Η οικονομία χρειάζεται τώρα μια νέα προσαρμογή

του Παναγιώτη Γκλαβίνη από το Capital

Αν υπήρχε τρόπος να μεταφερθούμε δέκα χρόνια μπροστά και να κοιτάξουμε πίσω στις μέρες που ζούμε σήμερα, το πιο σίγουρο είναι πως θα βλέπαμε τελικά ότι δεν τη γλυτώσαμε αυτή τη φορά.. Και θα μας φαινόταν τόσο φυσιολογικό κάτι τέτοιο, που θ’ αναρωτιόμασταν πόσο αφελείς μπορούσαμε να ήμαστε τις μέρες αυτές, ώστε να πιστεύουμε ακόμη σ’ ένα θαύμα, αντί να παραδοθούμε στο μοιραίο ή και να προετοιμαστούμε γι’ αυτό.

Κι όμως! Ακόμη και σήμερα, το βασικό σενάριο όσων αποφασίζουν για μας δεν είναι το Grexit, αλλά η διάσωσή μας εντός του Ευρώ. Πέντε χρόνια μετά το Καστελόριζο, η κυρίαρχη σχολή σκέψης στην Ευρώπη, που πάντα πίστευε πως, χάριν του Ευρώ, η Ελλάδα έπρεπε να σωθεί με όποιο κόστος, δεν έχει ακόμη ηττηθεί από την αντίπαλη σχολή, που πρεσβεύει πως, χάριν του Ευρώ και πάλι, η χώρα θα πρέπει να αφεθεί να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη. 

Η πρώτη φοβάται τις απρόβλεπτες συνέπειες που θα είχε ένα Grexit για τη Ζώνη του Ευρώ, ενώ η δεύτερη, την τρωθείσα αξιοπιστία της Ευρωζώνης επειδή κάποιο μέλος της δεν ακολουθεί τους κανόνες της, είτε γιατί δεν θέλει ή γιατί δεν μπορεί. Είναι αυτή ακριβώς η σχολή που, αντίθετα με την άλλη, πιστεύει πως το Ευρώ, όχι μόνο δεν θα καταρρεύσει αν η Ελλάδα εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, αλλά θα ενισχυθεί κιόλας!

Βέβαια, οι κυβερνώντες δεν κάνουν την ίδια ανάλυση. Βλέπουν παντού συνωμοσίες που εξυφαίνουν ύποπτα κέντρα ενάντια στην αριστερά πρώτη φορά (;) στην εξουσία. Δεν μας εκπλήσσει η ανάλυσή τους, διότι ποτέ τους δεν υπήρξαν ευρωπαϊστές, το αντίθετο μάλιστα. Πρόσφατα δε, πολιτειακοί παράγοντες επέλεξαν, στα γενέθλια της Ευρώπης, να γιορτάσουν την 9η Μαΐου παρέα με τον Πούτιν, επενδύοντας έτσι σε μνήμες διχασμού που σκόρπισε στη Γηραιά Ήπειρο η αντιπαλότητα των εθνών της, παρά σε μνήμες συμφιλίωσης των λαών που φτιάξανε την Ευρώπη, αφήνοντας πίσω τούς ποταμούς αίματος που τους χώριζαν. 

Το ίδιο, όμως, δεν κάνουν και στη χώρα τους; Αντί να διαπραγματευτούν τις πολεμικές αποζημιώσεις στο διπλωματικό επίπεδο, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, όπως μας το υπέδειξε το Δικαστήριο της Χάγης, διαπαιδαγωγούν το λαό με τον πόνο της γενιάς που βίωσε τον Πόλεμο, προετοιμάζοντάς τον για τη σύγκρουση που έρχεται...

Στο λαό, λοιπόν, περνάει τώρα ο λόγος. Μόνον αυτός μπορεί ν’ αλλάξει τον ρου της ιστορίας που μας οδηγεί σε μια νέα εθνική καταστροφή. Κανείς άλλος. Μόνον ο λαός που στήριξε τυφλά την Κυβέρνηση αυτές τις 100 μέρες που κατέστρεψαν τη χώρα. Διότι, αν η λαϊκή στήριξη δεν ήταν τυφλή, δεν θα είχαμε φτάσει ως εδώ. Αυτήν επικαλούνται οι κυβερνώντες για να δικαιολογήσουν την αδράνειά τους, εφησυχάζοντας οι ίδιοι. 

Αν η κοινή γνώμη στεκόταν πιο κριτικά απέναντι στους κυβερνητικούς χειρισμούς, η συμφωνία θα είχε κλείσει ήδη από τις 11 Φεβρουαρίου, όταν ο κ. Δραγασάκης υπέγραψε στο Eurogroup, αλλά λίγες ώρες μετά, όταν το ρολόι γύρισε 12 και το ημερολόγιο έδειξε 70 χρόνια μετά τη Βάρκιζα, υποχρεώθηκε ν’ ανακαλέσει. Τότε, λοιπόν, ο λαός δεν αντέδρασε. Δεν αντέδρασε ούτε στις 20 Φλεβάρη, όταν η συμφωνία που και πάλι επετεύχθη στο Eurogroup, δεν ήρθε στη Βουλή για κύρωση από το φόβο των διαρροών στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Και δεν αντέδρασε ούτε ένα μήνα αργότερα με τον άνθρακα που έφερε ο Πρωθυπουργός πίσω στη χώρα από την μίνι Σύνοδο Κορυφής που προκάλεσε στις Βρυξέλλες και την επίσημη επίσκεψη που πραγματοποίησε αμέσως μετά στη Γερμανία. 

Το πιο τραγικό απ’ όλα στη νέα εθνική τραγωδία που ετοιμαζόμαστε να ζήσουμε, είναι η υπερχειλίζουσα λαϊκή στήριξη απέναντι σε όλα όσα μας ωθούν νομοτελειακά στην καταστροφή. Μια στήριξη που επέτρεψε στους κυβερνώντες να διατηρήσουν και στην κυβέρνηση την πολυτέλεια της αριστερής ανευθυνότητας που είχαν στην αντιπολίτευση.

Η στήριξη αυτή, όμως, δίνει άλλοθι και σε όσους επηρεάζουν τη λήψη δυσάρεστων για τη χώρα μας αποφάσεων στα κρίσιμα διεθνή fora. Θα ήταν διαφορετικά αν όλοι αυτοί είχαν να κάνουν με μια περιστασιακή κυβέρνηση ιδεοληπτικών, που προέκυψε από κάποιο εκλογικό ατύχημα και οδηγεί έναν ολόκληρο λαό στην καταστροφή. Προς ευχάριστη έκπληξή τους διαπιστώνουν πως έχουν να κάνουν με τον ίδιο το λαό, που εμφανίζεται σχεδόν σύσσωμος να το στηρίζει όλο αυτό! Έτσι, δεν θα δυσκολευτούν και πολύ να δικαιολογήσουν τις αποφάσεις τους. Ο Ελληνικός λαός θα το έχει επιλέξει...

Αφήνοντας πίσω την απίστευτη ελαφρότητα με την οποία διαχειρίστηκε η Κυβέρνηση την κρίση όλο το προηγούμενο διάστημα, τρέχει τώρα να προλάβει το δικό της Μπρεστ-Λιτόφσκ, καθώς εισήλθαμε στη ζώνη του ατυχήματος. Πλην όμως οι εταίροι μας φαίνεται να μην ικανοποιούνται πλέον ούτε μ’ αυτό. Και τούτο για δύο λόγους:

1. Διότι δεν εμπιστεύονται την Κυβέρνηση, επειδή είναι πεπεισμένοι ότι –και να υπογράψει τη συμφωνία– δεν πρόκειται να την τηρήσει. Η εμπειρία τους στο σημείο αυτό ήταν ήδη κακή από προηγούμενες Κυβερνήσεις, που αν και μνημονιακές, δεν εφήρμοζαν πάντα όσα υπέγραφαν. Το διάστημα αυτό έγινε χειρότερη με μια εκ πεποιθήσεως αντιμνημονιακή Κυβέρνηση. Πώς είναι δυνατό να την εμπιστευθούν πως θα τηρήσει ό,τι υπογράψει;

2. Διότι, και να κλείσουμε την αξιολόγηση, δεν μας καθιστά βιώσιμους η δόση που θα εισπράξουμε, αφού, μόλις την πάρουμε, θα πρέπει χέρι-χέρι σχεδόν να εξοφλήσουμε με αυτήν την ΕΚΤ. Ούτε είναι ρεαλιστικό για να την πάρουμε, να λάβουμε μέτρα που δεν μπορούν να υλοποιηθούν και ν’ αποδώσουν σ’ ένα χρόνο. Το πρόγραμμα δεν βγαίνει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Χρειαζόμαστε μια μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής.

Τώρα πια, μετά από μήνες καταστροφικής αδράνειας, χρειαζόμαστε ένα νέο Πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας που στο μεταξύ αποσταθεροποιήσαμε. Ένα νέο Μνημόνιο που θα μας δίνει περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστούμε και περισσότερα χρήματα ν’ αντεπεξέλθουμε. Με άλλα λόγια, μια νέα χειρουργική επέμβαση! Διότι, πριν να γίνουμε τελείως καλά, εμείς ξεθαρρέψαμε. Όχι μόνο σταματήσαμε τη θεραπεία, αλλά ξαναρχίσαμε και τις παλιές συνήθειες που μας προκάλεσαν το έμφραγμα, με αποτέλεσμα να υποτροπιάσουμε και να θέλουμε τώρα ξανά χειρουργείο…

* Ο κ. Γκλαβίνης είναι αν. καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ.