Ευθύμης Δημόπουλος: Η σχολική επίδοση και ο κ. Γαβρόγλου.

Την τελευταία εβδομάδα, με αφορμή το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος του Γαβρόγλου για την κλήρωση των σημαιοφόρων επανήλθε η συζήτηση για τη βαθμολόγηση μαθητών στο Δημοτικό σχολείο και μαζί της τα αποπροσανατολιστικά συνθήματα του παιδαγωγικού λαϊκισμού στα οποία τόσο πρόθυμα κατέφυγε ο υπουργός Παιδείας. 

Ας δούμε πρώτα τι ισχύει σήμερα στο δημοτικό σχολείο ως προς τη βαθμολόγηση των μαθητών. Στις τέσσερις πρώτες τάξεις (Α΄- Δ΄ τάξη) δεν υπάρχουν βαθμοί αλλά μια υποτυπώδης αξιολόγηση τριών βαθμίδων: Α, Β, Γ. Στις δύο τελευταίες τάξεις (Ε΄ και ΣΤ΄) οι μαθητές βαθμολογούνται με πραγματική κλίμακα 8 – 10. Ουσιαστικά στις εργασίες, στα τεστ και στους ελέγχους υπάρχουν μόνο τρεις βαθμοί: 8, 9 και 10. Επιπλέον, αν και όλοι γνωρίζουν ότι ένα στοιχειώδες κριτήριο αντικειμενικής βαθμολόγησης είναι η φυσιολογική διασπορά της βαθμολογίας των μαθητών της τάξεως (Καμπύλη του Gaus), στο ελληνικό δημοτικό σχολείο το ποσοστό μαθητών που βαθμολογούνται με 10 ή Α είναι πάντα πολύ μεγαλύτερο από το ποσοστό αυτών που βαθμολογούνται με χαμηλή ή μέση βαθμολογία. Έτσι επικρατεί ένας πληθωρισμός επιβράβευσης που ακυρώνει την προσπάθεια και τη σταδιακή εξέλιξη του μαθητή.

Είναι τέτοια η στρέβλωση που αν κάποιος εξωτερικός παρατηρητής επιχειρούσε, μελετώντας τις βαθμολογίες δεκαετιών, να βγάλει συμπεράσματα για την επίδοση των μαθητών, την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων και την ποιότητα των αναλυτικών προγραμμάτων θα κατέληγε ότι το ελληνικό πρωτοβάθμιο εκπαιδευτικό σύστημα λειτουργεί υποδειγματικά και παράγει αποτελέσματα υψηλής ποιότητας. Βέβαια, όχι μόνο αυτό δε συμβαίνει αλλά αντιθέτως η πλαστή αξιολόγηση της επίδοσης προκαλεί εφησυχασμό σε μαθητές και γονείς, αποπροσανατολίζει την παιδική προσωπικότητα, εθίζει τον εκπαιδευτικό στον κομφορμισμό και κυρίως κρύβει κάτω από το χαλί παθολογίες και προβλήματα δεκαετιών του δημοτικού σχολείου. 

Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά ; Γιατί επικρατεί τέτοιου είδους στρέβλωση ως προς την αξιολόγηση της σχολικής επίδοσης ;
Η κυριότερη αιτία είναι μια χυδαία πρόσληψη της έννοιας της ενθάρρυνσης από το «αντιαυταρχικό πνεύμα» της συνδικαλισμένης παιδαγωγικής σύμφωνα με την οποία «η αξιολόγηση τραυματίζει». Σε εφαρμοσμένη μορφή αυτό σημαίνει πληθωρισμό αριστείας και όσο το δυνατόν λιγότερα φίλτρα στην εκπαιδευτική πορεία των μαθητών αλλά και των σπουδαστών. Όχι μαζική αλλά ισοπεδωμένη εκπαίδευση. Την εκπαίδευση αυτή υπηρετούν οι υπεύθυνοι παιδείας της σημερινής κυβέρνησης.

Ας σταθούμε λίγο παραπάνω στην παιδαγωγική έννοια της ενθάρρυνσης ειδικά στο δημοτικό σχολείο. Αναμφίβολα ο μαθητής πρέπει να ενθαρρύνεται αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ταυτίζεται με την κολακεία. Η ενθάρρυνση χτίζεται δεν πλαστογραφείται. Αυτό σημαίνει ότι ο αδύναμος μαθητής θα υποστηριχθεί και θα εξασκηθεί με διαφοροποιημένες εργασίες, διαβαθμισμένα τεστ και φροντιστηριακή υποστήριξη. Ο εκπαιδευτικός θα συνεργαστεί με το οικογενειακό περιβάλλον του μαθητή και θα προσπαθήσουν να λύσουν από κοινού τους «κόμπους». Ο σύλλογος διδασκόντων θα συνεδριάσει και θα αναθέσει στον μαθητή πρωτοβουλίες που ενισχύουν την αυτοεικόνα του. Η ομάδα στη σχολική τάξη θα παράγει διαδικασίες μάθησης εκπαιδεύοντας τα μέλη της με συνεργατικές δράσεις. Επειδή όμως όλα αυτά θέλουν δουλειά και η εκπαιδευτική καθημερινότητα δεν έχει καταφέρει να τα ενσωματώσει, το ελληνικό δημοτικό σχολείο επιλέγει να ενθαρρύνει μέσω της πλαστής βαθμολογίας. Έτσι όμως καταλήγει να χαρίζει αλλά όχι να εκπαιδεύει και τελικά να αποσυνδέει τη μάθηση από τον μόχθο. 

Ο δεύτερος λόγος της στρέβλωσης είναι πιο πεζός, περισσότερο δημοσιοϋπαλληλικός. Η μεγάλη πλειοψηφία των δασκάλων προκειμένου να αντιπαρέλθει την πίεση παρεμβατικών γονέων μοιράζει δεκάρια με τη σέσουλα. Γιατί; Γιατί «σιγά μην κάτσω να χαλάσω τη ζαχαρένια μου με τον κάθε παλαβό». Με αυτή τη στάση όμως ο δάσκαλος αρνείται τον ρόλο του. Αρνείται να υπηρετήσει αυτό για το οποίο η δημοκρατική πολιτεία τον εκπαίδευσε: να εμπιστευθεί ανυπόκριτα τις λανθάνουσες δυνάμεις του μαθητή και να εργαστεί συστηματικά για την απελευθέρωσή τους. Αρνείται να αναλάβει ευθύνες κοινωνικοποίησης και εκπαίδευσης, να γίνει ακριβοδίκαιος κριτής και μέντορας της εκπαιδευτικής προσπάθειας του παιδιού. Μετατρέπεται σε έναν πατερναλιστή κόλακα που παριστάνει τον «φίλο» του μαθητή και αποκοιμίζει τον γονέα. Θα έπρεπε όλοι (δάσκαλοι και ηγεσία του υπουργείου) να ντρεπόμαστε για αυτή τη στρέβλωση. Όμως το αυτί του κύριου Γαβρόγλου δεν φαίνεται να ιδρώνει. Όχι μόνο δεν θέλησε να συγκρουστεί με αυτή τη στάση αλλά τη χρησιμοποίησε ως άλλοθι για να δικαιολογήσει το διάταγμα της κλήρωσης, λέγοντας ότι οι δάσκαλοι «τραβάνε πολλά από γονείς που ζητούν βαθμούς και πρέπει να τους προστατεύσουμε». 

Ήθελα να ξέρω ο υπουργός Παιδείας, οι σύμβουλοί του και οι οργανώσεις παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ που υπογραμμίζουν τα ταξικά χαρακτηριστικά της κοινωνίας και διεκδικούν μια εκπαίδευση κοινής αφετηρίας και ίσων ευκαιριών έτσι αντιλαμβάνονται τη δημοκρατική ενσωμάτωση που οφείλει να πραγματώνει το σχολείο ; Χωρίς επίμονη και συστηματική προσπάθεια, χωρίς εξάσκηση και μόχθο, χωρίς ρόλους, χωρίς υιοθέτηση των αξιών του δημοκρατικού κράτους, χωρίς αξιολόγηση ; Τους αρκεί να μοιράζουν «καθρεφτάκια και χάντρες» σε γονείς και μαθητές ;