Λεωνίδας Καστανάς: Εκείνο του «ουάου» στα μούτρα του Γερούν πρέπει να προκάλεσε πολλαπλούς οργασμούς.

 Όποιος ξέρει τους ανθρώπους, τα χούγια και την πολιτική ιδεολογία της Συριζαϊκής Αριστεράς δεν εκπλήσσεται από τον κυβερνητικό τραγέλαφο. Ο αδαής και απελπισμένος κόσμος μόλις τώρα αρχίζει να καταλαβαίνει κάτι. Μόνο που το μάθημα του κοστίζει λίγο ακριβά. Σε τόσο δύσκολους καιρούς πρέπει να σκέφτεσαι καλά τι ρίχνεις μέσα στην κάλπη. Παλιά ότι και να έριχνες έβγαινε κάποιος δημαγωγός που εκχωρούσε εθνικό κεφάλαιο και σου μοίραζε κατανάλωση. Σήμερα, που τα ενέχυρα μηδενίστηκαν, ο ίδιος δημαγωγός μπορεί να σου μοιράσει μόνο αίμα, ιδρώτα και δάκρυα.

Κατά τα άλλα, μετά το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ ήρθε και ή ώρα του ΣΥΡΙΖΑ να πληρώσει με διάσπαση την υπογραφή μνημονίου. Βλέπετε «παρήλθον οι χρόνοι εκείνοι» όταν η επίπλαστη ευημερία ήταν μονόδρομος και η λαϊκή αποδοχή γενναία υπό το φόντο μιας πλαστικής κομματικής σημαίας. Η φτώχια φέρνει γκρίνια και συγκρούσεις. Πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που αποφασίζουν τελικά τα αυτονόητα αλλά και κάποιοι που πρέπει να καλύψουν την «τσάμπα μαγκιά» που ενδημεί στη χώρα, τον εθνολαϊκισμό και την ξενοφοβία της. Μπορεί να είναι  ακροδεξιοί ή ακροαριστεροί, λαμόγια ή ιδεαλιστές αλλά είναι πάντοτε το ίδιο γραφικοί και επικίνδυνοι.     

To plan A αφορούσε τον εκβιασμό της Ευρώπης. Το είπε καθαρά και ο κ. αντιπρόεδρος. Το δημοψήφισμα ήταν το τελευταίο στάδιο, το απόλυτο όπλο που θα ταρακουνούσε τις χρηματαγορές όλου του κόσμου, θα παρέλυε την Ευρωζώνη και τα λεφτά θα έρεαν χωρίς πρόγραμμα, αλλά με αξιοπρέπεια. Χιλιάδες ψηφοφόροι ακόμα και αστικών κομμάτων είχαν φάει το παραμύθι. Ακόμα και πολιτικοί. Είχαν πιστέψει στο άστρο του Βαρουφάκη. Όλοι οι άλλοι ήταν χαρτογιακάδες και κουτόφραγκοι ενώ εμείς τα γατόνια  που θα τους έδεναν χειροπόδαρα. Ο περιούσιος λαός στα καλύτερά του. Η ελληνική πονηριά και η καπατσοσύνη συνδυασμένη με τσαμπουκά, ναρκισσισμό, πολυλογία, «αντισυμβατικότητα» και έκθεση. Εκείνο του «ουάου» στα μούτρα του Γερούν πρέπει να προκάλεσε πολλαπλούς οργασμούς. 

Το plan B έπαιζε παράλληλα και είχε ρήξη, Grexit και φιλότιμο. Κάλυπτε τον αριστερό κυβερνητικό βραχίονα και διατηρούσε τη συνοχή του κόμματος. Κυρίως ικανοποιούσε τον βαθύτατο αντιευρωπαϊσμό και αντικαπιταλισμό της κοινωνίας. Γι αυτό και τα ταξίδια στο Ιράν, την Κίνα, τη Ρωσία προς αναζήτηση συμμαχιών και κεφαλαίων, γι αυτό και τα οπερετίστικα σχέδια με τα ΙΟU’s, οι απειλές προς αντιφρονούντες δημοσιογράφους και η υπόμνηση ότι ο στρατός εγγυάται την εσωτερική ασφάλεια. Από τη στιγμή που δεν βρήκαν λεφτά και  διεθνή στήριξη, η υπόθεση plan Β είχε τελειώσει. Ούτως ή άλλως δεν το πολυπίστευαν γιατί είχε μπελάδες και συγκρούσεις, εκτροπές, πείνα και  προσωπικό κίνδυνο, αλλά το συζητούσαν. Λογικό. Η φαντασίωση της επανάστασης. Τόσα χρόνια αυτός ήταν ο μεγάλος στόχος. Γιατί πως θα πάμε στο σοσιαλισμό αν δεν βγούμε πρώτα από την ΕΕ; Είναι ακόμα άραγε;

Και όμως το 61% του δημοψηφίσματος ήταν λευκή επιταγή στον Τσίπρα να αποφασίσει και να πράξει. Με ανοικτές τράπεζες θα ήταν 80%. Πέρα από το τι πίστευε ο καθένας ότι θα κάνει τελικά ο αρχηγός, την επιταγή την είχε υπογράψει. Αν τον έβαζες να διαλέξει ψυχρά μεταξύ παραμονής ή εξόδου θα ψήφιζε παραμονή. Ο πολίτης δεν θέλει να πάρει την ευθύνη της τύχης του. Για να μπορεί μετά να δικάσει τους υπεύθυνους. Το ερώτημα του δημοψηφίσματος συμπυκνώνει όλη την υποκρισία και τη μετάθεση ευθύνης της ελληνικής κοινωνίας. Ο πρωθυπουργός ρώτησε υπόρρητα «να φύγουμε αν δεν μείνουμε;» και ο λαός απάντησε το ίδιο υπόρρητα «μείνε μέχρι να φύγεις». 

Οι κλειστές τράπεζες δεν θορύβησαν ιδιαίτερα τους πολίτες, προφανώς λόγω της άγνοιας των μακροχρόνιων επιπτώσεων στην πραγματική οικονομία. Είχαν προσηλωθεί στο στόχο, να τινάξουν την Ευρώπη στον αέρα. Οι νέοι και οι άνεργοι θεωρούν ότι έχουν δει το τέλος του κόσμου και ότι άλλο τους συμβεί θα είναι καλύτερο. Και ψηφίζουν σχεδόν τυφλά αναζητώντας «τον νυμφίο εν τω μέσω της νυκτός».  Ο βασικός κορμός, δηλαδή, ΔΥ και συνταξιούχοι, πίστευαν ακράδαντα ότι αυτή η κυβέρνηση δεν θα τους εγκαταλείψει ποτέ. Δεν θα χάσουν ούτε τις καταθέσεις ούτε το μηνιάτικο. Και δικαιώθηκαν. Αν μείναμε τελικά στην Ευρώπη το οφείλουμε πρωτίστως σε αυτούς. Στη δραχμή, το νέο πελατειακό κράτος του ΣΥΡΙΖΑ θα έμενε σύντομα από καύσιμα και αυτό θα άνοιγε της «πύλες της κολάσεως». Στο σκληρό μνημόνιο πάντα υπάρχουν ελπίδες κάποιοι να τη γλιτώσουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να προφυλάξει εκτός από το κόμμα και το «στρατό» του. Είναι το πολιτικό του κεφάλαιο.

Το βράδυ του δημοψηφίσματος και ενώ οι αφελείς έστηναν χορούς για το περήφανο ΟΧΙ, οι αριστεροί ταγοί  πείστηκαν επιτέλους ότι ο εκβιασμός δεν έπιασε και τα έβαψαν μαύρα.  Και έπεσαν στο plan C. Λαϊκή αποδοχή έχουμε, τα υπογράφουμε όλα τάκα-τάκα,  παίρνουμε τα λεφτά,  γατζωνόμαστε στην εξουσία και βλέπουμε. Η επανάσταση μπορεί να περιμένει. Το όπλο παρά πόδα. Η Ιστορία ως φάρσα ποιότητας Σεφερλή. Σοφή επιλογή. Το τι θα υλοποιήσουμε είναι συζητήσιμο. Εμείς θα πούμε ότι δεν πιστεύουμε στο μνημόνιο, ότι δεν θέλουμε να αλλάξουμε τίποτα. Ότι εκβιαζόμαστε.  Σάμπως ποιος άλλος θέλει να κάνουμε μεταρρυθμίσεις εκτός των κακών Θεσμών; Το είπαν και οι αντίπαλοι τους κοίταξαν με κατανόηση. Και αυτοί κάτι παρόμοιο θα έκαναν στη θέση τους.

Προχτές μετά το Eurogroup,  ο Ευ. Τσακαλώτος δήλωσε: «το πόσο καλή είναι αυτή η συμφωνία θα εξαρτηθεί από το πώς η ελληνική κοινωνία, το κράτος, η οικονομία και οι οικονομικοί και κοινωνικοί φορείς θα ανταποκριθούν. Ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξει η βέλτιστη δυνατή εφαρμογή αυτής της συμφωνίας για να αμβλυνθούν οι τυχόν αρνητικές συνέπειες».

Ξέχασε να βάλει μέσα  την κυβέρνηση και το κόμμα στα οποία ανήκει. Πάλι το μπαλάκι στο «λαό»; Εμείς συμφωνήσαμε εσείς αποφασίστε τι θα υλοποιήσουμε; Αυτό μας λέει; Και αν όλα πάνε χάλια εσείς θα φταίτε, όχι εμείς; Και ο λαός τι του απαντά; Μα ότι απάντησε στον Κωστάκη και στο Γιωργάκη που και αυτοί πήραν εντολή για να τα αλλάξουν όλα.

«Μεγάλε άλλαξε ότι θες, μόνο μην πειράξεις τα δικά μου.»

Τα υπόλοιπα είναι ιστορία και τροφή για ιθαγενείς τηλεορασόπληκτους, άνευ σημασίας και άνευ ουσίας. Τα show στη βουλή με πρωταγωνίστρια την ΠτΒ, οι δήθεν οργισμένες αντιδράσεις και οι προτάσεις μομφής, τα ξενύχτια, οι απανωτές δηλώσεις, απειλές και παραινέσεις δεν αφορούν την πολιτική αλλά την απουσία της.  Ας δούμε όμως πως αντιδρούν οι υπόλοιποι.

Η Αριστερή Πλατφόρμα βλέπει μακριά γιαυτό διαφοροποιείται. Δεν είναι μόνο η ιδεοληψία, δεν τους έχω για τόσο αφελείς. Αριστερά με μνημόνιο δεν έχει μέλλον. Ενώ, ένα σχήμα που θα συνεχίσει να υπόσχεται τη μετά θάνατον ζωή, έχει. Φτωχικό ίσως στην αρχή αλλά δεν θα πάψει να ευαγγελίζεται «τον άλλο κόσμο που είναι εφικτός» και αυτό έχει πολλούς ακροατές. Θα συσπειρώνει μέρος από τις κάστες των προστατευομένων του κράτους που θα θίγονται από την εφαρμογή του Μνημόνιου 3, θα γοητεύει τους νέους και τους αφελείς και θα αποτελεί το αποκούμπι κάθε αδικημένου και εξαθλιωμένου. Στην Ελλάδα δεν σκεφτόμαστε και πολύ. Μας λείπει η Πολιτική Παιδεία. Αισθανόμαστε όμως. Και αντιδρούμε εν θερμώ. Η άκρα Αριστερά μαζί με την άκρα ρατσιστική Δεξιά θα ηγηθούν του νέου αντιμνημονιακού αγώνα με στόχο το Grexit. Απομένει να δούμε το εύρος της ακτινοβολίας τους.

Οι άλλοι αντιπολιτευόμενοι έχουν δίλημμα χοντρό.  Το νέο στερεότυπο που διαμορφώνεται είναι ότι υπάρχουν κάποιοι κακοί στην Ευρώπη με επικεφαλής το Σόιμπλε που θέλουν να μας πετάξουν έξω και δεν πρέπει να τους κάνουμε το χατίρι. Το μνημόνιο είναι κακό και γεμάτο αδικίες και θα αγωνιστούμε να το διορθώσουμε. Γι αυτό και δεν μπαίνουν στον κόπο να προτείνουν τίποτα πολιτικό για την δύσκολη πορεία υλοποίησης της συμφωνίας και κυρίως για όλα όσα πρέπει εμείς να κάνουμε για σώσουμε τη χώρα μας. Είναι αυτό που πολλοί λένε «απουσία αντιπολίτευσης».

Το να στηρίξουν την υπογραφή της είναι το εύκολο. Επικαλούνται την σωτηρία της πατρίδας και δικαιώνονται. Την επόμενη μέρα όμως; Τι θα κάνουν; Κάποιοι ή και όλοι θα πρέπει να συμμετέχουν σε μια κυβέρνηση μαζί με την Αριστερά και να υλοποιήσουν αντιδημοφιλείς πολιτικές. Να υλοποιήσουν αυτά που υπέγραψαν με τα οποία σχεδόν όλοι, λίγο ή πολύ διαφωνούν. Χωρίς να λένε ακριβώς που και γιατί για να μην ερεθίσουν τους ψηφοφόρους τους. Και αυτό τελικά θα τους φθείρει. Και το ΔΝΤ δεν αστειεύεται. Έχει μάθει από τα ελληνικά κόλπα και δεν μασάει πια. Όποιος πάλι κάτσει απέξω θα πρέπει να κηρύξει νέο αντιμνημονιακό ανένδοτο. Αλλά έλα που αυτό φαίνεται αδύνατο, γιατί πως θα αφήσουν τη χώρα ακυβέρνητη μετά από ένα ζόρικο νέο εκλογικό αποτέλεσμα που θα απαιτεί μεγάλο συνασπισμό; Θα προτιμούσαν να μείνει η παρούσα κυβέρνηση να υλοποιεί μέτρα και αυτοί να αντιπολιτεύονται συλλέγοντας τους διαμαρτυρόμενους πολίτες. Αλλά δυστυχώς η ζωή δεν τα φέρνει πάντα όπως τα θέλουμε. Η κυβέρνηση χάνει τη δεδηλωμένη, είναι πλέον αδύναμη. Θέλει τη στήριξη της αντιπολίτευσης.   Και αυτή πρέπει να τιμήσει την υπογραφή της. Είναι πιθανόν ο «λαός» να αποδειχθεί και πάλι σοφός και να τους αναγκάσει να παίξουν όλοι μαζί στο παιχνίδι που δεν γουστάρουν.

Συνεπώς, η χώρα ή θα αλλάξει ή θα καταστραφεί ολοσχερώς με ευθύνη όλου του δημοκρατικού πολιτικού τόξου αλλά και των πολιτών. Η μια εκδοχή είναι να βγούνε όλοι μαζί να εξηγήσουν στον κόσμο τι ακριβώς συμβαίνει και τι πρέπει να γίνει και να πέσουν με τα μούτρα στη δουλειά, συνεργαζόμενοι ειλικρινά. Ανεξάρτητα ποιος και πόσο είναι μέσα ή έξω από την αυριανή ή τη μελλοντική κυβέρνηση. Η εξωτερική κηδεμονία τους δίνει την καλύτερη ευκαιρία αλλά και το άλλοθι. «Αυτά πρέπει να κάνουμε, έτσι πρέπει να τα κάνουμε, αυτός είναι ο στόχος».

Η άλλη εκδοχή, η πλέον δημοφιλής βέβαια, είναι  να ενισχύουν με στάσεις και  καμώματά τις αντικοινωνικές και αντιπολιτικές δυνάμεις της διάλυσης. Να εμποδίζουν τις μεταρρυθμίσεις, να θρέφουν το λαϊκισμό και το φασισμό και να εκθέτουν τη χώρα  στον άμεσο κίνδυνο. Τα ΜΜΕ είναι πρόθυμα να συνδράμουν. Οι συνδικαλιστές ήδη ξεκίνησαν. Πολιτικά πρόσωπα για να το κάνουν διαθέτουν άφθονα. Οι αντίρροπες δυνάμεις είναι ισχνές. Η κοινωνία ζητάει show.

Όμως κάποια στιγμή οι αλήθειες πρέπει να ειπωθούν στεγνά. Και η ευκαιρία είναι τώρα που ο εθνολαϊκισμός λαβώθηκε βαριά. Ναι, τέλος στις πρόωρες συντάξεις ναι, τέλος στη φορολογική ασυλία ομάδων συμφερόντων, ναι τέλος στα ειδικά μισθολόγια, ναι τέλος στην ασυδοσία του Δημοσίου και των καρτέλ. Αυτά τα τέσσερα αντιστοιχούν στην κρίσιμη πλειοψηφία του εκλογικού σώματος και ανεβάζουν ή κατεβάζουν κυβερνήσεις. Τα φορολογικά μέτρα έρχονται και παρέρχονται, η θεσμική αναδιάρθρωση μένει. Τα περιθωριακά κόμματα των άκρων μπορεί να ενισχυθούν αλλά είναι δύσκολο να γίνουν πλειοψηφικά. Μετά την τραγική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ ένα μέρος των ψηφοφόρων θα επιστρέψει στα παλιά θεσμικά κόμματα (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ) αναζητώντας σιγουριά. Ο πελαγωμένος πολίτης πιάνεται από παντού. Το ΠΟΤΑΜΙ καταγράφηκε, δυστυχώς, ως συνοδοιπόρος του Α. Τσίπρα και είναι άγνωστη η τύχη του, όταν το άστρο του πρωθυπουργού αρχίσει να δύει, πράγμα που δεν θ αργήσει. Πιστεύει ότι ο πρωθυπουργός είναι μεταρρυθμιστής, παρόλο που ο ίδιος δεν το ισχυρίστηκε ποτέ. Ελπίζω να καταφέρει να επιβιώσει, γιατί έχει να δώσει στη μεταρρυθμιστική υπόθεση.

Στη φάση που διανύουμε η παρουσία της Αριστεράς στην κυβέρνηση του Μνημονίου 3 έχει και τα θετικά της. Αποφορτίζει κάπως το αντιευρωπαϊκό κλίμα και μειώνει την αντικαπιταλιστική διάθεση των μαζών. Ο Τσίπρας αναγκαστικά θα αναζητήσει μια άλλη αφήγηση για να μείνει στην εξουσία. Τα ψέματα μάλλον τέλειωσαν. Φυσικά και αυτή η Αριστερά ούτε ξέρει, ούτε μπορεί να διοικήσει.  Πόσο μάλλον μόνη της. Δείτε την Παιδεία, την Υγεία και το μεταναστευτικό. Σκέτη καταστροφή. Στην υπογραφή της συμφωνίας είχε μόνο παράδοση και καθόλου συμμετοχή. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έγινε ξαφνικά σοσιαλδημοκράτης, ούτε τεχνοκράτης. Και δεν θα διστάσει να υπονομεύσει την ίδια του την κυβέρνηση γιατί δεν έμαθε ποτέ να κάνει κάτι διαφορετικό. Όποιος νομίζει ότι η έξοδος της Α. Πλατφόρμας μηδενίζει το ποσοστό του σκληρού αριστερισμού μέσα στο κόμμα, πλανάται.  Η παρουσία όμως των αστικών κομμάτων και του Ποταμιού σε κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού ίσως δώσει βάρος και λειτουργικότητα. Γράφω «ίσως» γιατί δεν είμαστε συνηθισμένοι σε τέτοιες συνεργασίες Ότι γίνει θα γίνει πάντα στα πλαίσια του ελληνικού κεκτημένου, με παλινωδίες και αστοχίες αλλά και μικρά βήματα μπροστά. Η ασφυκτική παρουσία των θεσμών είναι ουσιαστικά η μόνη ελπίδα για κάποιο θετικό αποτέλεσμα. Αλλά δεν αρκεί. Το σύστημα θα προσπαθεί συνεχώς να επανέλθει στη γνώριμη ισορροπία. Το πολιτικό προσωπικό έχει αποδείξει ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε τόσο βαριά καθήκοντα, κάθετων τομών και μεγάλου πολιτικού κόστους.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει χρόνος για να διαπαιδαγωγηθεί διαφορετικά ο κόσμος και να απαιτήσει αυτός τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Ως εκ τούτου κανείς δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος. Οι πολίτες που αντισταθήκαμε με κάθε τρόπο, εδώ και πέντε χρόνια στο κυνήγι ιδεών και ανθρώπων και αποκαλύψαμε με έγκυρο και  επιστημονικό τρόπο την αλήθεια και τα ψεύδη είμαστε μειοψηφία και δεν έχουμε πρόσβαση στα λόμπυ των κομμάτων. Στην ουσία δεν έχουμε πολιτική έκφραση. Και τα μνημόνια πετυχαίνουν όταν πολιτικοί και πολίτες τα κάνουν κτήμα τους. Εδώ αυτό φαντάζει δύσκολο αν όχι αδύνατο. Αλλά καμιά φορά γίνονται και «θαύματα».