Περί ΣΥΡΙΖΑ, κρίσης, διεξόδου, δημοκρατίας κλπ.
του Γιάννη Αντωνίου
Κάπως έτσι, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Ευρώπη έκλεισε τους λογαριασμούς της με τον κομμουνισμό σε όλες τις εκδοχές του. Η Ελλάδα και πάλι αποτέλεσε την εξαίρεση. Οι ιστορικές αδράνειες, η εργαλειακή χρήση της μνήμης του εμφυλίου και της καχεκτικής μεταπολεμικής δημοκρατίας, η δικτατορία, η πολιτική συγκυρία των αρχών του 90´ και το εγχείρημα του ΣΥΝ κράτησαν ζωντανό τον πολιτικό αναχρονισμό του κομμουνισμού, καθιστώντας μειοψηφικές και εν πολλοίς ενσωματώνοντας τις φωνές που αναζητούσαν την έξοδο από αυτήν την παράδοση.
Η περίπτωση Παπαγιαννάκη, της εποχής της και αυτή, δεν μπορεί να απαλείψει τους οργανικούς και απολύτως λειτουργικούς δεσμούς της ιστορικής ηγεσίας του ΚΚΕ εσωτ. και των επιγόνων της με την ιδεολογική και πολιτική παράδοση του κομμουνισμού και των ορίων που αυτή διαμόρφωσε στην άσκηση πολιτικής. Όποιος βρει πέντε ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στον Κολιγιάννη και τον Παρτσαλίδη ή ανάμεσα στο Λαφαζάνη και το Βούτση κερδίζει. Η σκιά αυτή παρέμεινε απολύτως επικαθοριστική στην πορεία του ΣΥΝ, για να γίνει και επισήμως κυρίαρχη με το ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τα ισχυρά συμφραζόμενα του λαϊκισμού, του εναλλακτικού ευρωπαϊσμού (διάβαζε αντιευρωπαϊσμού), του κινηματισμού και του φλερτ με την τρομοκρατία, προ και κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Θυμηθείτε ακόμη τί αντιμετωπίσαμε στη ΔΗΜΑΡ, όσοι υποστηρίξαμε την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων και την επιτακτικότητα προσαρμογής της πολιτικής του κόμματος στις έκτακτες ανάγκες της συγκυρίας. Ο τοίχος του αντιμεταρρυθμισμού της πλειοψηφίας κατασκευάστηκε από υλικά που παρέπεμπαν μονότονα στην παράδοση της ανανεωτικής αριστεράς και της κενολογίας περί δημοκρατικού σοσιαλισμού, η οποία προφανώς δεν είχε τίποτα πια να ανανέωσει, παρά μόνο να σώσει κι αυτή, μαζί με τους υπόλοιπους, ό,τι μπορούσε να σωθεί από το καταρρέον σύστημα.
Και κάπως έτσι φτάσαμε στο σήμερα. Ο λαϊκισμός και ο εθνικισμός αποτέλεσαν τα συστατικά του αντιμνημονιακού μετώπου. Τα αίτια της κρίσης και η όποια ειλικρινής βούληση αντιμετώπισής τους σκεπάστηκαν από την οχλοβοή της πλατείας. Ο ΣΥΡΙΖΑ δημαγωγώντας κατάφερε να γίνει ο πιο αυθεντικός εκφραστής της οργής για την απώλεια της δανεικής ευημερίας αλλά και στο επίπεδο του συλλογικού φαντασιακού το πολιτικό όχημα μιας αυτόματης επιστροφής στη μακαριότητα του 2009. Αυτή είναι η συνταγή της επιτυχίας του, εμπλουτισμένη βεβαίως από την επικαιροποίηση των κάθε λογής αριστερών προλήψεων. Κάπως έτσι παγίδευσε τη χώρα και στο τέλος παγιδεύτηκε και ο ίδιος. Για αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης του προβλήματος, για αυτό επίσης η συζήτηση εάν είναι ή δεν είναι δημοκρατικό κόμμα μοιάζει λίγο με τη συζήτηση των καλόγερων του Μεσαίωνα περί του φύλου των αγγέλων.
Όλα αυτά που ζούμε μοιάζουν με καθαρτήριο. Είναι το κόστος που πληρώνουμε για τους ποικίλους αναχρονισμούς μας. Στο τέλος της ημέρας μπορεί να υπάρχει και λύτρωση. Αυτή όμως δεν μπορεί παρά να εμπεριέχει ως δομικό της στοιχείο την ολοκληρωτική απαλλαγή από την αρχαία σκουριά που βάρυνε τις ζωές μας από τη Μεταπολίτευση ως σήμερα.
Υπαρχουν τουλαχιστον τρεις διαφορες αναμεσα στον Λαφαζανη και τον Βουτση:
ΑπάντησηΔιαγραφή1) ο Λαφαζανης δεν ειπε ποτε οτι θα κοψει χερια αντιφρονουντων.
2) ο Λαφαζανης δεν απαξιωσε ποτε την αξιοπρεπεστατη δουλεια του γκαρσονιου.
3) ο Λαφαζανης εμαθε κατι απο τον Φλωρακη, ο Βουτσης δεν εμαθε τιποτα απο τον Κυρκο.
Έχω ορισμένες σοβαρές διαφωνίες με τα όσα γράφεις Γιάννη. Θα είμαι αναγκαστικά «σχηματικός» και όχι ιστορικά αναλυτικός και ακριβής, για να αναφερθώ στην ουσία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτούς στους οποίους αναφέρεσαι ήταν ουσιαστικά μειοψηφία ή με τις ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ απόψεις στο ΚΚΕεσ . Λίγοι από αυτούς βρισκόντουσαν στον ηγετικό πυρήνα του ΚΚΕεσ και πάντα υπό την ηγεμονία της άλλης τάσης (για να μην την πω απλά του Κύρκου γιατί υποτιμώ πολλά στελέχη). Αντίθετα, μέσα από την πορεία του, το ΚΚΕεσ και η πλειοψηφία του, οδήγησαν στο σχηματισμό της ΕΑΡ (που τότε εντάχθηκε ο Μιχάλης).
Το ιστορικό λάθος ήταν η δημιουργία του Συνασπισμού του μεγάλου και μετά του μικρού. Αν και για σημαντικό διάστημα υπήρχε ηγεμονία των ιδεών της Ανανεωτ. Αριστεράς (ο ΣΥΝ έχει ψηφίσει και το Μααστριχ), η «ηγεμονία» αυτή σταδιακά απωλέστηκε από δύο παράγοντες α) όταν και πάλι απέτυχε να εκπροσωπηθεί στην Βουλή και β) λόγω της προϊούσας απώλειας στελεχών και μελών της (ήμουν και εγώ μεταξύ αυτών), που αδυνατούσαν να παρακολουθήσουν και βαριόντουσαν να αντιπαλέψουν τις μεταλλαγές της πολιτικής του. Οι διαρροές αυτές, μαζί με την ενίσχυση της συνιστώσας όσων προερχόντουσαν από το ΚΚΕ, άλλαξαν τον συσχετισμό στο εσωτερικό του. Η αλλαγή των συσχετισμών ενισχύθηκε με την εκ των υστέρων ένταξη και των μελών και στελεχών του «Μπανιά» (και στα οποία ουσιαστικά αναφέρεσαι), τα οποία ποτέ δεν καθόρισαν τον χαρακτήρα αυτού που λέμε Ανανεωτική Αριστερά. Ο Παπαγιαννακής ήταν και αυτός που μέχρι τέλους παρέμεινε στο Συνασπισμό.
Και για το θέμα των μεταρρυθμίσεων στην ΔΗΜΑΡ έχω, επίσης, διαφορετικές εκτιμήσεις. Οι διαφωνίες για το ποιες και πώς μεταρρυθμίσεις δεν σήμαινε άρνηση των μεταρρυθμίσεων. Θεωρώ, για παράδειγμα, το έργο του Μανιτάκη πολύ σημαντικό, αλλά και αυτό από αρκετούς κατηγορήθηκε ως αντιμεταρρυθμιστικό επειδή δεν έκανε τους οριζόντιους ακρωτηριασμούς που ήθελε η ΝΔ. (και επιπλέον υπονομεύτηκε από τον Ρουπακιώτη). Ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι η διαφωνία του Γιάννη Μπασιάκου (και άλλων) με και την δική σου άποψη για τα πρότυπα-πειραματικά, που κατά την γνώμη μου, δεν καθιστά τον έναν υπέρμαχο και τον άλλο πολέμιο των μεταρρυθμίσεων. Αλλά όλα αυτά φαντάζομαι ότι θα έχει αξία να τα δούμε σε ένα βάθος χρόνου. Δεν γνωρίζω αν υπήρξε τοίχος του αντιμεταρρυθμισμού της πλειοψηφίας – το αντίθετο πιστεύω - , αλλά αν υπήρχε, έχω την γνώμη ότι η πλειοψηφία αυτή σε πολλές περιπτώσεις διευρύνθηκε, από λογικές άσπρου – μαύρου που δεν ενσωμάτωναν την «παράδοση της ανανεωτικής αριστεράς».
Θεωρώ ότι το ΚΚΕεσ, η ΕΑΡ και ιδέα της Ανανεωτικής Αριστεράς «άντεξαν» τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα γιατί ήταν ένα πολιτιστικό γεγονός στην Ελληνική κοινωνία και σίγουρα δεν ταυτίζονται με το ήθος, τις θέσεις και συμπεριφορές των σημερινών κυβερνώντων. Ας μην ξεχνάμε εξ’ άλλου ότι αυτό του ονομάζαμε Ανανεωτική Αριστερά, σήμερα στελεχώνει, αν δεν είναι ο εναπομείναν κορμός, όλων των συνιστωσών της κεντροαριστεράς και όχι μόνο … θα έλεγα του μεταρρυθμιστικού μπλόκ (ίσως όχι πάντα με ταυτόσημες πάντα θέσεις). Δεν συνηθίζω σε τέτοιες παρεμβάσεις, αλλά το τσουβάλιασμα με το ΚΚΕ και τον σταλινισμό την θεωρώ λάθος και με ενόχλησε.
Θ. Μαχιάς
αποτελεί ιστορικό παράδοξο ότι ο ρόλος που έμελλε να παίξει τελικά το ΚΚΕεσωτερικού, είτε με τα στελέχη του που είναι στο συριζα, είτε με τη δημαρ, ήταν η καταστροφή της χώρας!
ΑπάντησηΔιαγραφή