Πήγα στο Λαύριο και μου 'ρθανε ιδέες

του Σπύρου Κασιμάτη από το protagon

Με καλέσανε από Το Ποτάμι και πέρασα ένα Συνεδριακό Σάββατο στο Λαύριο. Παρακολούθησα την επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού και γέμισα ιδέες. Έγιναν πολλές, πάρα πολλές, τρίλεπτες ατομικές εισηγήσεις· με τάξη, με ρυθμό, με αυτοπειθαρχία και με τον αλληλοσεβασμό που δείχνουν οι άνθρωποι όταν αισθάνονται ασφαλείς μέσα σε μια ομάδα, ακόμη και μεγάλη. Γοητεύτηκα.

Καταγράφηκε ευρεία θεματολογία διαπιστώσεων και προτάσεων· αρκετές μάλιστα ήταν διεισδυτικές και ριζοσπαστικές. Είναι ένα υλικό που θα χρειαστεί επεξεργασία και ιεράρχηση για να προκύψει ομοφωνία στα θεμελιώδη. Θα χρειαστεί δουλειά επίσης για να διατυπωθεί ο κεντρικός κατευθυντήριος στόχος της ελληνικής εκπαίδευσης και, ειδικά, του ελληνικού σχολείου· εκείνος ο στόχος, ο απαρέγκλιτος, που δίνει στα επιμέρους συνοχή, κατεύθυνση και νόημα. Αυτός ο στόχος είναι σήμερα τόσο χαοτικός και ασαφής που είναι σα να μην υπάρχει.

Το Ποτάμι μου φάνηκε να καταλαβαίνει (και το συμμερίζομαι!) ότι το ελληνικό σχολείο δεν μπορεί να βγάζει πια ικανούς υπαλλήλους. Η Ελλάδα έχει καταστραφεί· αγορά εργασίας δεν υπάρχει πια, πρέπει να ξαναδημιουργηθεί. Η ελληνική κοινωνία οφείλει ν' αρχίσει να μεγαλώνει -και στο σπίτι και στο σχολείο!- παιδιά σταθερά και δημιουργικά για να την ξαναφτιάξουνε απ' την αρχή. Κι αυτό πρέπει να το κάνει γρήγορα, έξυπνα, τρυφερά και αποτελεσματικά.

Κατά τη γνώμη μου, τρία πράγματα πρωτεύουν, αν θέλουμε ένα σχολείο εδραίας δημιουργίας και ανοίγματος στο μέλλον:

• Η προσεκτική υποστήριξη της ψυχο-κοινωνικής ωρίμανσης των παιδιών με όρους προσωπικούς και ομαδικούς
• Η υποστήριξη (και όχι το καλούπωμα!) της φυσικής τάσης για έρευνα και κατανόηση του κόσμου που έχει κάθε παιδί
• Η καλλιέργεια κάθε μιας από τις εννέα ανθρώπινες ευφυΐες (γλωσσικής, λογικής-μαθηματικής, μουσικής, ευφυΐας του χώρου, ενδοπροσωπικής, διαπροσωπικής, φυσιογνωστικής, σωματικής-κιναισθητικής και υπαρξιακής ευφυΐας).

Προκύπτει αβίαστα, νομίζω, ότι, μαζί με τους γονείς, το έργο αυτό θα το αναλάβει ο επαγγελματικός κλάδος της εκπαίδευσης· οι δασκάλες και οι δάσκαλοι των παιδιών από τη βρεφική ώς την ώριμη εφηβική και νεανική ηλικία.

Αν το βάλουμε στόχο, θα 'ναι εκπαιδευτικοί που θα ξέρουν :

• να καταρτίζουν αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών
• να αξιολογούν τα παιδιά με διαμορφωτική αξιολόγηση, που υπηρετεί τη μάθηση κάθε παιδιού ξεχωριστά (και όχι μόνο με απολογιστική, που υπηρετεί εξω-μαθησιακούς στόχους)
• να αξιολογούν τους εαυτούς τους ώστε να φροντίζουν την επαγγελματική τους ανάπτυξη και την ποιότητα της ζωής τους
• να ασκούν, μέσα και έξω από την τάξη, ρόλο Συμβούλου προσωπικής ανάπτυξης και συναισθηματικής ισορροπίας, ρόλο δηλαδή Παιδαγωγού

Αν το αποφασίσουμε, αυτοί θα 'ναι οι εκπαιδευτικοί, δασκάλες και δάσκαλοι, που σε μία δεκαετία θα αναλάβουν να χαράσσουν εκείνες και εκείνοι, ως συνεργάτες κάθε κεντρικής κυβέρνησης, λυσιτελώς και με κύρος, την εξέλιξη και την πρόοδο της εκπαιδευτικής πολιτικής της ελληνικής κοινωνίας.

Αν το αποφασίσουμε, αυτοί θα 'ναι οι εκπαιδευτικοί που θα αμειφθούν πια ως επαγγελματίες παιδαγωγοί και όχι ως χαμηλής ευθύνης υπάλληλοι μιας γραφειοκρατίας.

Βέβαια, υπάρχουν και άλλα κρίσιμα θέματα: η κοινωνική παιδαγωγική (ο Πολιτισμός, που λέμε), η διοίκηση και η χρηματοδότηση του εκπαιδευτικού συστήματος· δεν μπορώ να τα πιάσω τώρα. Γι' αυτό ίσως φαίνομαι εδώ ουτοπικός.

Έχουμε όμως ευθύνη να μεγαλώσουμε παιδιά και εγγόνια για να μας γηροκομήσουν, να αποπληρώσουν τα χρέη μας και να ζήσουν κι εκείνα κάπως. Μερικός -εδώ- είμαι· ουτοπικός όχι.

*Ο Σπύρος Κασιμάτης είναι δάσκαλος, μέλος ΚΕ της Δράσης.