Χρήστος Δ. Παπαγεωργίου:BREXIT Κίνδυνος ή Ευκαιρία

Όλοι μετά το δημοψήφισμα στο UK θεωρούν υπαίτιο τον Κάμερον γιατί από δειλία απέναντι στον λαϊκισμό και την δημαγωγία, ένα εσωκομματικό του πρόβλημα το μετέτρεψε σε ένα τεράστιο Εθνικό πρόβλημα με απρόβλεπτες ακόμη συνέπειες για την πατρίδα του.

Ας δούμε όμως λίγο ευρύτερα το θέμα.

Είναι η μέθοδος των δημοψηφισμάτων ένας κίνδυνος για την Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία μας που βασίζεται τελικά σε αποφάσεις μιας εκλεγμένης αλλά ολιγάριθμης Ελίτ που μπορεί να υποστηρίζεται από ένα εκτεταμένο σώμα ειδικών αλλά "δικαιούται" να λαμβάνει και αποφάσεις αντιδημοφιλείς κατά την απόλυτη κρίση της?

Ή αποτελούν μια ευκαιρία για μεγαλύτερη και πιο άμεση και προσιτή Δημοκρατία για τον απλό λαό, που έστω και με περιορισμένες ειδικές γνώσεις "δικαιούται" να λαμβάνει προβληματικές αλλά δημοφιλείς αποφάσεις που αφορούν τον ίδιο ?

Τα ρητορικά αυτά ερωτήματα δεν είναι τόσο σύγχρονα όσο φαίνονται ούτε βρήκαν ούτε μπορούν να βρουν εύκολες "επιστημονικές" απαντήσεις

Συνοπτικά ας αναφέρω ότι στις πρώτες Δημοκρατίες των πόλεων κρατών της Αρχαίας Ελλάδας οι πολιτικοί και διανοούμενοι των είχαν ήδη διαιρεθεί σε δυο στρατόπεδα στους "Δημοκρατικούς" που υποστήριζαν την άμεση Δημοκρατία όλου του λαού (των ελευθέρων) και στους "Ολιγαρχικούς" που υποστήριζαν ότι τις αποφάσεις έπρεπε να λαμβάνει μια φωτισμένη ολιγαρχία. Οι πόλεις που επέλεγαν το στρατόπεδο των Δημοκρατικών κινδύνευαν από τους λαϊκιστές δημαγωγούς ενώ οι πόλεις με ολιγαρχικά μοντέλα κινδύνευαν από τους τυράννους (Δικτάτορες) που μπορούσαν χρησιμοποιώντας την εκτελεστική τους εξουσία να ελέγξουν η να παρακάμψουν το σώμα της φωτισμένης ολιγαρχίας μονιμοποιώντας την εξουσία τους.

Ιστορικά γνωρίζουμε ότι τα ολιγαρχικά συστήματα στην Δύση αποδείχτηκαν πιο αποτελεσματικά και μακροβιότερα σε χαλεπούς καιρούς και όλα κατέληξαν σε αυταρχικά κλειστά προσωποπαγή κληρονομικά συστήματα εξουσίας.

Η σύγχρονες Δημοκρατίες στη Δύση επανεμφανίστηκαν στο προσκήνιο της Ιστορίας με την Γαλλική επανάσταση και την Αμερικανική ανεξαρτησία.

Οι πολιτικοί και διανοούμενοι της εποχής εκείνης έκαναν έναν μεγάλο συμβιβασμό μεταξύ Δημοκρατίας και αποτελεσματικότητας και προέκυψε το αποτελεσματικό και ανθεκτικό σύστημα της Φιλελεύθερης Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας όπου η "Ολιγαρχία" που λαμβάνει τις πολιτικές αποφάσεις εκλέγεται Δημοκρατικά από τον λαό για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ενώ η οικονομική δραστηριότητα είναι κυρίως υπόθεση των ιδιωτών.

Το σύστημα αυτό αποδείχθηκε αποτελεσματικό γιατί δημιούργησε την τεράστια οικονομική και τεχνολογική πρόοδο που βλέπουμε γύρω μας και ανθεκτικό γιατί κατάφερε να υπερισχύσει των εχθρικών "φιλολαϊκών" αυταρχικών συστημάτων του Φασισμού και Κομμουνισμού τα οποία ιστορικά εξαφανίστηκαν στην Δύση τουλάχιστον.

Η τεράστια πρόοδος της Φιλελεύθερης Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας (αυτό που αποκαλείται συνοπτικά Καπιταλισμός), που στην τελευταία περίοδο χαρακτηρίστηκε από το ρεύμα της παγκοσμιοποίησης, ευνόησε χώρες και ειδικές ομάδες πληθυσμού μέσα σε όλες τις χώρες ενώ δημιούργησε προβλήματα σε ομάδες πληθυσμού που δεν μπόρεσαν ή ήταν αδύνατο να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα που έφερε η παγκοσμιοποίηση.

Όπως επιγραμματικά παρατήρησε ο Κέυνς που μελέτησε την κρίση του 1929, "Ο Καπιταλισμός είναι μια πολύ δημιουργική οικονομική μηχανή αλλά δεν ξέρουμε πως δουλεύει" .

Θα έλεγα ότι ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και σήμερα ο Παγκοσμιοποιημένος Καπιταλισμός είναι μια θαυμαστή δημιουργική οικονομική μηχανή αλλά ακόμη δεν μάθαμε πως δουλεύει.

Για την ακρίβεια στη Δύση βλέπουμε ότι δουλεύει αυξάνοντας τον πλούτο των εχόντων και κατεχόντων και ισχυροποιώντας τις οικονομίες μόνον ορισμένων κρατών ενώ παράλληλα εξασθενεί τις οικονομίες των υπολοίπων.

Αυτή η κατάσταση στη Δύση τουλάχιστον δημιουργεί προβλήματα στο εσωτερικό των κρατών με ανίσχυρες οικονομίες και σε εκτεταμένα στρώματα πληθυσμού σχεδόν σε όλες τις χώρες.

Αυτή η κατάσταση επιβαρύνθηκε και άλλο εξ αιτίας και της πρόσφατης οικονομικής κρίσης του 2008.

Καθυστερημένα και διστακτικά οι κυβερνήσεις των δυτικών χωρών αποφάσισαν να ακολουθήσουν τις οδηγίες των John Keynes και Milton Friedman, που είχαν προτείνει, σε περιόδους κρίσεων υπερπαραγωγής του Καπιταλισμού, εκτύπωση φρέσκου χρήματος (quantitative easing) και ενδεχομένως και μοίρασμα χρήματος κατ' ευθείαν στους πολίτες (Helicopter Money),

Και ενώ η οικονομική κρίση φαίνεται ότι ελέγχεται, η διστακτική εφαρμογή οικονομικών αποτελεσματικών μέτρων αντιστάθμισης των συνεπειών της παγκοσμιοποίησης σε μεγάλα στρώματα του πληθυσμού των χωρών της Δύσης έχει δημιουργήσει ήδη μεγάλα πολιτικά προβλήματα.

Είναι οι σύγχρονοι λαϊκιστές, πολιτικοί, δημοσιογράφοι και διανοούμενοι, που εκμεταλλεύονται τα υπαρκτά αυτά προβλήματα προάγγελοι μιας καινούργιας εποχής που θα υποχρεώσει τις πολιτικές και οικονομικές Ελίτ να βρουν αποτελεσματικές απαντήσεις για την διατήρηση και περαιτέρω ενίσχυση του επιτυχημένου συστήματος της Φιλελεύθερης Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας ?

Πιθανόν και αν αυτό ισχύει ο Κάμερον και το BREXIT άνοιξαν την πόρτα μιας ευκαιρίας.

Μήπως όμως ένα μεγάλο μέρος από αυτούς τους λαϊκιστές και δημαγωγούς χρησιμοποιώντας ανορθολογισμό και αντιεπιστημονικές και αναχρονιστικές θεωρίες συνωμοσίας ενώ επιδιώκουν ιδιοτελείς σκοπούς θα έχουν ως αποτέλεσμα την παλινόρθωση δοκιμασμένων και Ιστορικά ξεπερασμένων αντιδημοκρατικών και αυταρχικών υβριδίων Φασισμού-Κομμουνισμού όπως πιστεύω εγώ ?

Αν αυτό ισχύει, τότε η Αγγλία πρέπει να αφυπνιστεί, το κοινοβούλιο της όπως έχει δικαίωμα να μην υλοποιήσει την απόφαση από το Δημοψήφισμα και να παραμείνει στη Ε.Ε.

Ο λαϊκισμός και οι κάθε μορφής θεωρίες συνωμοσίας πρέπει να αντιμετωπιστούν σαν επικίνδυνος εχθρός της καλύτερης και ευγενέστερης Δημοκρατίας που είχε ποτέ η ανθρωπότητα και να εξοβελιστούν με κάθε νομικό μέσο πριν είναι αργά.

.

Καθ. Χρήστος Δ. Παπαγεωργίου

Ph D Imperial College