Γιώργος Προκοπάκης: Ανασυγκρότηση, το άλλο άκρο
από το fb
Σε άρθρο του στο Liberal ο Σάκης Μουμτζής χαρακτηρίζει το "Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης" (ΕΣΑ για συντομία) για το οποίο μιλούν πολλοί ως προθάλαμο της σοβιετοποίησης της οικονομίας. Ας αφεθούν οι επιχειρηματίες να κάνουν αυτό που ξέρουν καλά και το κράτος να ασχοληθεί με τις υποδομές και τις υπηρεσίες.
Το ΕΣΑ και η ανάγκη γι' αυτό χρησιμοποιείται ως "στρίβειν δια του αρραβώνος" από τους κρατικιστές και παλαιοκομματικούς για να αντικαθιστούν την πολιτική με πολιτικαντισμό. Παραπέμπω ως παράδειγμα στη γελοία απόφανση της τετραμερούς περί καταξίωσης της μεγάλης πολιτικής (!) θέσης για ΕΣΑ από όλους μαζί, απαξιώντας οι ίδιοι να πουν τι διάολο θα πρότειναν. Όσο είναι εκ του πονηρού οι αρλουμπολογίες περί ΕΣΑ, άλλο τόσο είναι λάθος η άποψη Μουμτζή.
ΕΣΑ χρειάζεται. Όχι ως αποτέλεσμα in vitro σχεδιασμού αλλά ως αναγνώριση προτεραιοτήτων και κεντρικών παρεμβάσεων. Σε τελευταία ανάλυση οι πεπερασμένοι πόροι του δημοσίου πρέπει να προγραμματισθούν σε βάθος χρόνου. Ας πούμε, ο τριπλασιασμός της πρωτογενούς παραγωγής απαιτεί κάπου 350.000 ασχολούμενους με την αγροτική παραγωγή παραπάνω από το 2009 και πολλαπλασιασμό της μέσης καλλιεργούμενης έκτασης. Χωρίς υποδομές (περίθαλψη, σχολεία, δρόμοι, κοινωνική δραστηριότητα) δεν θα υπάρξουν οι νέοι αγρότες. Χωρίς κεντρική παρέμβαση, νέες (και νομικά) μορφές επιχειρηματικής οργάνωσης της αγροτικής οικονομίας δεν πρόκειται να αυξηθεί το μέσο μέγεθος καλλιεργήσιμης έκτασης. Αυτά και άλλα πολλά δεν μπορεί να τα λύσει η "ελεύθερη επιχειρηματικότητα" από μόνη της, μικρή και μεγάλη. Το θαύμα της βιομηχανίας κρασιού της Χιλής δεν θα γινόταν χωρίς εθνικό σχέδιο - από το μηδέν στην παγκόσμια κορυφή σε είκοσι χρόνια. Αντίστοιχα ισχύουν σε όλες τις "βιομηχανίες". ΕΣΑ χρειάζεται με τα χίλια, να απαντάει όμως στα σωστά ερωτήματα.
Θα δώσω ένα ιστορικό παράδειγμα. Η Ελλάδα ανέπτυξε και εφάρμοσε ένα από τα πιο προχωρημένα χρηματοοικονομικά εργαλεία, καταλυτικά επιτυχημένο δε, στην ιστορία του καπιταλισμού: την αντιπαροχή. Ρημαγμένη χώρα, χωρίς τράπεζες, χωρίς λεφτά έφτιαξε αξίες επί αργούντος δυναμικού, έφτιαξε κατασκευαστικό τομέα και δουλειές. Αυτό κι αν ήταν εθνικό σχέδιο! Όπως όλα τα χρηματοοικονομικά εργαλεία, δεν έπρεπε να ξεφύγει - έπρεπε να σταματήσει το 1990. Αν το σκεφθούμε, χωρίς την αντιπαροχή ούτε στην ΕΟΚ θα είχαμε μπει!
Προτεραιότητες, λοιπόν. Η ανασυγκρότηση απαιτεί τα early wins. Παρεμβάσεις που θα αλλάξουν το τραπέζι σε τρία με πέντε χρόνια. Το παραγωγικό μοντέλο, αυτή η μεταρρυθμιστική καραμέλα, θα αλλάξει σε 15-20 χρόνια. Το τι θα γίνει τα πρώτα χρόνια καθορίζει την πορεία δεκαετιών. Αυτά χρειάζεται να προδιαγράψει ένα κυβερνητικό σχέδιο - η αόρατος χειρ των αγορών δεν μπορεί να το κάνει, τουλάχιστον με την ταχύτητα που απαιτείται και με την βραχυπρόθεσμη ζημία που είναι υποχρεωτική.
Τα ζητήματα που είναι εξαιρετικά επείγοντα και δεν μπορεί να λύσει η "αγορά" από μόνη της (ή η λύση που θα δώσει υποσκάπτει τις προοπτικές) είναι, κατά τη γνώμη μου, τα εξής:
1. Η ρευστότητα. Το κλείσιμο της τραπεζικής χρηματοδότησης και η κατάρρευση της εμπορικής πίστης (ας πούμε, οι μεταχρονολογημένες επιταγές) έχουν αφαιρέσει πάνω από €50 δις ρευστότητας. Χωρίς κυκλοφορούν χρήμα η προοπτική είναι "πάρτυ μαυραγοριτών". Χωρίς κεντρική παρέμβαση, μέρος αυτής της ρευστότητας θα δούμε σε δέκα χρόνια.
2. Η αποεπένδυση (μερική αλλά σημαντική) από ακίνητα. Ακόμη και μετά την κατάρρευση της αγοράς ακινήτων και κατασκευών, είναι κάπου €600 δις αποταμιεύσεων σε ντουβάρια. Πλούσιοι οι Έλληνες, αλλά πένονται! Χωρίς σχεδιασμένη παρέμβαση, η ελεύθερη οικονομία θα οδηγήσει σε τεράστια μεταφορά αξίας από τους πολλούς σε οικονομικά ισχυρούς, με κίνδυνο κατάρρευσης και του τραπεζικού συστήματος.
3. Η ανεργία. Όχι όλη - ως συνολικά νούμερα οι επενδύσεις που όλοι ευαγγελίζονται πια θα απορροφήσουν μεγάλο μέρος της. Είναι όμως κάπου 600.000 άνθρωποι πάνω από 40 ετών, άνεργοι του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα που η επόμενη μέρα δύσκολα έχει θέση για το μεγαλύτερο ποσοστό. Η "νέα" οικονομία πρέπει είτε να τους φορτώσει στο κοινωνικό κράτος είτε να βοηθήσει και με δραστηριότητες που τους κάνουν παραγωγικούς, ακόμη και με χαμηλή απόδοση επενδύσεως. Η επιχειρηματικότητα από μόνη της, χωρίς κεντρικό σχεδιασμό και παρέμβαση, δεν λύνει το πρόβλημα - βαρίδι το βλέπει.
Τα υπόλοιπα είναι τα "εύκολα". Οι επενδύσεις, οι ιδιωτικοποιήσεις, η απελευθέρωση αγορών και επαγγελμάτων. Ανάλογα με την κοσμοθεωρητική αφετηρία καθενός θα έχουμε προτάσεις. Σε περιβάλλον ασφυξίας η μπίλια κάπου θα κάτσει τελικά σε μια λιγότερο ή περισσότερο προωθητική λύση. Το πού θα κάτσει έχει να κάνει με τις κεντρικές παρεμβάσεις οι οποίες επηρεάζουν και την ταχύτητα ανάκαμψης.
Σχέδιο Ανασυγκρότησης χρειάζεται. Με απαντήσεις στα σωστά ερωτήματα. Το "εθνικό" ως προϋπόθεση πολιτικής συναίνεσης είναι ο φερετζές του παλαιοκομματικού πολιτικάντη. Ας μη πηγαίνουμε στο άλλο άκρο όμως με τη φαντασίωση πως η αόρατος χειρ των αγορών θα δώσει τη λύση. Ελλοχεύουν κίνδυνοι καταστροφής, αν μη τι άλλο.
Η αντιπαροχή δεν ήταν προχωρημένο χρηματοοικονομικό εργαλείο. Ήταν παραίτηση του κράτους, της τοπικής αυτοδιοίκησης και του εταιρικού-επιχειρηματικού κόσμου από στοιχειώδη τους καθήκοντα μέσα στις συνθήκες της «κοινωνικής οικονομίας της αγοράς», δηλαδή της μεταπολεμικής - κεϋνσιανής έμπνευσης - αναστήλωσης της κεφαλαιοκρατικής οικονομίας σε νέες βάσεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤην ώρα που στη Γαλλία, στη Γερμανία, στο Βέλγιο, στην Αυστρία, στη Βρετανία (ναι, και εκεί), στην Κεντρική και Βόρεια Ιταλία ακόμη και σε χώρες όπως η μικρή, γιουγκοσλαβική τότε, Σλοβενία (ας μη μιλήσουμε για τις σκανδιναβικές χώρες), κρατικοί οργανισμοί και κυρίως η τοπική αυτοδιοίκηση προωθούσαν εκτεταμένα προγράμματα στέγασης για τους πολίτες και τους δημότες τους, εμείς κάναμε αντιπαροχή. Και στη λοιπή Ιταλία, τη νοτίως της Νάπολης, έκαναν ανάλογα χρηματοοικονομικά-νομικά κόλπα και αυτοσχεδιασμούς κοινωνικής μηχανικής, με τα γνωστά και εκεί αποτελέσματα. Και στην Ελλάδα είχαμε βέβαια τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας (ποιός θυμάται το έργο του Άρη Κωνσταντινίδη;). Ήταν όμως η μύγα στο ξυνό γάλα της αντιπαροχής.
Οι ίδιες οι μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, σε πολλές άλλες χώρες, προχωρούσαν σε εκτεταμένα στεγαστικά προγράμματα, για χρήση του προσωπικού τους με συμβολικό ενοίκιο. Έλληνες και άλλοι μετανάστες στη Γερμανία, κατοικούν ακόμη μαζί με Γερμανούς συναδέλφους τους στα συγκροτήματα - «Heim» της BASF, της Siemens ή της Daimler Benz. Εδώ είχαμε ως μόνη εξαίρεση τα Άσπρα Σπίτια της Πεσινέ, που και αυτά έμειναν ημιτελή.
Θλιβερή εξαίρεση ήταν η παραγωγή στέγης στην Ελλάδα μέσω της αντιπαροχής. Καταστροφή οικονομικών πόρων, δέσμευση τεράστιων ιδιωτικών κεφαλαίων σε μη παραγωγικές θέσεις, κοινωνικές στρεβλώσεις, αποφασιστική συμβολή στην αποβιομηχάνιση (ή στην μή δημιουργία βιομηχανίας). Last but not least, η απόλυτη οικολογική καταστροφή των ελληνικών πόλεων. Με άλλα λόγια, η αντιπαροχή ήταν η πιό αποτυχημένη συνιστώσα του - από μακροοικονομική σκοπιά - μακροπρόθεσμα αποτυχημένου ως όλον ελληνικού μοντέλου με τις 3 εθνικές «βιομηχανίες», τουρισμό- ναυτιλία-οικοδομή.
Τα λοιπά είναι βεβαίως σε σωστή κατεύθυνση. Η «αόρατος χείρ», όταν αφήνεται μόνη κι έρημη, συχνότατα γίνεται ζημιάρα. Και τότε δεν μοιάζει καθόλου αόρατη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓενικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης χρειάζεται επειγόντως.
Χρειάζονται όμως και τα τομεακά προγράμματα, διότι χωρίς αυτά, ένα Γενικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης καταντά σαν τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια Αθηνών και Θεσσαλονίκης: Έκθεση Ιδεών που δεν άφήνει πραγματικά ίχνη στο χάρτη.
Φλέγοντα παραδείγματα τομεακών: Για την ενέργεια, τη γεωργική παραγωγή, για τη διαχείριση ορυκτού πλούτου, βεβαίως και για τη διαχείριση του οικιστικού αποθέματος, όπως σωστά υπενθυμίζει το σημείωμα.
ένας χρόνος πριν
ΑπάντησηΔιαγραφή«Μια καποια λυσις» το ΑΤΤΙκο ΚΙνημα ΠΕΡιφερειακης ΑΝαπτυξης και ΠΑΡαγωγικης Ανασυγκροτησης (ΑΤΤΙΚΙ ΠΕΡΑΝ ΠΑΡΑ) σε συνεργασια με το Θεσσαλονικιο αντιστοιχο κομμα.
Σχεδιο εκλογικης διακηρυξης: -) :
αξιοκρατια (πιο ισες ευκαιριες μεταξυ ισοδυναμων υοποψηφιων ), ισονομια
οικονομικη δημοκρατια
βιωσιμη περιφερειακη αναπτυξη και παραγωγικη ανασυγκροτηση
ενισχυση των καινοτομικων προϊόντων και υπηρεσιων (συμπεριλαμβανομενων των πολιτιστικων)
ιατρικος και θεματικος τουρισμος
διαφημιση σε βορειους ευρωπαιους οτι στην ν. ελλαδα μπορεις να ζησεις με τα εξοδα θερμανσης που πληρωνεις στη χωρα σου το χειμωνα (ενα ακομη Μαϊαμι της Ευρωπης)
αστικη και αγροτικη οικιακη οικονομια (μεταποιηση αγροτικο-κτηνοτροφικων προϊοντων, χειροτεχνια τουριστικων ειδων, κοινοτικα αγροκτηματα και ποιμνιοσταστια, ….) για υποβοηθηση εισοδηματων
παροχη κινητρων για την αποκεντρωση των μετοικων στην γενέθλια γη. Θα εξαιρεθουν κρισιμες ειδικοτητες οπως νοσοκομοι/ες, νευροχειρουργοι, ψυχιατροι,…
Στοχος της επομενης δεκαετιας ειναι να μετακινηθει μεγαλο μερος των -ουτως ειπειν- επαρχιωτων με ακινητη περιουσια στην υπολοιπη Ελλαδα* , να δραστηριοποιηθει παραγωγικα και να ερχεται το ΣΚ για τις εκαστοτε αναγκες του (γυναικες:-) , μπουζουκια, θεατρο οι κουλτουριαρηδες ,….)
* δεν γραφω επαρχια για να τα εχω καλα με ολους, ως φερελπις πολιτικος:-)
ΑΦ ιδρυτικο και μοναδικο -προς το παρον- μελος της ΑΤΤΙΚΙ ΠΕΡΑΝ ΠΑΡΑ
ΥΓ Παντως εμπειρικη ερευνα – στο δρομο- εδειξε οτι τοσο οι Αθηναιοι οσο και οι υπολοιποι ενδεχεται να ψηφισουν ΑΤΤΙΚΙ ΠΕΡΑΝ ΠΑΡΑ.
Οι μεν διοτι δεν μπορει να περιμενουν τις εορτες και τον Αυγουστο για να ανασανουν
Οι δε (οι μετοικοι) διοτι στην Αθηνα προσπαθουν να μην φανερωσουν τον επαρχιωτη:-) που κρυβουν μεσα τους και με την αποκεντρωση θα απελευθερωθουν.
ΥΓ2 Με το ΑΤΤΙΚΙ ΠΕΡΑΝ ΠΑΡΑ ευκολα κατανουμε οτι ειναι το κινημα υπερανω, δηλ. πανω απο τους παραδες, τα ευρω και τις δραχμες.