Η ρετσινιά , το στίγμα και η στρεβλή φιλοδοξία

του Ν.Σ Μαυρογιάννη από την Καθημερινή

Ο υπουργός της Παιδείας στις προγραμματικές δηλώσεις (9-2-2015) αποκάλεσε τις εξετάσεις στα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία (ΠΠΣ) παράλογες, χαρακτήρισε την αριστεία ρετσινιά και την αποτυχία στις εξετάσεις αυτές στίγμα. Η δε φιλοδοξία των μαθητών - γονέων για σπουδές στα υπάρχοντα ΠΠΣ παρουσιάστηκε ως στρεβλή. Ωστόσο, δεσμεύτηκε για τη διεξαγωγή για φέτος των εξετάσεων, ώστε να μην προκληθεί αναστάτωση. Στις 12-2-2015 σε ραδιοφωνική του συνέντευξη ο αναπληρωτής υπουργός δήλωσε κατηγορηματικά ότι οι εξετάσεις καταργούνται. Τις χαρακτήρισε δε παράλογη διαδικασία.

Αποδέκτες αυτών των λόγων είναι βεβαίως και οι Ελληνες πολίτες, ιδιαιτέρως γονείς και μαθητές. Και με δεδομένο, για να θυμηθούμε τον Μπρεχτ, ότι ουδείς, συμπεριλαμβανομένης και της πολιτικής ηγεσίας, δύναται να διαλύσει τον λαό και να εκλέξει έναν άλλο, μάλλον θα πρέπει να λάβει σοβαρά τις επιθυμίες και τις βλέψεις πολλών εξ αυτών. Διότι, βεβαίως, οι κυβερνήτες οφείλουν να διευθύνουν την κοινωνία, αλλά η κατανόησή της προηγείται της αλλαγής της.

Τι ωθεί πολλές οικογένειες να σπεύσουν στα ΠΠΣ και να διεκδικήσουν τη φοίτηση των παιδιών σε αυτά συμμετέχοντας σε εξετάσεις; Ποιος είναι ο λόγος που οι αιτήσεις για συμμετοχή σε εξετάσεις είναι συντριπτικά περισσότερες από τις αιτήσεις συμμετοχής στις προ του 2013 κληρώσεις; Τη στιγμή που πρόκειται για δημόσια σχολεία; Που έχουν τις ίδιες υποδομές με τα άλλα σχολεία; Που δουλεύουν με τους ίδιους προϋπολογισμούς; Οπου σε αυτά συναντάμε αποκλειστικά παιδιά της διπλανής πόρτας;

Αν κάποιος έμπαινε στον κόπο να μιλήσει με τα παιδιά και τους γονείς τους, θα έπαιρνε πολλές απαντήσεις. Γιατί τα ΠΠΣ δεν είναι σχολεία της μιας και μόνο απάντησης. Ωστόσο κοινός παρονομαστής των απαντήσεων είναι η λαχτάρα ικανών παιδιών που αγαπούν την εκπαίδευση να συναντήσουν παιδιά που τα καίει το ίδιο κάρβουνο. Με την καθοδήγηση δασκάλων που την εννοούν. Απλά πράγματα. Και δεν πρόκειται, μόνο, για τις ακαδημαϊκές επιδόσεις που αναμφίβολα αποτελούν δυνατό σημείο των ΠΠΣ. Είναι μια λαχτάρα που καλύπτει πλείστες όψεις του πολιτισμού: με πρόσθετα μαθήματα και ομίλους για τις επιστήμες, τη φιλαναγνωσία, τη δημιουργική γραφή, το θέατρο και άλλα.

Στη ζωή προσπαθούμε κατά κανόνα για το καλύτερο. Αλλοτε το πετυχαίνουμε, άλλοτε όχι. Μπορούμε να μετασχηματίσουμε την όποια επιτυχία και την όποια αποτυχία. Και να πάμε παρακάτω. Η συμμετοχή σε εξετάσεις στα ΠΠΣ δεν είναι υποχρεωτική, όπως δεν είναι υποχρεωτική η συμμετοχή σε αθλητικούς αγώνες, χορευτικά δρώμενα, εκλογές μαθητικών συμβουλίων κ.ά. Η διάκριση είναι στοιχείο της ζωής και, ευτυχώς, δεν έχει επινοηθεί κάποιου είδους κοινωνική μηχανική που να την αποτρέπει χωρίς να ενδίδει στον ολοκληρωτισμό, στη γελοιότητα ή και στα δύο.

Τα παιδιά, όπως όλοι μας, έχουν διαφορετικές ικανότητες και ανάγκες. Δεν επιτυγχάνεται το καλύτερο εκπαιδευτικό αποτέλεσμα όταν όλα εξαναγκάζονται να φοιτούν στον ίδιο τύπο σχολείου. Για τον λόγο αυτόμ κατά καιρούς έχουν λειτουργήσει ή εξαγγελθεί ότι θα λειτουργήσουν αθλητικά, μουσικά, γενικά, ειδικά, τεχνικά, επαγγελματικά, ξενόγλωσσα σχολεία κ.ά. Ανάμεσά τους, πρόσφατα, και σχολεία για την καλλιέργεια της αριστείας, δηλαδή τα ΠΠΣ, όπως προβλέπεται από τον νόμο 3966/2011.

Τα ΠΠΣ δεν απευθύνονται μόνο στους μαθητές τους που ως είναι φυσικό επιλέγονται με εξετάσεις. Μέσω των ομίλων και των προγραμμάτων επαγγελματικής ανάπτυξης υπάρχει χώρος σε αυτά για τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς των άλλων σχολείων. Τα ΠΠΣ δεν είναι μια απάντηση αμηχανίας στα εκπαιδευτικά προβλήματα της πατρίδας μας. Δεν είναι ένα προστατευμένο κέλυφος για λίγους. Είναι μια επιθετική διάταξη με ενδιαφέρουσα διοικητική δομή και γόνιμες ιδέες για συνεργασία με όλους. Παρόμοια σχολεία υπάρχουν σχεδόν σε όλο τον κόσμο και ως γνωστόν ήκμασαν και στις σοσιαλιστικές χώρες. Διότι η λειτουργία τους συνδέεται άμεσα με την προκοπή των χωρών τους. Οπως συνέβη στην Ελλάδα και με τα Πρότυπα Σχολεία πριν από το 1985. Ηδη σε μία διετία από την επαναλειτουργία τους με τη μορφή των ΠΠΣ, έχουν να επιδείξουν εξαιρετικά αποτελέσματα. Και πριν από οποιαδήποτε βιαστική τροποποίηση των όρων λειτουργίας τους, έχει σημασία αυτά τα αποτελέσματα να μελετηθούν.

* Ο κ. Ν.Σ. Μαυρογιάννης είναι μαθηματικός (MSc, PhD) και υπηρετεί στο Πρότυπο Πειραματικό Λύκειο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης.