Τα λαθη του ΚΚΕεσωτερικου που το οδηγησαν στον μαρασμο του

του Θόδωρου Σούμα

Τα λάθη του ΚΚΕεσωτερικού που το οδήγησαν στον μαρασμό του

του Θόδωρου Σούμα

Υπήρξα μέλος του ΚΚΕεσωτ από τη δικτατορία έως την αυτοδιάλυσή του. Με αφετηρία τις προσωπικές πολιτικές εμπειρίες μου θέλησα να καταγράψω τα αρνητικά στοιχεία στην πορεία της ανανεωτικής αριστεράς και του ΚΚΕεσωτ, πέρα από τα θετικά που έφερε, αναντίρρητα, το ευρωκομμουνιστικό ΚΚΕεσωτ στην πολιτική, την εποχή εκείνη. Η θετική συνεισφορά του ΚΚΕεσωτ ήταν η συμβολή του στη δημιουργία ενός κλίματος διαλόγου ανάμεσα σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας, από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ ως την αριστερά, το κλίμα συναίνεσης και συνεργασιών που προώθησε, το ήπιο κλίμα, οι χαμηλοί τόνοι, το ήθος και η ευγένεια στις διαφωνίες και αντιπαραθέσεις, ο σεβασμός των δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών, της δημοκρατίας σε όλες της τις εκφάνσεις, και η αποδοχή του σωστού κι αναγκαίου ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας (όντας ΕΥΡΩκομμουνιστικό κόμμα).

Δεν θα ασχοληθώ εδώ με τα χαρακτηριστικά και την ιδιαιτερότητα της ελληνικής μαρξιστικής και ανανεωτικής αριστεράς και του ευρωκομμουνιστικού κόμματος ειδικότερα. Το ΚΚΕεσωτ δημιουργήθηκε το 1968, επί δικτατορίας, από τη διάσπαση του ενιαίου ΚΚΕ.

Βασικό λάθος του ΚΚΕεσωτ και της ανανεωτικής αριστεράς ήταν η βιασύνη να αγκαλιαστεί ξανά σφιχτά με το ΚΚΕ αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας και να κατεβεί μαζί του στις πρώτες ματαχουντικές εκλογές ως Ενωμένη Αριστερά.

Η ιδεολογικοπολιτική ανανέωση και η αναθεώρηση του χαρακτήρα του κόμματος, μετά τη διάσπαση του 1968, ήταν γενικά άτολμη κι ανολοκλήρωτη.

Εντοπίζουμε προσκόλληση στη κομμουνιστική φυσιογνωμία του (οι ευρύτερες επιλογές, πχ ΕΔΑ ή ΕΑΡ ήταν πιο λογικές).

Προβληματική υπήρξε η σύλληψη της ΕΑΔΕ (Εθνική αντιδικτατορική δημοκρατική ενότητα) για την εποχή που η πτώση της δικτατορίας είχε ήδη γίνει παρελθόν, τείνοντας χέρι συνεργασίας προς τη ΝΔ, που δεν ήταν λάθος σύλληψη αυτή καθαυτή αλλά -σε σχέση με το ότι το ΠΑΣΟΚ δεν δεχόταν να συμμετέχει στη συνεργασία- άφηνε όλον τον ενδιάμεσο, κεντρώο και κεντροαριστερό χώρο να πέσει στην αγκαλιά του Ανδρέα. Γενικά η ανανεωτική αριστερά/ΚΚΕεσωτ δεν μπόρεσε να κρατήσει ίσες αποστάσεις από ΚΚΕ και ΠΑΣΟΚ, πάντα έκλινε προς τη μεριά του ΚΚΕ.

Άλλο εκλογικό λάθος ήταν η σύναψη, το φτιάξιμο της Συμμαχίας, με διάφορους πολύ “μικρούς”, με δημοκρατικά γκρουπούσκουλα, πχ βαφτίσαμε Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα την ομάδα Χριστιανική Δημοκρατία του Ψαρουδάκη επειδή έτσι μας βόλευε, ενώ τα δυτικοευρωπαϊκά χριστιανοδημοκρατικά κόμματα ήταν μεγάλα, λαϊκά, μαζικά κόμματα.

Η καθοδήγηση του κόμματος διαχειρίστηκε τους αριστερούς διαφωνούντες ρηγάδες χωρίς λειτουργικές ιδεολογικές και πολιτικές παρεμβάσεις, με παθητικό, χαζό και άχρωμο τρόπο που τους πολλαπλασίασε και ενδυνάμωσε τη ροπή των διαφωνούντων ρηγάδων προς τον αριστερισμό.

Ήταν λαθεμένη η τοποθέτηση ενός παραδοσιακού, μέτριου στελέχους, του Γ.Μπανιά, ως γενικού γραμματέως του κόμματος, για να εξισορροπηθούν οι αντιδικίες της αριστερής πτέρυγας του κόμματος με τη μετριοπαθή, ήπια πτέρυγα του Λ.Κύρκου.

Πολύ προβληματική η συνεχιζόμενη εμμονή της ιδιαίτερα παραδοσιακής ηγεσίας μας να συνεργαστούμε με το δογματικό, σοβιετόφιλο, νεοσταλινικό κι αρτηριοσκληρωτικό ΚΚΕ, συμπλέοντας ξανά μαζί του και οικοδομώντας τη συμμαχία μαζί του, τον Συνασπισμό. Φαίνεται πως τα παλιά κομματικά στελέχη που πριν τη διάσπαση του 1968 ήταν στο ενιαίο ΚΚΕ, δεν μπορούν να αποκολληθούν από τους παλαιούς, δογματικούς συντρόφους τους, από το κοινό κομμουνιστικό παρελθόν τους.

Το ΚΚΕεσωτ αδυνατούσε να συγκροτήσει ένα σχέδιο απτών μεταρρυθμίσεων στους βασικούς προβληματικούς τομείς της ελληνικής κοινωνίας, μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και στον τρόπο λειτουργίας της, μεταρρυθμίσεις στο κράτος, στο δημόσιο, μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό, στην παιδεία, στο ΕΣΥ, κ.ο.κ.

Η συσσώρευση τόσο καθοριστικών λαθών οδήγησε, δυστυχώς, αναπόδραστα στον μαρασμό και στην αποτυχία του ΚΚΕεσωτ και της Ανανεωτικής αριστεράς (ΕΑΡ)...