Σπύρος Στεκούλης: Σε ποιον ανήκουν τα σχολικά βιβλία;

Μια πρακτική πρόταση για άλλη πολιτική

Το θέαμα των βιβλίων που καταστρέφονται ή καίγονται, σε «τελετουργικές πυρές», κάθε Ιούνιο, μόλις τελειώσουν οι εξετάσεις στα σχολεία προκαλεί σίγουρα αποτροπιασμό σε οποιονδήποτε έχει μάθει να τα αγαπάει. Αναρωτιέται κανείς, αν ούτε αυτήν την αγάπη καταφέρνει να εμφυσήσει το σχολείο, πόσο άραγε πετυχαίνει τους βασικούς του στόχους, γενικότερα;

Δυο μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο, κάθε ελληνική οικογένεια με παιδί στο σχολείο, δημοτικό ή γυμνάσιο-λύκειο, ζει την ίδια επαναλαμβανόμενη αγωνία: πότε θα φτάσουν τα καινούρια βιβλία στα σχολεία;

Τι σημαίνει, από οικονομική άποψη, «δωρεάν βιβλία στους μαθητές»;

Σημαίνει περίπου 25 εκατομμύρια ευρώ (δημόσια) δαπάνη εκτύπωσης κάθε χρόνο - και επί πλέον άγνωστο ύψος εξόδων αποθήκευσης, μεταφοράς, διανομής κλπ.

Η δημόσια δαπάνη πληρώνεται, φυσικά, από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή «οριζόντια» από όλους τους φορολογουμένους, είτε έχουν παιδί στο σχολείο είτε όχι. Μ’ αυτήν την έννοια τα σχολικά βιβλία ανήκουν στον ελληνικό λαό – και όχι στους «ευκαιριακούς» χρήστες τους: τους μαθητές κάθε χρονιάς.

Γιατί επιτρέπουμε να τα «ιδιοποιούνται» οι μαθητές – και μάλιστα για να καταλήξουν, τα περισσότερα από αυτά, ¨απόβλητα»; Γιατί σπαταλούμε, πετάμε κυριολεκτικά στα σκουπίδια, κάθε χρόνο, 25 και παραπάνω εκατομμύρια ευρώ, την ίδια στιγμή που αφαιμάσσουμε, κυριολεκτικά, τον λαό για να καλυφθούν τα ελλείμματα του κράτους;

Τί άλλο θα μπορούσε να γίνει;

Κάτι που εφαρμόζεται και σε πολλές, πολύ πλουσιότερες από την Ελλάδα, δυτικές χώρες: Να χορηγούνται τα βιβλία δωρεάν σε όλους τους μαθητές – αλλά με την υποχρέωση επιστροφής τους σε καλή κατάσταση, στο τέλος της χρονιάς, στο σχολείο. Σε αντίθετη περίπτωση, να καταβάλλεται στο σχολείο το αντίτιμο (γνωστό από πριν) κάθε βιβλίου, το οποίο πρέπει να καλύπτει την αξία αγοράς του και το κόστος διαχείρισής του ως αποβλήτου.

Πόσα θα εξοικονομούσε το κράτος, δηλαδή το κοινωνικό σύνολο;

Τα βιβλία ανανεώνονται πλήρως, ως προς το περιεχόμενό τους, κάθε 5 (παλιότερα) ή και 10 χρόνια. Αν υποθέσουμε ως μέσο όρο τα 7 χρόνια, τότε με μια δαπάνη περίπου 40 εκατομμυρίων, ώστε να τυπωθούν τα βιβλία μιας χρονιάς και ένα επί πλέον απόθεμα ασφαλείας (για αντικατάσταση φθαρμένων, μη-επιστραφέντων κλπ.) θα μπορούσαμε να αποφύγουμε κόστος άνω των 175 εκατομμυρίων.

Καθαρή εξοικονόμηση περίπου 135 εκατομμύρια σε 7 χρόνια – περίπου 20 εκατομμύρια τον χρόνο.

Δεν είναι πολλά, «είναι σταγόνα στον ωκεανό», θα πουν οι συνήθεις κάποιοι (γαλαντόμοι με τα λεφτά των άλλων).

Θα απαντήσω ότι και ο ωκεανός από σταγόνες φτιάχνεται... Ή όπως έλεγε και ο σοφός λαός: μάζευε! Και ας είν’ και ρόγες...