Τάσος Ανθουλιάς: Τα αίτια της κρίσης (;)

Από δω και πέρα θα ακούμε γελοίες δηλώσεις για την κακιά Ευρωπαϊκή Ένωση που ευθύνεται για το Brexit και που χρειάζεται υποτίθεται αλλαγές σε δύο κατευθύνσεις:

(α) Να γίνει πιο δημοκρατική. Δηλαδή πώς; Σήμερα όλες οι αποφάσεις παίρνονται με πλειοψηφία των κρατών μελών. Τι θα πει πιο δημοκρατική;

(β) Να έχει κοινωνική πολιτική. Τι θα πει αυτό; Μέχρι σήμερα τα πιο πλούσια κράτη δεν βοηθούν τα πιο φτωχά; Η Ελλάδα μέχρι τώρα έχει πάρει από την Ε.Ε. περισσότερα από 100 δις ευρώ ΔΩΡΕΑΝ οικονομική ενίσχυση. Πόσα παραπάνω θα πρέπει να παίρνει; Από κει και ύστερα η κοινωνική πολιτική μέσα σε κάθε κράτος είναι ζήτημα του κάθε κράτους και όχι της Ε.Ε. Εμείς πώς φάγαμε τα λεφτά που πήραμε δωρεάν;

Φυσικά, δεν θα πολυακούμε για τις ψήφους που έδωσαν τη νίκη στο Brexit – ψήφοι καθαρά φασιστικοί και ρατσιστικοί (όλων των ειδών). Χωρίς αυτές τις ψήφους κανείς δεν θα μιλούσε σήμερα για Brexit.

Γιατί άραγε οι δύο φτωχότερες περιοχές της Μεγάλης Βρετανίας (Σκωτία - Ιρλανδία) θέλουν να μείνουν στην Ε.Ε.;

Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να καταλάβουμε τα πραγματικά αίτια της αντίδρασης πολλών εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης – όχι μόνο στη Βρετανία αλλά και σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. (ξεχνώντας τις διάφορες ανοησίες που ακούγονται).

Σε όλη την ιστορία του ο άνθρωπος δεν μπορούσε να καθίσει ήσυχος και να απολαύσει αυτά που έχει. Μπορεί να έλεγε πως η ειρηνική ζωή ήταν ο στόχος του, αλλά στην πραγματικότητα ενεργούσε συνεχώς με τη βία (πόλεμοι, επαναστάσεις, συγκρούσεις κλπ.). Ακόμα και ο «χρυσούς αιών του Περικλέους» μόνο ειρηνικός δεν ήταν και γι’ αυτό όλα τα έργα του Αριστοφάνη προσπαθούσαν να μιλήσουν για ειρήνη που θα επέτρεπε στους ανθρώπους να ζήσουν καλύτερα, να φάνε καλύτερα και να πηδήξουν καλύτερα.

Ο άνθρωπος, παρά τη βιολογική εξέλιξή του, δεν έπαψε να έχει βίαια ένστικτα. Και κάθε φορά που βρίσκει δικαιολογίες τα εκφράζει είτε ατομικά είτε συλλογικά (διαδηλώσεις, ποδόσφαιρο, εθνικούς ή θρησκευτικούς ανταγωνισμούς κλπ.).

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε για να σταματήσει τους πολέμους ανάμεσα στα κράτη της. Έτσι ζήσαμε ήσυχα και ειρηνικά 70 χρόνια – για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρώπης. Και αφού ζήσαμε ειρηνικά ήταν επόμενο πως μπορέσαμε να αναπτυχθούμε, να ζήσουμε καλύτερα, να φάμε καλύτερα και να απελευθερωθούμε σεξουαλικά με την ισότητα των φύλων.

Αυτό, όμως, μας κούρασε πολύ γιατί έπρεπε να συγκρατούμε τα ένστικτά μας, να ακολουθούμε κανόνες και να χρησιμοποιούμε την αντικειμενική λογική και όχι τις ορμές μας.

Η ευδαιμονία (όπως κάθε φορά στην ιστορία του ανθρώπου) διάβρωσε τον πολιτισμό μας – τον ισοπέδωσε. Δεν υπάρχει πια κάτι νέο στη λογοτεχνία, στη ζωγραφική, στο θέατρο, στον κινηματογράφο κλπ. Εμφανίστηκαν οι περφόρμανς και πίνακες με καρπούζια που κάποιος τα πηδάει.

Και παράλληλα άλλαξε ο κόσμος που ξέραμε – τέλειωσε η βιομηχανική περίοδος που έβαζε μια αναγκαστική τάξη στη ζωή των ανθρώπων και κρατούσε τον τρίτο κόσμο μακριά από τα οφέλη της ανάπτυξης.

Ήρθαν οι νέες τεχνολογίες και έφεραν μαζί τους και την παγκοσμιοποίηση. Ο τρίτος κόσμος άρχισε να ζητά συμμετοχή στα καλά των αναπτυγμένων χωρών – μεταφορά πόρων από τα πλούσια κράτη στα φτωχά. Και μετακινήσεις πολύ μεγάλων πληθυσμών από υπανάπτυκτες (και καταπιεσμένες) χώρες στις αναπτυγμένες.

Με αφορμή, λοιπόν, το σκάσιμο μιας φούσκας των χρηματιστηρίων (Λήμαν Μπράδερς) η κρίση εμφανίστηκε πανηγυρικά σε όλα τα αναπτυγμένα κράτη. Και αμέσως εμφανίστηκαν από δεξιά και από αριστερά οι συνήθεις ηλίθιοι και άρχισαν να λένε ό,τι μαλακία τους κατέβαινε.

Αλλά ο λαϊκισμός (να λες δηλαδή εκείνα που θέλουν να ακούσουν οι άλλοι) είναι πολύ εύκολο να πείσει ένα μεγάλο μέρος του λαού. Ποιος θέλει να του πεις πως πρέπει να κερδίζει λιγότερα για να πάρουν και οι άλλοι κάτι; Ποιος θέλει να του πεις πως κανονικά θα έπρεπε να κερδίζει λιγότερα με βάση αυτά που παράγει; Ποιος θέλει να του πεις «καλά φάγαμε, καλά ήπιαμε, σήκω νύφη το τραπέζι»;

Έτσι άρχισαν να γίνονται ελκυστικές φωνές όπως του Φάρατζ, της Λεπέν, του Γκρίλο, του Ινγκλέσιας, του Τσίπρα και πολλών άλλων.

Είναι πολύ ωραίο να σου λένε πως εσύ δεν φταις σε τίποτα, άλλοι είναι οι κακοί: η παγκοσμιοποίηση, ο μινώταυρος του νεοφιλελευθερισμού, η λέσχη Μπίλντερμπεργκ, οι λαθρομετανάστες, ο καπιταλισμός, ο σιωνισμός, αυτοί που μας ψεκάζουν κλπ.

Να προσθέσουμε σε όλα τα παραπάνω και τον ρόλο μιας εκπαίδευσης που έχει μείνει στη βιομηχανική περίοδο και δεν ανταποκρίνεται καθόλου στις ανάγκες της μεταβιομηχανικής εποχής.

Ίσως το Brexit να μας βγει σε καλό. Καταρχάς μπορεί να διαλύσει τη Μεγάλη Βρετανία και στη συνέχεια να αποδειχθεί πως η θέση ενός μοναχικού λύκου στον σημερινό κόσμο τον κάνει πιο πεινασμένο από ό,τι νόμιζε πως ήταν πριν.