Χαριδημος Τσούκας: LONDON BRIDGE, ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΚΑΙ ΤΟ "ΠΑΡΑΛΟΓΟ" ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Από τον τοίχο του στο fb

Στην «Ιστορία του Ιβάν Ιλιτς», ο Τολστόι περιγράφει πώς ο κομφορμιστής ομώνυμος ήρωας συνειδητοποιεί το «παράλογο» της ζωής όταν τραυματίζεται θανάσιμα στο σπίτι του, προσπαθώντας να κρεμάσει μια κουρτίνα! Η ζωή του τελειώνει από ένα εντελώς τετριμμένο περιστατικό. Ασήμαντη αιτία, κολοσσιαίο αποτέλεσμα. Absurdity!

Σκέφτηκα την ιστορία αυτή στην αντιστροφή της, καθώς μάζευα τα πράγματά μου χθεσ το μεσημέρι στο ξενοδοχείο, στο Borough Market - το επίκεντρο της πρόσφατης τρομοκρατικής επίθεσης στο Λονδίνο. Ήμουν ακριβώς στο σημείο της επίθεσης μια ώρα νωρίτερα, γύρω στις 9μμ! Τετριμμένο γεγονός, σημαντικό αποτέλεσμα! Για άλλους ανθρώπους, δυστυχώς, το αντίθετο συνέβη - ήταν εκεί σε 'λάθος' στιγμή.

Μετά από ένα πολύωρο μάθημα στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Warwick Business School στο εμβληματικό The Shard, έκανα μια βόλτα, έφαγα ένα σούσι στην περιοχή (πάντα υπέροχη στην πολυχρωμία της, την κινητικότητά της και τη ζωντάνια της, ιδιαίτερα ένα όμορφο καλοκαιρινό βράδι όπως προχθές), συνέχισα τη βόλτα προς το London Bridge αλλά, καθώς ο ουρανός είχε συννεφιάσει αρκετά, υποψιάστηκα ότι θα έβρεχε και στράφηκα πίσω προς το ξενοδοχείο. Μια ώρα αργότερα, τρεις τρομοκράτες άρχισαν να μαχαιρώνουν.

Δεν είχα ιδέα τι συνέβαινε έξω στο δρόμο μέχρι τη στιγμή που 8 νέα παιδιά (γύρω στα 17-19), αγόρια και κορίτσια που δεν γνωρίζονταν όλα μεταξύ τους, χτύπησαν έντονα την πόρτα του δωματίου μου, στον τρίτο όροφο, ζητώντας καταφύγιο από «τρομοκρατική επίθεση», όπως είπαν. Ήταν πανικόβλητα και φοβισμένα. Τους φιλοξένησα για λίγες ώρες, ανταλλάξαμε λίγες κουβέντες, τηλεφωνούσαν διαρκώς στους γονείς τους, και εντυπωσιάστηκαν για κάποιο λόγο με την εθνική μου καταγωγή. Γύρω στις 1 το πρωί, η Μητροπολιτική Αστυνομία διέταξε εκκένωση του ξενοδοχείου. Κοντά στις 01.30, δεκάδες ανθρώπων, συντεταγμένοι σε μια γραμμή, πλαισιωμένοι από την Αστυνομία, αρχίσαμε την πορεία εξόδου από την επικίνδυνη περιοχή, με κατεύθυνση το βόρειο Λονδίνο (βλ. φωτο). Δύο ώρες αργότερα μας βρήκαν άλλο ξενοδοχείο. Ταλαιπωρία σίγουρα, αλλά θα μπορούσαν τα πράγματα να είναι πολύ χειρότερα.

Λίγες σκέψεις για το θεσμικό-πολιτικό μέρος της υπόθεσης.

1. Υποκλίνομαι βαθιά στον επαγγελματισμό της Μητροπολιτική Αστυνομίας. Λάθη κάνουν (δείξτε μου μια Αστυνομία που δεν κάνει), αλλά φροντίζουν να μαθαίνουν και να γίνονται καλύτεροι. Δεν είναι τυχαίο που είναι ο πιο αξιαγάπητος θεσμός στη χώρα! Εν προκειμένω, όχι μόνο σκότωσαν τους τρομοκράτες σε 8 λεπτά (!) αφότου τους τηλεφώνησαν, αλλά εκκένωσαν υποδειγματικά μια πολύβουη περιοχή. Προθυμότατοι να απαντήσουν σε οποιαδήποτε ερώτηση με χαμόγελο, μιλούσαν με χιούμορ στα μικρά παιδιά των οικογενειών που, φοβισμένα, ήταν γαντζωμένα στους γονείς τους, σου ενέπνεαν ασφάλεια και σεβασμό. Γνώριζα από παλιά (και από σχετικές μελέτες) για τον επαγγελματισμό της Μητροπολιτικής Αστυνομίας. Τώρα τον είδα από κοντά. Το ίδιο ισχύει και για τα emergency services – ασθενοφόρα, νοσοκομεία, πυροσβεστική, κλπ. Ο συντονισμός τους ήταν άψογος. Η αφοσίωση των επαγελματιών στο λειτούργημά τους συγκινητική. Συνιστά case study προς μελέτη.

2. Πρωταγωνιστικό ρόλο στο χειρισμό της υπόθεσης και στη δημόσια λογοδοσία που το συνοδεύει είχε η ίδια η Αστυνομία. Όχι το Υπουργείο Εσωτερικών (που υπάγεται πολιτικά), αλλά οι καθ’ ύλην αρμόδιοι. Και φυσικά τα ΜΜΕ δεν απευθύνθηκαν στην Υπουργό Εσωτερικών για πληροφορίες, εκτιμήσεις κλπ. αλλά στην Αρχηγό της Αστυνομίας. Από μόνο της αυτή η πρακτική αποκαλύπτει κάτι ενδιαφέρον για τη σχέση δημόσιας διοίκησης και πολιτικών. Η ανακοίνωση της Αρχηγού χθες ήταν εξαιρετική – ζυγισμένη, αποφασιστική, με το σωστό ύφος.

3. Η κάλυψη του BBC όπως την ανέμενα: υπεύθυνη, συγκρατημένη, διερευνητική, δίχως φωνασκίες και υπερβολές. Εμπνέει, επιπλέον, ένα αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας για το χειρισμό της υπόθεσης. Αυτή τη δύσκολη στιγμή η κοινότητα επιβεβαιώνει την αυτο-πεποιθησή της και τους κοινους δεσμούς που τη συνέχουν.

4. Η στάση των mainstream πολιτικών γενικά, υπεύθυνη. Ανέστειλαν για χθες την προεκλογική καμπάνια από σεβασμό στα θύματα. Τονίζουν τις κοινές αξίες που συνέχουν το έθνος, συγχαίρουν όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες για τις ενέργειές τους, μιλάνε για τις εκλογές που οπωσδήποτε πρέπει να διεξαχθούν κανονικά (την ερχόμενη Πέμπτη). Αισθάνεσαι ότι, τέτοιες ώρες, μια πολιτική κοινότητα συσπειρώνεται γύρω από τις κοινές της αξίες και αισθάνεται υπερήφανη για τον τρόπο αντιμετώπισης ενός φρικτού περιστατικού από τις αρμόδιες Αρχές. Το τραύμα γίνεται αφορμή να τονισθεί ξανά τι ενώνει τους πολιτικούς αντιπάλους. Η εθνική υπερηφάνεια ενισχύει το κύρος της Αστυνομίας, η οποία εισπράττει ακόμη μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, την οποία επιστρέφει με ακόμη μεγαλύτερο επαγγελματισμό. Βλέπετε τον ενάρετο κύκλο;

5. Η τρομοκρατία δεν είναι πρόβλημα που επιλύεται αλλά μια φρικτά ανεπιθύμητη κατάσταση την οποία μια ανοιχτή κοινωνία καλείται διαρκώς να διαχειρίζεται όσο πιο αποτελεσματικά μπορεί. Κανείς ποτέ δεν μπορεί να αποτρέψει έναν ιδεοληπτικό παράφρονα να αρχίσει να μαχαιρώνει, ούτε ένα μανιακό βομβιστή αυτοκτονίας να συμπαρασύρει άλλους στο θάνατο. Μια καλά οργανωμένη κοινωνία, όμως, το καθιστά όσο πιο δύσκολο γίνεται, πασχίζοντας συγχρόνως, όσο μπορεί, να μην καταστεί ένα αστυνομικό κράτος. Δύσκολη η ισορροπία αλλά δεν πρέπει να χαθεί. Χρειάζεται εμπιστοσύνη στους θεσμούς (ιδιαίτερα στην Αστυνομία και τις μυστικές υπηρεσίες), οι οποίοι πρέπει να διευκολύνονται και να ωθούνται διαρκώς να γίνονται καλύτεροι.

Και βεβαίως, μια κοινωνία χρειάζεται να μην λησμονεί ότι, πάνω απ΄ όλα, συνιστά κοινωνία – μετοχή σε έναν κοινό λόγο. Ο κοινός λόγος είναι εύθραυστος και απαιτεί διαρκή φροντίδα. Όχι τυφλή αγανάκτηση, όχι πολιτικάντικη ή φανατισμένη συμπεριφορά, ούτε στοχοποίηση θρησκευτικών/πολιτισμικών ομάδων, αλλά στοχαστική εγρήγορση, αποφασιστικότητα, κι έναν διαρκή διά-λογο. Ο δήμαρχος του Λονδίνου εξέφρασε αυτό το πνεύμα με τις δηλώσεις του. Η Πρωθυπουργός λιγότερο. Σε μια θεσμικά ώριμη κοινωνία, τα τραύματα ενώνουν αλλά δεν εξαλείφουν τις πολιτικές οπτικές γωνίες.

Θα επανέλθω.