Λυκούργος Λιαρόπουλος: Το ΕΣΥ στο Εδώλιο

Δημοσιεύθηκε σήμερα στην Κυριακάτικη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Του Τύπου, στο τμήμα "ελεύθερο πνεύμα2

Το 1981, η υπόσχεση «κέρδισε» Εκλογές, το ίδιο και το 1985. Το ΠΑΣΟΚ «πόνταρε» στο Κοινωνικό Κράτος με προμετωπίδα το ΕΣΥ. Η Δεξιά ακολούθησε παρά τις δειλές αλλαγές το 1990-93. Το Κράτος είχε ένα νέο εργαλείο πολιτικής εξουσίας. Αυτό δεν αλλάζει, ακόμη και μέσα στη μεγαλύτερη συμφορά που μας βρήκε. Ο Κρατισμός χρώμα δεν έχει στην Ελλάδα και η «απόδοση» του στοιχήματος ΕΣΥ ήταν μεγάλη για υπουργούς, συνδικαλιστές και «λειτουργούς του Συστήματος».

Το ΕΣΥ του 1985 φτιάχτηκε με «πρόσχημα» τους πολίτες, αλλά λειτούργησε καλύτερα για τους ανθρώπους του. Στα 30 χρόνια διογκούμενου Χρέους, έγινε αγωγός μικρής και μεγάλης διαφθοράς, πλουτισμού και πολιτικής διαχείρισης της Εξουσίας. Αν «ο δρόμος για την Κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις», των δημιουργών του ΕΣΥ, η «άγνοια» για την Κόλαση που έφτιαξαν ήταν απύθμενη, και ίσως… ύποπτη.

Η αρχική ιδέα ήταν ελκυστική αλλά … ύπουλη. Το Συνταγματικό «δικαίωμα» στην Υγεία, γράφτηκε στο ίδιο βιβλίο με τα δικαιώματα των συνδικαλιστών. Εφημερίες που οι γιατροί «δικαιούνταν αλλά δεν υποχρεούνταν», κατά τον αείμνηστο Γεννηματά. Αμέτρητες φαύλες θεσμικές, εργασιακές και διοικητικές ρυθμίσεις, στα 30 χρόνια, έκαναν το ΕΣΥ ακριβό αλλά όχι φιλικό στον πολίτη. Το 2009 λίγες πλούσιες χώρες ξόδευαν 10% του ΑΕΠ, αλλά είχαν καλύτερη Υγεία.
Όταν «ξυπνήσαμε» το 2010, είδαμε πως το «Σύστημα Υγείας» συνέβαλε κατά 25% στην κρίση χρέους που έφερε την Τρόικα. Και όμως, το ΕΣΥ δεν άλλαξε ούτε τότε, απλώς κατέρρευσε με την Κρίση. Το ΕΣΥ σήμερα μοιάζει ένα «πουκάμισο αδειανό». Το να βρεις «κρεββάτι» στην Ελλάδα τότε ήταν και παραμένει «δύσκολη» ιστορία.

Αν η Τρόικα «μας άξιζε» κάπου ήταν στην Υγεία, αλλά απέτυχε παταγωδώς γιατί δεν ήξεραν τί γίνεται στην Ελλάδα. Πολιτικοί και συνδικαλιστές δεν ενημέρωσαν για την πραγματική λειτουργία του συστήματος. Στη Χώρα με τους περισσότερους γιατρούς και το σκανδαλώδη αριθμό «εισακτέων», η Τρόικα δεν είδε έλλειψη Πρωτοβάθμιας Φροντίδας. Δεν είδε μικρά και υπολειτουργούντα Νοσοκομεία, ούτε το αίσχος της «Εφημερίας» στα «μεγάλα». Ο ίδιος ο Υπουργός που ανέθεσε τη Μελέτη για τις «Συγχωνεύσεις Νοσοκομείων», δεν τόλμησε να την παρουσιάσει.
Το «λίπος» της Υγείας ήταν το 2010 αγαπημένο θέμα και τα φάρμακα «κρυφό μυστικό», ας είναι καλά οι Υπουργοί μας. Η Τρόικα είδε «πολλά» φαρμακεία, ακριβά φάρμακα και υπερσυνταγογράφηση. Η εγχείρηση πέτυχε. Σε πέντε χρόνια «κόψαμε» €3 δις. Σήμερα καταλήγουμε με τα ίδια φαρμακεία, αλλά ο «ασθενής κινδυνεύει χωρίς φάρμακα που οι Εταιρείες «αποσύρουν». Από την άλλη, νοσοκομεία χωρίς αρρώστους είναι πάντα η «χαρά» του πολιτευτή και του συνδικαλιστή, αλλά «στραγγαλίζουν» ένα Νοσοκομείο Αιχμής.

Το αποτέλεσμα των «διαπραγματεύσεων» Υπουργείου Υγείας και Τρόικας ήταν να μειωθεί η δαπάνη Υγείας από €22,3 δις το 2010 σε €14,7 δις το 2015. Το 8,38% του ΑΕΠ το 2015 είναι πλέον ανεπαρκές. Δυστυχώς το «νοικοκύρεμα» δεν δημιούργησε νέες απαραίτητες δημόσιες υποδομές όπως στην επείγουσα φροντίδα και νέα οργάνωση και ρόλο στην πρωτοβάθμια. Μοναδικό μέλημα ήταν πάντα τα μικρά ατομικά συμφέροντα που μπορούσε το Κράτος να διασώσει». «Χαμένοι», δυστυχώς, ήταν ο «μικρός» ιδιωτικός τομέα του «φτωχού», η ποιότητα της φροντίδας υγείας και η οικογένεια που επιβαρύνθηκε με ιδιωτική δαπάνη.

Αυτό που, τελικά, «άντεξε» στην Κρίση είναι, ακόμη ο Κρατισμός που την προκάλεσε. Το «ακριβό μας ΕΣΥ», παραμένει δομικά αναλλοίωτο, ακόμη σπάταλο και αναποτελεσματικό. Τώρα πια αντιμετωπίζουμε την επερχόμενη «βόμβα νοσηρότητας», αποτέλεσμα της Κρίσης και της φτώχειας με ένα πάντα «ανάπηρο», αλλά και πολύ «φτωχότερο» Σύστημα Υγείας. Και καμία …Τρόικα δεν μας … σώνει πια.