πάρουν οι σύγχρονοι ΝΑΖΙ το μάθημά τους.

Οι εθνικοί επέτειοι αναφέρονται στην αρχή των πολέμων και αποκρύπτουν την κατάληξη γιατί αυτό βολεύει τη συλλογική συνείδηση που θέλει το έθνος κατατρεγμένο και πάντοτε εν πολέμω. Για την κυρίαρχη αριστεροδέξια ιδεολογία οι πόλεμοι δεν τέλειωσαν ποτέ. Γιατί ούτε την Πόλη πήραμε πίσω, ούτε το σοσιαλισμό φέραμε στη χώρα. Ο Έλληνας πρέπει να μάθει να επικεντρώνει στο κακό και δύσκολο παρελθόν,  στο φόβο και στην ανασφάλεια. Στην ξένη επιβουλή.  Και τα καταφέρνει. Στους μαθητές μένει ότι ξεκινήσαμε έναν ακόμα πόλεμο και όχι μια ειρήνη. Δεν μένει η νίκη, το τέλος του κακού, η προοπτική αλλά η έναρξη του πολέμου, οι κακουχίες,  ο θάνατος, η υπόσχεση ότι το δράμα συνεχίζεται. Στα power point των σχολικών εκδηλώσεων βλέπεις μόνο τη φρίκη. Τους κρεμασμένους και σφαγιασθέντες από τον Τούρκο, τα κρεματόρια και τις εκτελέσεις από το Γερμανό. Εικόνες βαρβαρότητας που έφεραν τον ξεσηκωμό του έθνους και όχι εικόνες χαράς για το νικητήριο αποτέλεσμα, εικόνες της επόμενης ειρηνικής ημέρας. Στις παιδικές και εφηβικές ψυχές πρέπει να φωλιάσει το μίσος. Γιατί αυτό, σύμφωνα με τους πατριδοκάπηλους είναι το καύσιμο που θα πυροδοτήσει νέους αγώνες. Με στόχο ποιο; Κανένα. Αλλά ένα μίσος θρέφει πάντοτε τον ελληνικό λαό, αχρείαστο να είναι. Θρέφει και την Δεξιά και την Αριστερά. Θρέφει τον εθνολαϊκισμό.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η απουσία της διεθνούς συγκυρίας, η απουσία των ξένων. Των συμμάχων, αυτών που βοήθησαν τον Έλληνα στον αγώνα του, ή δημιούργησαν το πλαίσιο ώστε αυτός τελικά να νικήσει. Κανείς δεν μιλάει για τη ναυμαχία στο Ναβαρίνο που ουσιαστικά σηματοδοτεί την απελευθέρωση από τον Τούρκο. Γιατί πρέπει να μιλήσει για την επανάσταση που είχε τελειώσει λόγω  της εμφύλιας διαμάχης και  για τους ξένους που αποφάσισαν να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους. Αλλά οι ξένοι, οι Ευρωπαίοι είναι κατά κανόνα κακοί. Ποτέ δεν «διδασκόμαστε» ποιοι πολέμησαν στο Ναβαρίνο, αν ήταν και έλληνες, ποιοι ξένοι ήταν. Αν γιορτάζαμε το τέλος του πολέμου, δηλαδή τη νίκη, έπρεπε να αναφερόμαστε στο Ναβαρίνο. Αλλά εκεί δεν έπαιξαν οι «έλληνες» οπλαρχηγοί, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν Αλβανοί.  

Κανείς δεν μιλά για τους συμμάχους, για την Αγγλία, την Αμερική, τους Γάλλους και Σέρβους αντάρτες. Μιλούν μόνο για την ΕΣΣΔ, λόγω της σοβιετοφιλίας του ΚΚΕ, αλλά και εκεί ξώφαλτσα. Το τέλος του πολέμου δεν μας αφορά. Η εικόνα που πρέπει να έχουν τα παιδιά είναι ότι πολεμήσαμε μόνοι μας τον Άξονα και όλοι οι άλλοι απλά δεν υπήρχαν. Η ιδέα του ανάδελφου έθνους είναι το καύσιμο του εθνολαϊκισμού. Προετοιμάζει τους νέους να ζήσουν σε ένα περιβάλλον εχθρικό, όπου οι άλλοι είτε είναι εχθροί, είτε αμέτοχοι στο δικό μας δράμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι αποφεύγονται και οι αναφορές στη Χρυσή Αυγή ως έχουσας την ίδια ιδεολογία με τους ΝΑΖΙ. Γιατί προφανώς η ΧΑ είναι κόμμα ελληνικό και δεν μπορεί να έχει σχέση με τους δυνάστες της χώρας μας.

Αν κάποιος παρακολουθήσει τις εορταστικές εκδηλώσεις στα σχολεία ίσως παύσει να απορεί για την εξάπλωση του φασισμού στην Ελλάδα, για την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού, για τα αυξημένα ποσοστά της εξόδου από το ευρώ. Ο Έλληνας μαθαίνει από τα γεννοφάσκια  του να αγαπά τη βία, το μίσος, τη διαίρεση, τον πόλεμο. Γιορτάζει την αρχή της σφαγής και όχι τη λύτρωση από αυτή. Μαθαίνει να μισεί τους ξένους, τους γείτονές του, τους συνεταίρους του, την Ευρώπη. Από τη Δεξιά άποψη όλοι αυτοί μας ζηλεύουν και μας μισούν για το ένδοξο αρχαίο παρελθόν μας και γιατί είμαστε χριστιανοί ορθόδοξοι. Από την Αριστερή άποψη, οι ξένοι είναι όργανα του διεθνούς καπιταλισμού και μας μισούν γιατί έχουμε αριστερή και ανυπότακτη ψυχή.

Μαζί με τις παρελάσεις των μαθητών, πρέπει να καταργηθούν και οι δήθεν εορταστικές εκδηλώσεις των εθνικών επετείων. Ας μείνουν ως ένα σημαντικό μάθημα ιστορίας. Όχι πως αυτό θα είναι αντικειμενικό και με θετικό πρόσημο. Αλλά τουλάχιστον δεν θα φαντάζει ως κάτι το εξαιρετικό και δεν θα εντυπώνεται. Θα ξεχνιέται πιο εύκολα. Αν δεν μπορούμε να διδάξουμε σωστά την Ιστορία μας καλύτερα να μην τη διδάσκουμε καθόλου.  Γιατί μας κάνει κακό. Σπέρνει φασισμό. Και αυτό το στερεότυπο των λαών που πεθαίνουν επειδή δεν έχουν «μνήμη» ας πεθάνει πρώτο.