Ιωάννης Καρακάσης: Θα μείνουμε εδώ

Μερικά λόγια στην σημερινή ορκωμοσία τμημάτων της Σχολής Θετικών & Τεχνολογικών Επιστημών

Αγαπητοί πρώην φοιτητές και από σήμερα νέοι συνάδελφοι,
Αγαπητοί προσκεκλημένοι,
Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Σήμερα είναι μια μέρα που ολοκληρώνεται η φοίτησή σας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Σήμερα πιστοποιείται με ένα πτυχίο ότι έχετε τα βασικά εφόδια σε ένα επιστημονικό κλάδο, έχετε κατανοήσει τις βασικές αρχές και κυρίως ότι έχετε οριοθετήσει την περιοχή της άγνοιάς σας. Ξέρετε πώς και πού να ψάξετε αυτό που δεν γνωρίζετε. Ξέρετε επίσης ότι η επιστήμη και η γνώση είναι μια διαρκής διαδικασία και ότι δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Ξέρετε ότι η διαχείριση της επιστημονικής πληροφορίας σας κάνει όπως και εμάς, αιώνιους φοιτητές, δηλαδή ανθρώπους που μαθαίνουν σε όλη τους τη ζωή αλλά ταυτόχρονα παράγουν, μετασχηματίζουν και διαδίδουν την γνώση.

Την περασμένη εβδομάδα το ΠΚ οργάνωσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα δημόσιο απολογισμό του έργου του, μια δημόσια λογοδοσία στο κέντρο της πόλης. Καλέσαμε τις διοικητικές αρχές, τους πολιτικούς, την τοπική αυτοδιοίκηση, τις επιστημονικές ενώσεις, τα επιμελητήρια, τους επιχειρηματίες, τα συνδικάτα, τους συναδέλφους, τους δημοσιογράφους. Παρουσιάσαμε τα επιτεύγματα και τα προβλήματα, τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες του Πανεπιστημίου μας. Την εξέλιξη των μεγεθών και την στρατηγική μας για το μέλλον. Τη θέση μας στις αξιολογήσεις και τα εμπόδια που συναντούμε για την περαιτέρω βελτίωση.
Το Π.Κ. έχει κατακτήσει μια σημαντική θέση στην διεθνή ακαδημαϊκή σκηνή παρουσιάζοντας αξιοσημείωτες επιδόσεις. Βρίσκεται στην θέση 301-350 στην παγκόσμια κατάταξη του Times Higher Education, σε μεγάλη απόσταση πρώτο από τα υπόλοιπα ελληνικά ΑΕΙ.
Σε ότι αφορά την ποιότητα της έρευνας βρίσκεται στην 146η θέση μεταξύ των κορυφαίων πανεπιστημίων του κόσμου. Ωστόσο στην διδασκαλία η θέση μας καθώς και των υπολοίπων ελληνικών Πανεπιστημίων είναι πολύ χειρότερη. Η κατάταξη στην παράμετρο αυτή επηρεάζεται από τον λόγο φοιτητών/καθηγητών. Στα κορυφαία Πανεπιστήμια του κόσμου η αναλογία είναι 7:1 ενώ στο δικό μας είναι 28:1. Δυστυχώς η βελτίωση της αναλογίας αυτής δεν είναι στο χέρι μας. Η προκήρυξη θέσεων διδακτικού προσωπικού δίδεται από το Υπουργείο Παιδείας με το σταγονόμετρο ενώ οι αριθμοί των φοιτητών διογκώνονται χωρίς καμία εξήγηση ή μέριμνα για την ποιότητα. Ταυτόχρονα οι πιστώσεις για την λειτουργία καταρρέουν. Την κατάσταση αυτή την έχετε ζήσει.
Την έχετε ζήσει όταν στριμώχνεστε στα αμφιθέατρα, όταν μειώνεται ο αριθμός των εργαστηρίων, όταν δεν βρίσκετε θέση για πτυχιακή εργασία. Πριν μερικές μέρες έλαβα ένα γράμμα μητέρας φοιτητή από το Ρέθυμνο όπου οι θέσεις σε υποχρεωτικό εργαστήριο μοιράστηκαν με κλήρωση. Ο γιος της δεν ήταν τυχερός, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να καθυστερήσει στις σπουδές του. Την ίδια ώρα στην Μέση εκπαίδευση όταν ο θεολόγος-ιερέας της κόρης μου πήρε σύνταξη αντικαταστάθηκε τον Σεπτέμβριο (ορθώς φαντάζομαι) από άλλο νέο θεολόγο. Παρά ταύτα ο υπουργός αντικαταστάθηκε για το πρόβλημα με τα θρησκευτικά και όχι γιατί λείπουν 5 καθηγητές από το Βιολογικό Κρήτης σε αντικείμενα όπως η Μικροβιολογία, η Μοριακή Βιολογία, η Γενετική, η Φυσιολογία ή η Βιοτεχνολογία Φυτών και κάπου 100 θέσεις σε όλα τα τμήματα του Π.Κ. Τα κενά στα Πανεπιστήμια, και μάλιστα σε κρίσιμες ειδικότητες, δεν απασχολούν τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, ούτε τις κομματικές παρατάξεις, ούτε κανέναν άλλον στην κοινωνία.

Σήμερα το πρωί άκουσα στο ραδιόφωνο ένα δημοσιογράφο να λέει ότι έτσι όπως είναι η κατάσταση στην Ελλάδα οι καλύτεροι θα φύγουν και θα μείνει πίσω μόνο η «σκαρταδούρα». Επτά χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης, με δραματικές περικοπές στους μισθούς και στα λειτουργικά έξοδα και εξαέρωση των δημόσιων επενδύσεων θα περίμενε κανείς την μαζική αποδημία του επιστημονικού προσωπικού του πιο σημαντικού επιστημονικά Πανεπιστημίου της Χώρας: του Π.Κ. Όμως οι διεθνείς κατατάξεις δεν δείχνουν κάτι τέτοιο.
Όχι δεν έμεινε πίσω η «σκαρταδούρα» ή η μετριότητα. Οι επιδόσεις των καθηγητών σας τους κάνουν επιλέξιμους για διευθυντικές θέσεις σε μεγάλα ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο. Σε χώρες με αυξημένες δυνατότητες, με καλές υποδομές και πολλαπλάσιους μισθούς. Και όμως δεν φύγαμε.
Θα μείνουμε εδώ,
Στα κτήρια που καταρρέουν δίπλα στα μηχανήματα που βγαίνουν εκτός λειτουργίας
Θα μείνουμε εδώ,
Σε ένα εχθρικό θεσμικό πλαίσιο που μας δένει τα χέρια και όπου ότι δεν είναι υποχρεωτικό περίπου απαγορεύεται
Θα μείνουμε εδώ,
Για να υποστούμε την διαρκή απαξιωτική κριτική χωρίς στοιχεία, χωρίς ειρμό και χωρίς διέξοδο
Θα μείνουμε εδώ,
Παρά τις κραυγές τις μικροπολιτικής των μεγάλων και των μικρών μιμητών τους
Θα μείνουμε εδώ,
Μαζί με τους φοιτητές και τους συνεργάτες μας, με τον Παναγιώτη, την Ναυσικά, την Ειρήνη, τον Μανώλη, τον Αντώνη, τον Οδυσσέα. Γιατί μας εμπιστεύτηκαν τις ελπίδες τους για το μέλλον, τον χρόνο, τον ενθουσιασμό και την δημιουργικότητά τους.
Θα μείνουμε εδώ,
Γιατί δεν θα αφήσουμε αυτό το μικρό θαύμα να καταρρεύσει, γιατί η παράδοση που χτίσαμε είναι πολύ ακριβή για να την αφήσουμε να χαθεί
Θα μείνουμε εδώ,
Γιατί δεν αγοράζονται όλα με το χρήμα, και πάντως όχι εμείς
Θα μείνουμε εδώ,
Για να διδάξουμε ότι η αξιοπρέπεια δεν κερδίζεται στο πεζοδρόμιο αλλά στο εργαστήριο, με την σκληρή δουλειά , την επιμονή και την προσπάθεια
Θα μείνουμε εδώ,
Υγιείς ή άρρωστοι, νέοι ή γέροι, για να ανοίξουμε παράθυρα σε όποιον θέλει και όχι παραθυράκια για να βολευτούμε
Θα μείνουμε εδώ,
Για να δώσουμε το παράδειγμα σε μια προσπάθεια που όλα τα προγνωστικά την θεωρούν καταδικασμένη

Καλό δρόμο, λοιπόν και να θυμάστε: οι δύσκολες εποχές είναι για τους δυνατούς ανθρώπους. Το Π.Κ. θα είναι δίπλα σας. Και ελπίζουμε ότι θα είτε δίπλα μας και εσείς. Το έχουμε ανάγκη.